Orgel Databank | Beschreibung Orgel

Ausführliche Beschreibung der vorgewählten Orgel

Bild: Michiel van 't Einde. Datering: 11 September 2010.

Bild: Michiel van 't Einde

Almelo, Nederland (Overijssel) - Doopsgezinde Kerk
Gemeinde: Almelo
Region:Twente
Adresse: Grotestraat 57, 7607 CD, Almelo
Website: http://www.dgtwente.doopsgezind.nl/

Beschreibung nr.: 1001923.

Gebaut von: Friedrich Heilmann (1791)

Jahr	Orgelbauer	Opus	Aktivität
1791	Friedrich Heilmann		Neubau
1804	Jacob Courtain		Verschiedene Tätigkeiten
1956	Ernst Leeflang		Reconstruction
2006	Orgelmakerij Reil		Restaurierung

Friedrich Heilmann bouwde in 1791 een orgel voor de Mennonistenkerk in Almelo. Het contract werd getekend op 30 september 1790, en het orgel was waarschijnlijk in de zomer van 1791 voltooid. Jacob Courtain keurde het instrument eind 1791 en stelde direct verschillende verbeteringen en wijzigingen voor. Het instrument was volgens hem niet bruikbaar. De kerkvoogdij gaf hem in 1792 de opdracht om inderdaad het orgel aan te pakken. Deze werkzaamheden sleepten lang voort, en pas in 1804 was het werk afgerond.
Aan het eind van de negentiende eeuw volgde opnieuw een verbouwing, vermoedelijk uitgevoerd door Elberink uit Oldenzaal. In 1956 werd het instrument gerestaureerd door Ernst Leeflang, die tevens de dispositie weer zoveel mogelijk herstelde. Het orgel is in 2005/2006 geheel gerestaureerd door de firma Reil. Op vrijdag 9 juni 2006 is het weer in gebruik genomen met een bespeling door Henk Oosterveen en Wim Diepenhorst. De laatste trad tijdens de restauratie op als adviseur. De orgelkas, die tot 2005 wit was geschilderd, werd ook gerestaureerd en geschilderd in een rode kleur.

Technische Daten

Anzahl Register pro Manual
- Hoofdwerk	8
- Rugwerk	6
- Pedaal	2
Gesamtzahl der Stimmen	16
Tastentraktur	Mechanical
Registertraktur	Mechanical
Windlade(n)	Slider chests
Tonhöhe	a' = 470 Hz
Temperatur	Equal temperament
Winddruck	62 mm

Disposition
Hoofdwerk (C-f'''): Prestant 16' (discant), Prestant 8', Holpijp 8', Gedackt 4', Quint 3', Octaaf 2', Sesquialter II sterk (discant), Kromhoorn 8' (bas), Trompet 8' (discant).
Rugwerk (C-f'''): Prestant 8' (discant), Gedackt 8', Prestant 4', Quint 3', Octaaf 2', Dulciaan 8' (B/D), Tremulant.
Pedaal (C-d'): Subbas 16', Fagot 16'.
Koppeln: Hoofdwerk - Rugwerk, Pedaal - Hoofdwerk.

Übrige dispositiondaten
Van 't Kruijs (1885)	Het Orgel in de Doopsgezinde Kerk te Almelo heeft 15 sprekende stemmen, twee klavieren, aangehangen pedaal, en is in 1791 door Fr. Heilmann, uit Herbern, geleverd. Organist de Heer S. de Jong. Hoofdmanuaal: Prestant (disc.) 16', Prestant 8', Holpijp 8', Roerfluit 8', Octaaf 4', Fluit 4', Octaaf 2', Kromhoorn 8'. Rugwerk:Prestant 8', Viola 8', Gedakt 8', Prestant 4', Octaaf 2', Dulciaan 8'. Pedaal: Fagot 16' (Geen vrij pedaal). Stomme Registers: Tremulant, Ventiel.
Mehrere dispositionen	De dispositie luidde volgens het contract uit 1790: Manual: Praestant 8', Gedakt 8', Octav 4', Flute Douce 4', Quint 3', Octav 2', Sexquialter III sterk, Mixtuur IV sterk. Positif: Praestant 4', Flute Traversiere 8' (discant), Gedakt 8' (gehalveerd), Octav 2', Mixtuur III sterk, Dulciaan 8'. De dispositie luidde voor de laatste restauratie: Hoofdwerk: Bourdon 16', Prestant 8', Holpijp 8', Gedakt 8', Octaaf 4', Octaaf 2', Mixtuur III-IV sterk, Dulciaan 8'. Rugwerk: Prestant 8', Gedakt 8', Gamba 8', Vox Celeste 8', Prestant 4', Octaaf 2'. Pedaal: Subbas 16'. Koppelingen: Hoofdwerk - Rugwerk, Pedaal - Hoofdwerk, Pedaal - Rugwerk. Speelhulpen: Tremulant.

