Volledige beschrijving geselecteerd orgel
Foto: Janco Schout
Amersfoort, Nederland (Utrecht) - Sint Franciscus Xaveriuskerk
Gemeente: Amersfoort
Adres: 't Zand 31, 3811 GB, Amersfoort
Website: http://www.xaveriusamersfoort.nl
Beschrijving nr.: 1002158.
Gebouwd door: Gideon Thomas Bätz (1819)
Technische gegevens
Dispositie
Hoofdwerk (C-f'''): Bourdon 16' (B/D), Prestant 8', Roorfluit 8', Octaaf 4', Fluit 4', Quint 3', Octaaf 2', Mixtuur III-VI sterk (B/D), Trompet 8' (B/D) - 1982.
Bovenwerk (C-f'''): Holpijp 8', Viola di Gamba 8' (B/D) - 1839, Gemshoorn 4', Roorfluit 4', Woudfluit 2', Flageolet 1', Carillon III sterk (discant) - 1982, Vox Humana 8' (B/D) - 1982, Tramblant.
Pedaal (C-d'): Aangehangen.
Koppelingen: Manuaalkoppel (B/D).
Foto: Janco Schout
Amersfoort, Nederland (Utrecht) - Sint Franciscus Xaveriuskerk
Gemeente: Amersfoort
Adres: 't Zand 31, 3811 GB, Amersfoort
Website: http://www.xaveriusamersfoort.nl
Beschrijving nr.: 1002158.
Gebouwd door: Gideon Thomas Bätz (1819)
Jaar | Orgelbouwer | Opus | Activiteit | 1819 | Gideon Thomas Bätz | nieuwbouw | 1926 | J.J. Elbertse & Zn. | restauratie | 1983 | firma Jos H. Vermeulen | restauratie |
- De kerk van Franciscus Xaverius aan 't Zand in Amersfoort is in 1817 gebouwd. De eerste drie jaar werd een orgel gehuurd van Abraham Meere. In 1819 plaatste Gideon Thomas Bätz het huidige instrument. Het inwijdingsconcert op 9 september 1819 werd gegeven door de Utrechtste organist Daniël Brachthuyzer. Het orgel was gebouwd voor de Remonstrantse Kerk in Utrecht, maar daar kon men het niet betalen. In het oorspronkelijke bestek stond ook een loos rugpositief. Dit is in Amersfoort niet geplaatst. Het onderhoud van het instrument was in handen van Bätz, Lindsen en later Maarschalkerweerd.
- In 1926 voerde J.J. Elbertse uit Aalten een restauratie uit. Hierbij werd een Violon gemaakt op een aparte kegelllade, de deling van de Mixtuur werd opgeheven, de Trompet werd vervangen door een nieuw (zinken) exemplaar. Het bovenwerk plaatste hij in een zwelkast, terwijl de dispositie werd gewijzigd. Tot slot werd een Subbas op een pneumatische lade geplaatst voor het pedaal.
- In 1979 verkeerde het orgel in slechte staat. Het werd in de jaren 1982 en 1983 gerestaureerd door Jos H. Vermeulen uit Alkmaar. Adviseur bij het werk was dr. Hans van der Harst namens de KKOR. De in 1926 geplaatste Violon werd verwijderd, en de Mixtuur werd wederom gedeeld. Vermeulen maakte een nieuwe Trompet 8' in Bätz-factuur. Het Bovenwerk werd ontdaan van de zwelkast, en de ontbrekende stemmen werden gereconstrueerd. De Viola di Gamba is origineel register uit 1839 van Bätz, afkomstig uit het orgel van de Nieuwe Kerk in Amsterdam. Om het uiterlijk van het orgel wat meer allure te geven is een schijn-rugwerk in de balustrade geplaatst. Dit is gemaakt aan de hand van de oorspronkelijke ontwerptekening van het orgel van de hand van Bätz. In oktober 1983 is het orgel weer in gebruik genomen.
Technische gegevens
Aantal registers per werk | |
- Hoofdwerk | 9 |
- Bovenwerk | 8 |
- Pedaal | aangehangen |
Totaal aantal stemmen | 17 |
Toetstractuur | Mechanisch |
Registertractuur | Mechanisch |
Windlade(n) | Sleepladen |
Toonhoogte | a' = 435 Hz |
Temperatuur | Equal temperament |
Dispositie
Hoofdwerk (C-f'''): Bourdon 16' (B/D), Prestant 8', Roorfluit 8', Octaaf 4', Fluit 4', Quint 3', Octaaf 2', Mixtuur III-VI sterk (B/D), Trompet 8' (B/D) - 1982.
Bovenwerk (C-f'''): Holpijp 8', Viola di Gamba 8' (B/D) - 1839, Gemshoorn 4', Roorfluit 4', Woudfluit 2', Flageolet 1', Carillon III sterk (discant) - 1982, Vox Humana 8' (B/D) - 1982, Tramblant.
Pedaal (C-d'): Aangehangen.
Koppelingen: Manuaalkoppel (B/D).
Overige dispositiegegevens | |
---|---|
Verschillende disposities |
|
Literatuur |
|
Opnamen |
Hein Hof bespeelt acht historische Amersfoortse orgels / Hein Hof m.m.v. Martin Lorijn en de Gregoriaanse Scola. - Cantilena (CD). - 1997. |
|
|
|
|
|
|
|