Orgeldatabase | Gedetailleerde beschrijving

Volledige beschrijving geselecteerd orgel

Foto: Willem den Boer

Berkel en Rodenrijs, Nederland (Zuid-Holland) - Dorpskerk
Gemeente: Lansingerland
Adres: Kerksingel 1, 2651 CC, Berkel en Rodenrijs
Website: http://www.hg-berkelenrodenrijs.nl/

Beschrijving nr.: 1001900.
Kaartnummer Stichting Orgelcentrum: GR1280.

Gebouwd door: firma Johann Reil (1956)
Het orgel bevat ouder materiaal: Orgelkas uit 1810 van Hermanus Knipscheer (I)

Jaar	Orgelbouwer	Opus	Activiteit
1801	Hermanus Knipscheer (I)		nieuwbouw
1810	Hermanus Knipscheer (I)		overplaatsing
1889	Jan van Gelder		ombouw
1911	Martin Vermeulen		wijzigen dispositie
1930	J. de Koff & Zoon		restauratie
1956	firma Johann Reil		nieuwbouw in bestaande kas
1989	A. Nijsse & Zonen		restauratie

Johann Reil bouwde voor de Hervormde Kerk in Berkel en Rodenrijs in 1956 een nieuw orgel in een bestaande oude kas. Adviseur was Nico van den Hooven. De orgelkas stamde uit 1801, en werd door Hermanus Knipscheer gebouwd voor de Doopsgezinde Kerk in Amsterdam. Al in 1810 is het verkocht naar Berkel en Rodenrijs. Het instrument van Knipscheer had één klavier en aangehangen pedaal. Op 14 oktober 1810 nam men het in gebruik.
Jan van Gelder bouwde het orgel geheel om in 1889. Het kreeg nu slechts één manuaal. Van de oude registers nam hij er drie over, evenals de orgelkas. Door Martin Vermeulen zou in 1911 de Quint zijn vervangen door een Salicionaal. In 1930 werd het instrument door De Koff gerestaureerd. Hij plaatste een electrische windmotor en een nieuwe Cornet. Bij de nieuwbouw door Reil is de kas vergroot. Ook werd een deel van het oude pijpwerk opnieuw gebruikt.
In 1989 is het orgel door de firma Nijsse gereviseerd. Hierbij werden de windladen vernieuwd, evenals een groot deel van het regeerwerk, en is de dispositie gewijzigd. Adviseur bij deze werkzaamheden was Marinus Scheurwater.

Technische gegevens

Aantal registers per werk
- Hoofdwerk	11
- Rugwerk	10
- Pedaal	6
Totaal aantal stemmen	27
Toetstractuur	Mechanisch
Registertractuur	Mechanisch
Windlade(n)	Sleepladen
Toonhoogte	a' = 440 Hz
Temperatuur	Equal temperament

Dispositie
Hoofdwerk (C-f'''): Bourdon 16' - 1989, Prestant 8' - 1889/1956, Roerfluit 8' - 1889, Viola 8' - 1889, Octaaf 4' - 1810?, Speelfluit 4', Quint 2 2/3', Octaaf 2' - ca. 1920?, Mixtuur V-VI sterk, Cornet V sterk (discant) - 1989, Trompet 8', Tremolo.
Rugwerk (C-f'''): Prestant 8' - 1956/1989; C-B uit Holpijp, Holpijp 8' - 1810, Octaaf 4' - 1989, Roerfluit 4' - 1989, Nasard 2 2/3' - 1989, Nachthoorn 2', Terts 1 3/5' - 1989, Quint 1 1/3' - 1889/1956, Scherp III-IV sterk, Dulciaan 8', Tremolo.
Pedaal (C-f'): Subbas 16' - 1889/1956, Gedekt 8' - 1889/1956, Prestant 8', Octaaf 4', Bazuin 16', Trompet 8' - 1989.
Koppelingen: Hoofdwerk - Rugwerk, Rugwerk - Hoofdwerk, Pedaal - Hoofdwerk, Pedaal - Rugwerk.

