Spring naar content
Volledige beschrijving geselecteerd orgel
Franeker, Nederland (Fryslân) - Grote- of Martinikerk
Gemeente: Waadhoeke
Adres: Breedeplaats 2, 8801 LZ, Franeker
Website: http://www.pkn-franeker.nl/

Beschrijving nr.: 1002295.

Gebouwd door: Jan van Covelens en Hendrick Niehoff (1528)
Afgebroken (1842)

JaarOrgelbouwerOpusActiviteit
1528 Jan van Covelens  nieuwbouw
1721 Jan Radeker  nieuwbouw

Jan van Covelen bouwde in 1528 een nieuw orgel in Franeker, waartoe op 5 oktober 1528 een overeenkomst was gesloten. Het instrument werd in 1534 voltooid door Van Covelen's knecht en opvolger Hendrick Niehoff. De onder 'overige stemmen' vermelde registers zijn mogelijk later toegevoegd. Het is ook niet meer te achterhalen waar ze waren gedisponeerd. In 1719 werd aan Jan Harmenszoon Kamp verzocht het orgel te repareren, omdat het in slechte staat verkeerde. Deze had echter geen tijd, zodat er niets gebeurde. Toen hij in 1721 overleed besloot het kerkbestuur het orgel te vervangen. Jan Radeker kreeg de opdracht. Deze maakte een nieuw orgel, waar echter grote delen van het oude in werden verwerkt. Het werd al in 1721 opgeleverd. In 1838 namen de kerkvoogden het besluit tot de bouw van een geheel nieuw instrument. De firma Van Dam bouwde dit, maar een groot deel van het oude pijpwerk opnieuw is gebruikt. In 1842 was het orgel voltooid. Het had twintig stemmen en één open plaats op de hoofdwerklade. Op 9 november 1842 werd het in gebruik genomen met een bespeling door S.A. Hempenius, organist van de Grote Kerk te Zwolle, en voormalig organist in Franeker.

Technische gegevens
Aantal registers per werk
- Werk4
- Borstwerk1
- Pedaal1
- Overige stemmen5
Totaal aantal stemmen11
ToetstractuurMechanisch
RegistertractuurMechanisch
Windlade(n)Sleepladen

Dispositie
Werk (FGA-g''a''): Doeff 8', Octaaf 4', Scherp, Mixtuur.
Borstwerk (FGA-g''a''): Regaal 8'.
Overige stemmen (FGA-g''a''): Holpijp 8', Gemshoorn 2', Sifflet 1', Ruysende Cimbaal, Trompet 8'.
Pedaal (FGA-c'): Aangehangen, Trompet 8'.

Literatuur
  • Die Brabanter Orgel : Zur geschichte der Orgelkunst in Belgien und Holland im Zeitalter der Gotik und der Renaissance / dr. Maarten A. Vente. - Amsterdam : H.J. Paris, 1963.
  • De orgels in de Sint Martinikerk te Franeker (I) / P.T. v.d. Wint. - In: Het Orgelblad, jrg. 9 nr. 3, maart 1966.
  • De orgels in de Sint Martinikerk te Franeker (II) / P.T. v.d. Wint. - In: Het Orgelblad, jrg. 9 nr. 4, april 1966.
  • De orgelkunst in de Nederlanden van de 16de tot de 18de eeuw / Flor Peeters, Maarten Albert Vente. - Herdruk. - Amerongen : Gaade, 1984.
  • Het Van Dam-orgel in de Martinikerk te Franeker gerestaureerd / Dirk Molenaar. - In: De Orgelvriend, jrg. 41 nr. 1, januari 1999.
  • Ruim 5 eeuwen orgelhistorie in Martinikerk Franeker / Jan Jongepier. - In: Het Orgel, jrg. 95 nr. 6, november 1999.
  • De Friese orgels tussen 1500 en 1750 : Een onderzoek naar de geschiedenis en de bouw van de orgels, de kasarchitectuur, de orgelmakers en de organisten / Auke Hendrik Vlagsma. - Leeuwarden : Fryske Akademy, 2003.