Spring naar content
Volledige beschrijving geselecteerd orgel
Foto: Piet Bron. Datering: 25 July 2009.

Foto: Piet Bron

's-Hertogenbosch, Nederland (Noord-Brabant) - Sint Cathrien of Kruiskerk
Gemeente: Hertogenbosch, 's-
Adres: Kruisbroedershof 6, 5211 GX, 's-Hertogenbosch

Beschrijving nr.: 1001862.

Gebouwd door: Johannes J. Vollebregt & Zn. (1851)

JaarOrgelbouwerOpusActiviteit
1851 Johannes J. Vollebregt & Zn.  nieuwbouw
1918 Maarschalkerweerd & Zoon  overplaatsing
1956 Verschueren Orgelbouw371 restauratie
2008 Verschueren Orgelbouw  restauratie

  • Vollebregt bouwde in 1850-1851 een drieklaviers orgel in de Sint Cathrien. Het is het grootste werk dat door hem is gebouwd. Het vorige orgel van de kerk is verkocht aan de parochie in De Mortel. Het Vollebregt-orgel werd na de verbouwing van de kerk in 1916-1918 door Maarschalkerweerd in de vernieuwde kerk geplaatst. Het front komt in het nieuwe gebouw minder tot zijn recht. De dispositie is ook gewijzigd.
  • Het orgel is in 1956 gerestaureerd door Verschueren onder advies van W. Kerssemakers, waarbij de oorspronkelijke dispositie grotendeels is hersteld. Op 7 juli 1956 is het weer in gebruik genomen met een bespeling door Piet Hörmann met werken van Sweelinck, Clerembault, Strategier en Kodaly en door de organist van de kerk, Harrie de Bekker, met werken van Sweelinck, Obrecht en Bach.
  • Pasen 2007 is gestart met een grondige revisie door de firma Verschueren. Het pijpwerk is schoongemaakt en waar nodig hersteld, en alle mechanieken zijn afgeregeld. Op 17 januari 2008 is het orgel weer in gebruik genomen met een bespeling door Willem Hörmann. Het orgel heeft bij de registers acht loze trekkers.
  • Per 1 juli 2015 is de Sint Cathrien niet meer in gebruik als kerkgebouw. Het lot van het gebouw is nog onzeker. De laatste viering was op 27 juni 2015, het laatste orgelconcert op 30 mei 2015 door Willem Hörmann.

Technische gegevens
Aantal registers per werk
- Hoofdwerk12
- Bovenwerk11
- Borstwerk7
- Pedaal11
Totaal aantal stemmen41
ToetstractuurMechanisch
RegistertractuurMechanisch
Windlade(n)Sleepladen
TemperatuurEqual temperament

Dispositie
Hoofdwerk (C-f'''): Prestant 16' - 1851/1956, Bourdon 16', Prestant 8', Holpijp 8', Octaaf 4', Roerfluit 4', Quint 2 2/3', Octaaf 2', Cornet V sterk (discant), Mixtuur III-IV sterk - 1851/1956, Fagot 16' - 1956, Trompet 8'.
Bovenwerk (C-f'''): Salicionaal 8', Quintadeen 8', Roerfluit 8', Prestant 4', Open Fluit 4', Gemshoorn 2', Cornet IV sterk (discant) - 1956, Carillon III sterk (discant), Scherp III-IV sterk, Dulciaan 8' (B/D) - 1956, Basson-Hobo 8'.
Borstwerk (C-f'''): Gedekt 8', Gemshoorn 4', Prestant 4', Nachthoorn 2', Flageolet 1' - 1851/1956, Tertsscherp III-IV sterk - 1956, Kromhoorn 8' - 1956.
Pedaal (C-f'): Prestant 16', Open Subbas 16', Octaaf 8', Wijd Gedekt 8', Quint 5 1/3', Octaaf 4', Ruispijp IV sterk, Bazuin 16', Trompet 8', Clairon 4', Cinq 2' - 1956.
Koppelingen: Hoofdwerk - Bovenwerk, Hoofdwerk - Borstwerk, Pedaal - Hoofdwerk (trede).