Overige dispositiegegevens
Verschillende disposities	Volgens de Boekzaal luidde de dispositie bij de ingebruikname in 1810: Hoofdwerk: Praestant 8' (discant), Holpijp 8' (gedeeld), Quintadena 8', Viool de Gamba 8' (discant), Praestant 4' (gedeeld), Fluit 4' (gedeeld), Fluit Traver 4', Quint 3', Octaaf 2', Waltfluit 2', Sesquialter II sterk (discant). Onderwerk: Bourdon 16', Praestant 8' (bas), Holfluit 8', Fluit Doux 4', Quint 3' (discant), Tertiaan 1 3/5', Quint 1 1/2' (bas), Flageolet 1'. Pedaal: Aangehangen. De dispositie luidde voor 1956: Manuaal: Bourdon 16', Prestant 8', Holpijp 8', Viola 8' (1889?), Voix Céleste 8' (1889?), Octaaf 4', Roerfluit 4', Quint 3', Octaaf 2', Cornet III sterk (1930). Pedaal: Aangehangen. De dispositie luidde na 1956: Hoofdwerk: Prestant 8', Roerfluit 8', Viola 8', Octaaf 4', Speelfluit 4', Quint 2 2/3', Octaaf 2', Mixtuur V-VI sterk, Cimbel IV sterk, Trompet 8'. Rugwerk: Quintadeen 8', Holpijp 8', Prestant 4', Nachthoorn 2', Quint 1 1/3', Scherp III-IV sterk, Sesquialter II sterk, Dulciaan 8', Tremulant . Pedaal: Subbas 16', Gedekt 8', Octaaf 8', Octaaf 4', Ruispijp IV sterk, Bazuin 16', Zink 2'.

Overige dispositiegegevens

Verschillende disposities

Volgens de Boekzaal luidde de dispositie bij de ingebruikname in 1810:
Hoofdwerk: Praestant 8' (discant), Holpijp 8' (gedeeld), Quintadena 8', Viool de Gamba 8' (discant), Praestant 4' (gedeeld), Fluit 4' (gedeeld), Fluit Traver 4', Quint 3', Octaaf 2', Waltfluit 2', Sesquialter II sterk (discant).
Onderwerk: Bourdon 16', Praestant 8' (bas), Holfluit 8', Fluit Doux 4', Quint 3' (discant), Tertiaan 1 3/5', Quint 1 1/2' (bas), Flageolet 1'.
Pedaal: Aangehangen.

De dispositie luidde voor 1956:
Manuaal: Bourdon 16', Prestant 8', Holpijp 8', Viola 8' (1889?), Voix Céleste 8' (1889?), Octaaf 4', Roerfluit 4', Quint 3', Octaaf 2', Cornet III sterk (1930).
Pedaal: Aangehangen.

De dispositie luidde na 1956:
Hoofdwerk: Prestant 8', Roerfluit 8', Viola 8', Octaaf 4', Speelfluit 4', Quint 2 2/3', Octaaf 2', Mixtuur V-VI sterk, Cimbel IV sterk, Trompet 8'.
Rugwerk: Quintadeen 8', Holpijp 8', Prestant 4', Nachthoorn 2', Quint 1 1/3', Scherp III-IV sterk, Sesquialter II sterk, Dulciaan 8', Tremulant .
Pedaal: Subbas 16', Gedekt 8', Octaaf 8', Octaaf 4', Ruispijp IV sterk, Bazuin 16', Zink 2'.

Literatuur

Berichten. - In: Het Orgel, 27e Jaargang No. 3, December 1929.
Orgelrestauratie Berkel en Rodenrijs / W.P. Verheul. - In: Het Orgel, jrg. 52 nr. 12, december 1956.
Klein-orgelboek (deel 1). - Amersfoort: J.C. Willemsen, [1970].
Kroniek : Oktober 1989. - In: De Mixtuur, nr. 66, september 1990.
Het historische orgel in Nederland 1790 - 1818 / Jan Jongepier (eindred.). - Amsterdam : Stichting NIvO, 1999. - (Encyclopedie Het Historische Orgel in Nederland ; 4).
Orgel Dorpskerk 200 jaar oud : Arjan Breukhoven: "Een inspirerend orgel om op te spelen". - In: Weekend, vrijdag 25 juni 2010.

Links

https://renenijsse.nl/project/berkel-en-rodenrijs-dorpskerk/

Overige bronnen

Arjan Breukhoven

YouTube

Foto: Willem den Boer

Foto: Reil Orgelbouw

Bron: Ansichtkaart

Foto: G. Meyster

Bron: Collectie Hans Kriek