Spring naar content
Volledige beschrijving geselecteerd orgel
Foto: © Gérard van Betlehem. Datering: 6 September 2008.

Foto: © Gérard van Betlehem

Hengelo (Overijssel), Nederland (Overijssel) - Sint Lambertusbasiliek
Gemeente: Hengelo
Streek:Twente
Adres: Enschedesestraat 1, 7551 EE, Hengelo (Overijssel)

Beschrijving nr.: 1002609.

Gebouwd door: Gebroeders Vermeulen (1949)

JaarOrgelbouwerOpusActiviteit
1949 Gebroeders Vermeulen  nieuwbouw
2008 Adema's Kerkorgelbouw  restauratie

Op 28 mei 1949 werd in de Sint Lambertuskerk te Hengelo een nieuw orgel in gebruik genomen. Hierbij werd het bespeeld door Flor Peeters en Alphons Gaalman. Het orgel werd gebouwd door de firma Vermeulen te Alkmaar onder advies van Flor Peeters en dr. P.J. de Bruijn namens de KKOR. Het zou oorspronkelijk een vierklaviers orgel worden, maar uiteindelijk is het een drieklaviers instrument geworden. Het oude orgel van de kerk, gebouwd door de firma Gradussen, is verkocht aan de Utrechtse Sint Nicolaaskerk. Het Vermeulen-orgel is zonder wijzigingen bewaard gebleven. In 2003 startte een restauratie van het orgel. Het zwelwerk is daarbij uitgebreid met tien stemmen. Deze zijn afkomstig van een orgel van de firma Adema-Schreurs, afkomstig uit Haarlem. Op 12 oktober 2008 is het orgel opnieuw in gebruik genomen met een plechtige wijdingsmis, gevolgd door een concert door Louis ten Vregelaar en Thomas A. Nowak.

Technische gegevens
Aantal registers per werk
- Groot Orgel12
- Positief Expressief13
- Reciet Expressief12
- Echo10
- Pedaal11
Totaal aantal stemmen58
ToetstractuurElectro-pneumatisch
RegistertractuurElectro-pneumatisch
Windlade(n)Kegelladen

Dispositie
Groot Orgel (C-g'''): Prestant 16', Viola Major 16' (discant) - 2008, Prestant 8', Fluit Harmoniek 8', Bourdon 8', Prestant 4', Roerfluit 4', Quint 2 2/3', Octaaf 2', Cornet V sterk (discant), Mixtuur III-IV sterk, Trompet 8'.
Positief Expressief (C-g'''): Quintadeen 16', Holfluit 8', Viola di Gamba 8' - 2008, Vox Coelestis 8', Prestant 4', Dwarsfluit 4', Nasard 2 2/3', Flageolet 2', Terts 1 3/5', Cymbel III sterk, Dulciaan 16', Trompet 8', Schalmey 4', Tremolo.
Reciet Expressief (C-g'''): Bourdon 16' - 1960, Prestant 8' - 1960, Fluit Harmoniek 8' - 2008, Salicionaal 8' - 1960, Holpijp 8' - 1960, Fluit Octaviant 4' - 1960, Viola 4' - 2008, Piccolo Harmoniek 2' - 1960/2008, Basson 16' - 1960/2008, Trompet Harmoniek 8' - 1960, Basson-Hobo 8' - 2008, Klaroen Harmoniek 4' - 2008, Tremolo.
Echo (C-g'''): Salicionaal 8', Quintadeen 8', Prestant 4', Blokfluit 4', Roerquint 2 2/3', Gemshoorn 2', Superquint 1 1/3', Nachthoorn 1', Scherp III sterk, Kromhoorn 8'.
Pedaal (C-g'): Resultantbas 32', Prestant 16', Subbas 16', Zacht Gedekt 16', Openbas 8', Fluitbas 8', Gedekt 8', Koraalbas 4', Ruischpijp III sterk, Bazuin 16', Trombone 8'.
Koppelingen: Manuaal I - Manuaal II, Manuaal I - Manuaal III, Manuaal I - Manuaal IV, Manuaal I - Manuaal II Sub, Manuaal I - Manuaal II Super, Manuaal I - Manuaal III Sub, Manuaal I - Manuaal III Super, Manuaal I - Manuaal IV Sub, Manuaal I - Manuaal IV Super, Manuaal II - Manuaal III, Manuaal II - Manuaal IV, Manuaal II - Manuaal III Sub, Manuaal II - Manuaal III Super, Manuaal II - Manuaal IV Sub, Manuaal II - Manuaal IV Super, Manuaal II - Manuaal II Sub, Manuaal II - Manuaal II Super, Manuaal III - Manuaal IV, Manuaal III - Manuaal IV Sub, Manuaal III - Manuaal IV Super, Manuaal III - Manuaal III Sub, Manuaal III - Manuaal III Super, Manuaal IV - Manuaal IV Sub, Manuaal IV - Manuaal IV Super, Pedaal - Manuaal I, Pedaal - Manuaal II, Pedaal - Manuaal III, Pedaal - Manuaal IV, Pedaal - Manuaal I Super, Pedaal - Manuaal II Super, Pedaal - Manuaal III Super, Pedaal - Manuaal IV Super.
Speelhulpen: Setzercombinaties, Rolzweller (Registercrescendo), Tongwerken af, Mixturen af.