Übrige dispositiondaten

Van 't Kruijs (1885)

Het Orgel in de Doopsgezinde Kerk te Almelo heeft 15 sprekende stemmen, twee klavieren, aangehangen pedaal, en is in 1791 door Fr. Heilmann, uit Herbern, geleverd.
Organist de Heer S. de Jong.
Hoofdmanuaal: Prestant (disc.) 16', Prestant 8', Holpijp 8', Roerfluit 8', Octaaf 4', Fluit 4', Octaaf 2', Kromhoorn 8'.
Rugwerk:Prestant 8', Viola 8', Gedakt 8', Prestant 4', Octaaf 2', Dulciaan 8'.
Pedaal: Fagot 16' (Geen vrij pedaal).
Stomme Registers: Tremulant, Ventiel.

Mehrere dispositionen

De dispositie luidde volgens het contract uit 1790:
Manual: Praestant 8', Gedakt 8', Octav 4', Flute Douce 4', Quint 3', Octav 2', Sexquialter III sterk, Mixtuur IV sterk.
Positif: Praestant 4', Flute Traversiere 8' (discant), Gedakt 8' (gehalveerd), Octav 2', Mixtuur III sterk, Dulciaan 8'.

De dispositie luidde voor de laatste restauratie:
Hoofdwerk: Bourdon 16', Prestant 8', Holpijp 8', Gedakt 8', Octaaf 4', Octaaf 2', Mixtuur III-IV sterk, Dulciaan 8'.
Rugwerk: Prestant 8', Gedakt 8', Gamba 8', Vox Celeste 8', Prestant 4', Octaaf 2'.
Pedaal: Subbas 16'.
Koppelingen: Hoofdwerk - Rugwerk, Pedaal - Hoofdwerk, Pedaal - Rugwerk.
Speelhulpen: Tremulant.

Literatur

Verzameling van disposities der verschillende orgels in Nederland, benevens eene korte beschrijving van het Orgel in de Groote Kerk te Rotterdam met afbeelding / M.H. van 't Kruijs. - Rotterdam : Corns. Immig, 1885. - Fotografische herdruk, uitgegeven bij Frits Knuf, Amsterdam in 1972 in de serie Bibliotheca Organologica, volume I.
Orgels in Overijssel / Maarten Seybel. - Sneek: Boeijenga, 1965.
Het orgel in de Doopsgezinde Kerk in Almelo / A. Jansen. - Almelo : Doopsgezinde Gemeente, 1983.
Een rondreis in Overijssel / Victor Timmer. - In: De Mixtuur, nr. 46, augustus 1984.
Jacob Courtain - een grensoverschrijdend orgelmaker / A. Jansen. - In: De Mixtuur, nr. 62, februari 1989.
Het historische orgel in Nederland 1790 - 1818 / Jan Jongepier (eindred.). - Amsterdam : Stichting NIvO, 1999. - (Encyclopedie Het Historische Orgel in Nederland ; 4).
Wyl zy buiten alle regelen gemaakt is. - Almelo : Doopsgezinde Gemeente, 2006.
Orgelbouwnieuws : Almelo, Doopsgezinde Kerk / Cees van der Poel [red.]. - In: De Orgelkrant, jrg. 11 nr. 12, december 2006.
Klinkend erfgoed om door te geven : Orgels in Overijssel / Hans Steketee. - Amsterdam : Nationaal Instituut voor de Orgelkunst, 2009. - Boekje met twee CD's.
Overijsselse orgels uit de periode 1450 tot 1825 / Auke H. Vlagsma. - Elburg : Nationaal Orgelmuseum, 2022.

Bild: Michiel van 't Einde

Bild: Piet Bron