Spring naar content
Volledige beschrijving geselecteerd orgel
Groningen, Nederland (Groningen) - Evangelisch Lutherse Kerk
Gemeente: Groningen
Adres: Haddingestraat 23, 9711 KC, Groningen
Website: http://www.svlk.nl/

Beschrijving nr.: 1002146.

Gebouwd door: Arp Schnitger (1699)
Afgebroken (1896)

JaarOrgelbouwerOpusActiviteit
1699 Arp Schnitger  nieuwbouw
1718 Jan Radeker  uitbreiding
1718 Rudolf Garrels  uitbreiding
1726 Franz Casper Schnitger  diverse werkzaamheden
1782 Albertus Anthonie Hinsz  restauratie en uitbreiding
1838 Hermann Eberhard Freytag  diverse werkzaamheden
1852 Hermann Eberhard Freytag  uitbreiding

  • Schnitger schonk in 1699 een klein orgel met één klavier aan de Lutherse Kerk te Groningen. De kerk betaalde Schnitger echter wel een klein bedrag, waar hij een borstwerk voor heeft gemaakt. Zijn knecht Radeker breidde het instrument uit met een vrij pedaal, samen met Rudolph Garrels, in de jaren 1717/1718. Frans Caspar Schnitger repareerde het orgel in 1726. Hinsz verbeterde veel en maakte een rugpositief in 1782. Het bedrijf van H.H. Freytag voerde het onderhoud daarna uit. In 1838 maakte H.E. Freytag nieuwe klavieren. In 1852 volgde een grote restauratie, eveneens door H.E. Freytag. Hierbij werd een rugpositief gemaakt. De dispositie is die van 1852. In 1896 werd het orgel vervangen door een nieuw instrument van Van Oeckelen. Het rugpositief van Freytag werd hierna verkocht aan de Hervormde gemeente te Gasselternijveen, waar het sinds 1900 als zelfstandig orgel in gebruik is.
  • In 2014 is gestart met het plannen van een reconstructie van het Schnitger-orgel in de Lutherse Kerk in Groningen. Het is de bedoeling dat het gereconstrueerde orgel op 31 oktober 2017 in gebruik kan worden genomen.

Technische gegevens
Aantal registers per werk
- Hoofdwerk10
- Rugwerk9
- Borstwerk7
- Pedaal7
Totaal aantal stemmen33
ToetstractuurMechanisch
RegistertractuurMechanisch
Windlade(n)Sleepladen

Dispositie
Hoofdwerk: Prestant 8', Holpijp 8', Fluittravers 8' - 1852, Praestant 4', Openfluit 4' (discant), Nazard 2 2/3', Octaaf 2', Quint 1 1/2', Mixtuur III sterk, Vox Humana 8'.
Rugwerk: Bourdon 16' (discant), Prestant 16' (discant), Prestant 8', Holpijp 8', Quintadena 8', Octaaf 4', Octaaf 2', Mixtuur IV-VI sterk, Trompet 8'.
Borstwerk: Gedekt 8', Viola di Gamba 8' (discant) - 1852, Blokfluit 4', Octaaf 2', Woudfluit 2', Flageolet 1', Kromhoorn 8'.
Pedaal: Bourdon 16', Praestant 8', Gedakt 8', Octaaf 4', Bazuin 16', Trompet 8', Cornet 2'.
Koppelingen: Hoofdwerk - Rugwerk, Hoofdwerk - Borstwerk, Pedaal - Hoofdwerk.
Speelhulpen: Tremulant, Ventiel, Calcante schel.

Overige dispositiegegevens
Knock (1788) Manuaal: Holpyp 8', Praestant 4', Sifflet 4', Nasat 3', Octaaf 2', Mixtuur (gedeeld), Sexquialter, Trompet 8' en Voxhumana 8'.
Borstwerk: Gedakt 8', Blokfluit 4', Octaaf 2', Waldfluit 2', Quint 1 1/2', Scherp en Kromhoorn 8'.
Pedaal: Bourdon 16', Praestant 8', Octaaf 4', Mixtuur, Bazuin 16', Trompet 8' en Cornet 2'.
3 afsluitingen, 2 tremulanten, ventyl en 4 blaasbalgen.
Literatuur
  • Dispositien der merkwaardigste kerk-orgelen welken in de Provincie Friesland, Groningen en Elders aangetroffen worden / Nicolaas Arnoldi Knock. - Nieuwe uitgave. - Sneek: Boeijenga, 1968. - Herdruk van het boekje uit 1788.
  • Bijdragen tot de geschiedenis van het orgelmaken (VI) : Bijeengebracht door S. Meijer, organist te Groningen / C.H. Edskes. - In: Het Orgel, jrg. 55 nr. 2, februari 1959.
  • De nagelaten geschriften van de orgelmaker Arp Schnitger (1648-1719) : Met inleiding en commentaar van C.H. Edskes / bijeengebracht door S. Meijer, organist te Groningen. - Sneek: Boeijenga, 1968. - (Bijdragen tot de geschiedenis van het orgelmaken).
  • Arp Schnitger und seine Schule : Ein Beitrag zur Geschichte des Orgelbaues im Nord- und Ostseeküstengebiet / Gustav Fock. - Kassel [etc.] : Bärenreiter, 1974.
  • Van een deftig orgel : Maassluis 1732 - 1932 / Jan Zwart. - 2e vermeerderde druk. - Koog aan de Zaan : Uitgeverij en Antiquariaat "Jan Zwart", 1977.
  • Het Groninger orgelbezit van de reformatie tot de romantiek / Frans Talstra. - Stichting Oude Groninger Kerken, Publicatie 22, november 1979.
  • Het Groninger orgelbezit van de reformatie tot de romantiek II / Frans Talstra. - Stichting Oude Groninger Kerken, Publicatie 27, april 1982.
  • Albertus Anthoni Hinsz, orgelmaker 1704-1785 / Willem Jan Dorgelo Hzn. - Augustinusga: Lykele Jansma, 1985.
  • De orgelmakers Witte : Een bijdrage tot de geschiedschrijving van de orgelbouw in Nederland in de tweede helft van de negentiende eeuw / dr. Teus den Toom. - Heerenveen: Uitgeverij J.J. Groen en Zoon, 1997.
  • 350 jaar Arp Schnitger. - Leens : Stichting Groningen Orgelland, 1998. - Publicatie nr. 24.
  • Het Van Oeckelen-orgel van de Lutherse kerk te Groningen / Dirk Molenaar. - In: De Orgelvriend, jrg. 47 nr. 11, november 2005.
  • Reconstructie Arp Schnitgerorgel (1699/1717) in de Lutherse kerk te Groningen / Albert Rodenboog. - In: Groninger Orgelagenda 2014.
  • Feest in luthers Groningen / Gerco Schaap [red.]. - In: De Orgelvriend, jrg. 59 nr. 8, oktober 2017.
  • De renaissance van een barokinstrument : Over het vroegere en het nieuwe orgel in de lutherse kerk te Groningen / Victor Timmer. - Groningen : Lutherse Gemeente, 2017.
Links http://www.schnitgerorgel2017.nl/