Overige dispositiegegevens
Verschillende disposities De dispositie luidde oorspronkelijk:
Manuaal I (Hoofdwerk): Prestant 16', Prestant 8', Bourdon 8', Flûte Harmonique 8', Prestant 4', Roerfluit 4', Kwint 2 2/3', Octaaf 2', Cornet V sterk, Mixtuur III-VI sterk, Trompet 8'.
Manuaal II (Positief): Salicionaal 8', Quintadeen 8', Prestant 4', Blokfluit 4', Roerkwint 2 2/3', Gemshoorn 2', Superkwint 1 1/3', Nachthoorn 1', Scherp III sterk, Kromhoorn 8'.
Manuaal III (Zwelwerk): Quintadeen 16', Holfluit 8', Spitsgamba 8', Voix-Celeste 8', Zingend Prestant 4', Dwarsfluit 4', Nasard 2 2/3', Flageolet 2', Terts 1 3/5', Cymbel III sterk, Dulciaan 16', Echo Trompet 8', Schalmei 4', Tremolo.
Pedaal: Resultantbas 32', Prestant 16', Subbas 16', Gedektbas 16', Octaafbas 8', Fluitbas 8', Gedekt 8', Koraalbas 4', Ruischpijp III sterk, Bazuin 16', Trombone 8'.
Koppelingen: Manuaal I - Manuaal II, Manuaal I - Manuaal III, Manuaal II - Manuaal III, Pedaal - Manuaal I, Pedaal - Manuaal II, Pedaal - Manuaal III, Manuaal II suboctaaf, Manuaal II superoctaaf, Manuaal III suboctaaf, Manuaal III superoctaaf.
Speelhulpen: 2 vrije combinaties, Registercrescendo.
Literatuur
  • Mixturen. - In: De Schalmei, 4e Jaargang Nr. 4, Juli 1949.
  • Organum Novum : Orgelbeweging in Nederland sedert 1945 / P.H. Kriek, Herm. S.J. Zandt. - Sneek: Boeijenga, 1964.
  • Het orgel in Nederland / M. Hoving. - Amsterdam: Allert de Lange, 1966.
  • Het Vermeulen-Adema orgel van de St. Lambertusbasiliek Hengelo. - Stencil.
  • Orgelbouwnieuws : Hengelo, Basiliek van de H.-Lambertus. - In: NotaBene, jaargang 2 nr. 2, februari 2009.
Opnamen Beresjiet : Orgelwerken van Johan Haaksma / Jaap Zwart. - CD. - 2019.
Links http://www.koschinski.nl/lambertus.htm
https://www.adema-kerkorgelbouw.nl/orgels/orgel/108/hengelo-st-lambertusbasiliek-uitbreiding-vermeulen-orgel
https://www.orgelnieuws.nl/wcms/modules/news/article.php?storyid=2760
Nieuwe speeltafel. Foto: © Gérard van Betlehem. Datering: 6 September 2008.
Foto: © Gérard van Betlehem