Spring naar content
Volledige beschrijving geselecteerd orgel
Foto: Marcel Pelt. Datering: 9 September 2006.

Foto: Marcel Pelt

Wirdum (Friesland), Nederland (Fryslân) - Martinuskerk
Gemeente: Leeuwarden
Adres: Hôf, 9088 AM, Wirdum (Friesland)

Beschrijving nr.: 1002375.

Gebouwd door: Harmen Jansz Camp (1688)

JaarOrgelbouwerOpusActiviteit
1688 Harmen Jansz Camp  nieuwbouw
1790 Lammert van Dam  ombouw
1844 Pieter Jans Radersma  diverse werkzaamheden
1873 Willem Hardorff  diverse werkzaamheden
1993 Bakker & Timmenga  restauratie

Het orgel in de voormalige Hervormde Kerk, thans Martinuskerk, te Wirdum is gebouwd door mr. Harmen Jansz. uit Berlikum in 1688. Evert Havcercamp keurde het werk in 1690. In 1790 verbouwde Lambertus van Dam het grondig. De orgelkas werd vertimmerd en het snijwerk en bekroningswerk werden vernieuwd. Hij wijzigde ook de dispositie, maar zocht wel aansluiting bij het bestaande werk. De wijzigingen waren zo ingrijpend, dat vaak wordt gesproken over een Van Dam-orgel in een oude kas. Op 9 juni 1790 is het instrument in gebruik genomen. Kleine veranderingen vonden nog plaats in 1844 (door Radersma) en 1873 (door Hardorff). In 1993 is het orgel gerestaureerd door Bakker & Timmenga. Op 15 oktober 1993 kon het weer in gebruik worden genomen. In de loop van de tijd is op het Hoofdwerk een Roerfluit 4' geplaatst in plaats van de Octaaf 2'. Later werd een nieuwe Superoctaaf 2' geplaatst op de plek van een Sexquialter II-III sterk. De Scherp van het Rugwerk is vervangen door een Viola di Gamba.

Technische gegevens
Aantal registers per werk
- Hoofdwerk9
- Rugwerk6
- Pedaalaangehangen
Totaal aantal stemmen15
ToetstractuurMechanisch
RegistertractuurMechanisch
Windlade(n)Sleepladen

Dispositie
Hoofdwerk (C-c'''): Prestant 8', Holpijp 8', Octaaf 4', Roerfluit 4', Quint 3', Super Octaaf 2', Fluit 2', Mixtuur III-IV sterk (B/D), Trompet 8' (B/D).
Rugwerk (C-c'''): Fluit Does 8', Viool di Gamba 8' (discant), Prestant 4', Fluit 4', Octaaf 2', Dulciaan 8'.
Pedaal (C-d'): Aangehangen.
Koppelingen: Klavierkoppel.
Speelhulpen: Afsluiters, Tremulant.

Overige dispositiegegevens
Knock (1788) Manuaal: Praestant 8', Holpyp 8', Octaaf 4', Quint 3', Super Octaaf 2', Gemsfluit 2', Mixtuur, Sexquialter, Trompet 8' en Tremulant.
Rugwerk: 5 stemmen (Holpijp 8', Prestant 4', Fluit 4', Octaaf 2', Scherp).
Manuaalomvang C-c''' met kort octaaf (CDEFGA-c'''), geen pedaal en drie blaasbalgen.
Verschillende disposities De dispositie in 1790 luidde:
Manuaal: Praestant 8', Holpyp 8', Octaaf 4', Quint 3', Spitsfluit 2', Octaaf 2', Mixtuur III-IV sterk, Sexquialter II-III sterk, Trompet 8'.
Rugwerk: Fluit Douze 8', Praestant 4', Fluit 4', Octaaf 2', Scherp III sterk, Dulciaan 8'.
Aangehangen pedaal.
Literatuur
  • Dispositien der merkwaardigste kerk-orgelen welken in de Provincie Friesland, Groningen en Elders aangetroffen worden / Nicolaas Arnoldi Knock. - Nieuwe uitgave. - Sneek: Boeijenga, 1968. - Herdruk van het boekje uit 1788.
  • Frieslands orgelpracht : deel I 1500-1800 / Jan Jongepier. - Sneek: Boeijenga, 1970.
  • Orgels in Friesland - deel 1 / Maarten Seybel. - Baarn: De Praestantspers, 1970.
  • Het orgel in de Hervormde Kerk te Wirdum / Jan Jongepier. - Elburg: Stichting tot Behoud van het Nederlandse Orgel, 1988. - (Publicatie ; nr. 29).
  • Wirdum, Hervormde Kerk. - In: Orgelkalender 1994. - Zeist : Jacques Stinkens Orgelpijpenmakers B.V., 1993.
  • Wirdum (Fr.), Ned. Herv. Martinuskerk / Gerco A. Schaap. - In: De Orgelvriend, jrg. 37 nr. 11, november 1995.
  • Het historische orgel in Nederland 1769 - 1790 / Jan Jongepier (eindred.). - Amsterdam : Stichting NIvO, 1999. - (Encyclopedie Het Historische Orgel in Nederland ; 3).
  • De Friese orgels tussen 1500 en 1750 : Een onderzoek naar de geschiedenis en de bouw van de orgels, de kasarchitectuur, de orgelmakers en de organisten / Auke Hendrik Vlagsma. - Leeuwarden : Fryske Akademy, 2003.
  • Vijf eeuwen Friese orgelbouw : Een schoone voorraad waarlyk / Jan Jongepier. - Leeuwarden : Friese Pers Boekerij, 2004.
Opnamen Friese Orgelpracht : Wirdum - Idaard - Stiens - Witmarsum / Jan Jongepier. - VLS Records VLC 0494 (CD). - 1994.

Foto: Marcel Pelt. Datering: 9 September 2006.
Foto: Marcel Pelt
Foto: Marcel Pelt. Datering: 9 September 2006.
Foto: Marcel Pelt
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 10 July 2010.
Foto: Michiel van 't Einde
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 10 July 2010.
Foto: Michiel van 't Einde
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 10 July 2010.
Foto: Michiel van 't Einde
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 10 July 2010.
Foto: Michiel van 't Einde