Spring naar content
Volledige beschrijving geselecteerd orgel
Amersfoort - Grote- of St. Joriskerk

Amersfoort, Nederland (Utrecht) - Grote- of St. Joriskerk
Gemeente: Amersfoort
Adres: Hof 1, 3811 CJ, Amersfoort
Website: http://www.sintjoriskerk-amersfoort.nl/

Beschrijving nr.: 1002332.

Gebouwd door: Cornelis Gerritsz (1551)
Afgebroken (1842)

JaarOrgelbouwerOpusActiviteit
1551 Cornelis Gerritsz  nieuwbouw
1636 Galtus Germer van Hagerbeer  ombouw

Cornelis Gerritsz vergrootte in 1551 een bestaand orgel met een bovenklavier. Het instrument was geplaatst bij het zuiderportaal. In 1634 verkeerde het in vervallen toestand. Galtus Germer en Germer Galtus van Hagerbeer restaureerden en verbouwden het orgel tussen 1634 en 1636. De hoofdkas werd vergroot en omgebouwd in barokstijl. De rugwerkkas bleef ongewijzigd. Pas in 1638 werd het orgel opgeleverd. Ondanks restauratieplannen van Andries Duyschot uit 1726 en nieuwbouwplannen van J.H.H. Bätz uit ca. 1765 bleef het orgel vrijwel ongewijzigd functioneren tot 1840. In dat jaar bleek de conditie zo slecht, dat nieuwbouw werd overwogen. Er is nog flink gediscussieerd over herstel, maar in 1842 besloot men het instrument naar het koor te verplaatsen en te vergroten. Naber maakte een bestek in november 1842. Het contract van 19 januari 1843 vermeldde echter nieuwbouw met gebruikmaking van bruikbare delen van het oude orgel. Een deel van het pijpwerk is nog altijd in het Naber-orgel aanwezig. De vermelde dispositie is volgens de opgave van Hess uit 1774.

Technische gegevens
Aantal registers per werk
- BovenClavier9
- MiddelClavier7
- OnderClavier8
- Pedaalaangehangen
Totaal aantal stemmen24
ToetstractuurMechanisch
RegistertractuurMechanisch
Windlade(n)Sleepladen

Dispositie
BovenClavier (C-c''): Praestant 8', Holpyp 8', Octaav 4', Nazat 3', Gemshoorn 2', Quint 1 1/2', Sex en Fluit 1 1/2', Siflet 1', Voxhumana 4'.
Middelclavier (AA-c'''): Praestant 16', Praestant 8', Octaav 4', Quint 3', Mixtuur, Scherp, Trompet 8'.
OnderClavier (C-c''): Praestant 8', Quintadeen 8', Octaav 4', Holpyp 4', Sexquialtra, Cornet, Mixtuur, Scharp.
Pedaal: Aangehangen.
Overige registers: Nagtegaal.
Speelhulpen: Tremblant, Extraordinaire Tremblant.

Overige dispositiegegevens
Hess (1774) Het Orgel in de Groote-Kerk, met drie Hand-Clavieren en een aangehangen Pedaal, heeft 24 stemmen.
Dispositie: zie de dispositie.
NB. Het BovenClavier is een Springlade van 3 Octaaven; het MiddelClavier een Schuiflade beginnende van contra A tot 3 gestreept C, dus meer dan 4 Oct; het OnderClavier een Schuiflade van 3 Oct.
Literatuur
  • Dispositien der merkwaardigste kerk-orgelen welken in de zeven vereenigde provincien als mede in Duytsland en elders aangetroffen worden (Gouda, 1774) / Joachim Hess. - Facsimile herdruk, verzorgd door Arend Jan Gierveld. - Buren : Frits Knuf, 1980. - (Bibliotheca Organologica ; volume XI).
  • De orgelgeschiedenis van de St. Joriskerk : Galtus Germer van Hagerbeer en Andries Duyschot muntten uit in orgelbouw : Naber bouwde het laatste orgel / drs. M.A. Vente. - In: Amersfoortsch Dagblad, zaterdag 27 mei 1939.
  • Die Brabanter Orgel : Zur geschichte der Orgelkunst in Belgien und Holland im Zeitalter der Gotik und der Renaissance / dr. Maarten A. Vente. - Amsterdam : H.J. Paris, 1963.
  • Het 'Hollandse' orgel in de periode van 1670 tot 1730 : Een architectuurhistorische en organologische studie over de orgelbouw in Nederland, met name in de gewesten Holland, Zeeland, Utrecht en Gelderland / A.H. Vlagsma. - Alphen aan den Rijn : Canaletto, 1992.
  • De orgels in de Grote- of Sint-Joriskerk te Amersfoort / Jaap van der Steeg, Rudi van Straten, Jaap Remmelzwaal. - Amersfoort: Culturele Commissie St.-Joriskerk; Kerkvoogdij Hervormde Gemeente, 1995.
  • Luisterrijk : Nederlandse kerkorgels in beeld / Carel van Gestel. - Alphen aan den Rijn: Atrium, 1998.
  • "We hebben alleen nog maar een foto" / Maarten Seijbel. - Zeist : Jacques Stinkens Orgelpijpenmakers B.V., 2001. - Orgelkalender 2002.
  • Orgels, orgelmakers en organisten in Amersfoort / Hein Hof. - In: Amersfoort Magazine, jrg. 5 nr. 4, september 2002. - Open Monumentendag Special.
  • "Verloren Orgelpracht in de loop der eeuwen" / Maarten Seijbel. - Elburg : Stichting tot behoud van het Nederlandse Orgel, 2003. - (Publicatie ; 59, juli 2003).
  • De orgelbouwers Van Hagerbeer : Deel 3 / Auke H. Vlagsma. - In: Het Orgel, jrg. 112, nr. 3, mei 2016.