Orgeldatabase | Gedetailleerde beschrijving

Volledige beschrijving geselecteerd orgel

Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 27 August 2012.

Foto: Michiel van 't Einde

Bergen (Noord-Holland), Nederland (Noord-Holland) - Ruïnekerk
Gemeente: Bergen (Noord-Holland)
Adres: Raadhuisstraat 1, 1861 KS, Bergen (Noord-Holland)

Beschrijving nr.: 1002154.

Gebouwd door: Johan Frederik Kruse (1886)

Jaar	Orgelbouwer	Opus	Activiteit
1886	Johan Frederik Kruse		nieuwbouw
1913	Hendrick Wicher Flentrop		overplaatsing
1960	firma D.A. Flentrop		restauratie en uitbreiding
1985	firma D.A. Flentrop		wijzigen dispositie
1994	Flentrop Orgelbouw		diverse werkzaamheden
2010	Flentrop Orgelbouw		restauratie
2017	Flentrop Orgelbouw		diverse werkzaamheden

Johan Frederik Kruse bouwde een éénklaviers orgel voor de Hervormde Kerk van Koog aan de Zaan in 1886. In 1913 werd het gekocht voor de Hervormde Gemeente te Bergen. H.W. Flentrop plaatste het in deze kerk, en breidde het uit met een tweede manuaal met vier registers en een pneumatische tractuur. Het orgel werd in gebruik genomen op 12 oktober 1913.
In 1960 werd het orgel gerestaureerd door D.A. Flentrop onder advies van Piet Kee. Het tweede manuaal werd verwijderd, en een nieuw rugwerk werd gemaakt met vijf registers, dat in stijl aansloot bij het oude hoofdwerk. Ook werd een zelfstandig pedaal gemaakt. De oude kas werd verhoogd, waardoor er plaats werd gemaakt voor de nieuwe klaviatuur, de tractuur en de windvoorziening.
In 1985 wijzigde Flentrop de dispositie op twee punten: de Dulciaan 4' werd opgeschoven tot een Dulciaan 8', en de Quintadeen 8' van het Pedaal is vervangen door een open Fluit 8'. Tenslotte is in 1994 een herintonatie uitgevoerd, onder andere om het pijpwerk uit 1960 beter te laten klinken samen met het oude pijpwerk van Kruse.
In 2010 werd het instrument door dezelfde firma geheel schoongemaakt en gereviseerd. Bij die gelegenheid werd de Quint 1 1/3’(Rugwerk) vergroot tot een Quint 2 2/3’. In 2017 is het orgel door Flentrop Orgelbouw gereviseerd. De werkzaamheden betroffen vernieuwing van de belering van de balgen, revisie versleten onderdelen tractuur/klaviatuur (o.a. toetsbeleg) en de toevoeging van een tremulant op het Rugwerk. Hiervoor kon een al sinds 1960 loze registerknop benut worden.

Kort overzicht van plaatsen waar het orgel heeft gestaan

1886	Koog aan de Zaan	Hervormde Kerk (Koger Kerk)
1913	Bergen (Noord-Holland)	Ruïnekerk

Technische gegevens

Aantal registers per werk
- Hoofdwerk	8
- Rugwerk	5
- Pedaal	2
Totaal aantal stemmen	15
Toetstractuur	Mechanisch
Registertractuur	Mechanisch
Windlade(n)	Sleepladen
Temperatuur	Equal temperament

Dispositie
Hoofdwerk (C-f'''): Prestant 8', Holpijp 8', Octaaf 4', Fluit 4', Octaaf 2', Sesquialtera II sterk (g°-f''') - 1960, Mixtuur IV-VI sterk - 1960, Trompet 8' - 1960.
Rugwerk (C-f'''): Roerfluit 8', Prestant 4' - 1960, Quint 2 2/3' - 1960/2010, Vlakfluit 2', Dulciaan 8' - C-H 1985, rest 1960, Tremulant - 2017.
Pedaal (C-f'): Subbas 16', Fluit 8' - 1985.
Koppelingen: Hoofdwerk - Rugwerk, Pedaal - Hoofdwerk, Pedaal - Rugwerk.

Overige dispositiegegevens
Verschillende disposities	De dispositie in 1886/1913 was: Manuaal I: Bourdon 16', Prestant 8', Roerfluit 8', Salicionaal 8', Octaaf 4', Octaaf 2'. Manuaal II (1913): Holpijp 8', Gamba 8', Voix Celeste 8', Fluit 4'. Pedaal: Aangehangen. Voor 1985 werd als dispositie gegeven: Hoofdwerk: Prestant 8', Holpijp 8', Octaaf 4', Fluit 4', Octaaf 2', Sesquialter II sterk, Mixtuur IV-VI sterk, Trompet 8'. Rugwerk: Roerfluit 8', Prestant 4', Vlakfluit 2', Quint 1 1/3', Scherp (gereserveerd), Dulciaan 4'. Pedaal: Subbas 16', Quintadeen 8'.

Overige dispositiegegevens

Verschillende disposities

De dispositie in 1886/1913 was:
Manuaal I: Bourdon 16', Prestant 8', Roerfluit 8', Salicionaal 8', Octaaf 4', Octaaf 2'.
Manuaal II (1913): Holpijp 8', Gamba 8', Voix Celeste 8', Fluit 4'.
Pedaal: Aangehangen.

Voor 1985 werd als dispositie gegeven:
Hoofdwerk: Prestant 8', Holpijp 8', Octaaf 4', Fluit 4', Octaaf 2', Sesquialter II sterk, Mixtuur IV-VI sterk, Trompet 8'.
Rugwerk: Roerfluit 8', Prestant 4', Vlakfluit 2', Quint 1 1/3', Scherp (gereserveerd), Dulciaan 4'.
Pedaal: Subbas 16', Quintadeen 8'.

Literatuur	Historische gegevens van het orgel in de Ruïnekerk te Bergen (NH). - Stencil. Klinkend langs de duinvoet : kerkelijke bouwkunst, orgels en klokken in Heiloo, Egmond, Bergen en Schoorl / Co Groenewoud. - Schoorl: Uitgeverij Pirola, 1987. Het historische orgel in Nederland 1886 - 1894 / Hans Fidom (eindred.). - Amsterdam : Stichting NIvO, 2007. - (Encyclopedie Het Historische Orgel in Nederland ; 12).
Opnamen	Orgelrecital in de Ruïnekerk / Frank van Wijk. - MR 1504 (CD). - 2016. Frank van Wijk bespeelt het orgel van de Ruïnekerk te Bergen (NH). - Uitgegeven in eigen beheer t.b.v. de restauratie van de Ruïnekerk en de Witte Kerk in Bergen. - RCD 30010697 (CD). - 1997. Ger Duyves bespeelt het orgel van de Ruïnekerk te Bergen (NH). - Eurosound ES 46478 (LP). - 1980.
Links	https://www.orgelnet.nl/orgel-ruinekerk-heeft-weer-gezonde-longen/

Overige bronnen

Frank van Wijk

Foto: Michiel van 't Einde	Foto: Michiel van 't Einde	Foto: Michiel van 't Einde	Foto: Michiel van 't Einde	Foto: Michiel van 't Einde	Foto: Michiel van 't Einde
Foto: Michiel van 't Einde	Foto: Michiel van 't Einde	Bron: Postcard	Foto: Michiel van 't Einde	Foto: Michiel van 't Einde