Overige dispositiegegevens
Verschillende disposities
  • De dispositie bij oplevering in 1851 luidde:
    Hoofdwerk: Prestant 16', Bourdon 16', Prestant 8', Holpijp 8', Octaaf 4', Gedekte Fluit 4', Quint 2 2/3', Octaaf 2', Cornet V sterk (discant), Mixtuur III-VI sterk, Fagot 16', Trompet 8'.
    Bovenwerk: Salicionaal 8', Viola di Gamba 8', Flute Traverse 8', Roerfluit 8', Prestant 4', Open Fluit 4', Gemshoorn 2', Cornet IV sterk (discant), Carillon III sterk (discant), Dulciaan 8', Basson Hobo 8'.
    Borstwerk: Gedekt 8', Prestant 4', Gemshoorn 4', Nachthoorn 2', Flageolet 1', Vox Angelica 8'.
    Pedaal: Prestant 16', Open Subbas 16', Octaaf 8', Wijd Gedekt 8', Quint 5 1/3', Octaaf 4', Octaaf 2', Bazuin 16', Trompet 8', Clairon 4', Cinq 2'.

  • Na de overplaatsing naar het nieuwe kerkgebouw in 1918 was de dispositie:
    Hoofdwerk: Prestant 16' (vanaf fis'), Bourdon 16', Prestant 8', Holpijp 8', Violon 8', Octaaf 4', Gedekte Fluit 4', Quint 2 2/3', Octaaf 2', Cornet V sterk (discant), Mixtuur III-V sterk, Trompet 8'.
    Bovenwerk: Salicionaal 8', Viola 8', Flute Traverse 8', Roerfluit 8', Quintadeen 8', Prestant 4', Fluit 4' (discant), Gemshoorn 2', Carillon III sterk (discant), Basson Hobo 8'.
    Borstwerk: Gedekt 8', Fluit Harmoniek 8', Aeoline 8' (vanaf c), Vox Coelestis 8' (vanaf f), Gemshoorn 4', Fluit 4', Flageolet 1' (discant).
    Pedaal: Prestant 16', Open Subbas 16', Octaaf 8', Wijd Gedekt 8', Quint 5 1/3', Octaaf 4', Octaaf 2', Bazuin 16', Trompet 8', Clairon 4'.

Literatuur
  • Ingebruikname van het Vollebrecht-orgel in de St. Catharinakerk te 's-Hertogenbosch op zaterdag 7 juli 1956 : Gerestaureerd onder toezicht van Monumentenzorg door de fa. L. Verschueren C.V.
  • Orgelinhuldigingen : Nederland. - In: De Praestant, jrg. 5 nr. 3, juli 1956.
  • Orgels gebouwd door de fa. L. Verschueren c.v. Heijthuijsen in het tijdvak 1951 - 1956. - [Heijthuijsen] : [fa. L. Verschueren c.v.], [1956].
  • Oude orgels in Brabant / Hans v.d. Harst. - In: Het Orgel, jrg. 63 nr. 11, november 1967.
  • Reizend door het Nederlandse orgellandschap : 6: orgels in Den Bos (1) / G.A. Schaap en B.J. Dikken. - In: De Orgelvriend, jrg. 18 nr. 7/8, juli/augustus 1976.
  • Tot roem van zijn makers : een studie over J.J. Vollebregt en Zoon, meester-orgelmakers te 's-Hertogenbosch / Frans Jespers en Ad van Sleuwen. - 's-Hertogenbosch : Provinciaal Genootschap vanr Kunsten en Wetenschappen in Noord-Brabant, 1978.
  • Excursienieuws / A. Bijvank. - In: De Orgelvriend, jrg. 21 nr. 9, september 1979.
  • Diaklankbeeld "Reizend door het ned. orgellandschap" / G.A. Schaap, B.J. Dikken. - In: De Orgelvriend, jrg. 22 nr. 9, september 1980.
  • Repertorium van orgels en orgelmakers in Noord-Brabant tot omstreeks 1900 / Frans Jespers. - 's-Hertogenbosch : Het Noordbrabants Genootschap, 1983.
  • De orgels van de St.-Janskathedraal, de St.-Catharinakerk en de Hervormde Kerk te 's-Hertogenbosch / Rogér van Dijk. - In: De Orgelkrant, jrg. 5, nr. 5, juni 2000.
  • Het historische orgel in Nederland 1850 - 1858 / Peter van Dijk (eindred.). - Amsterdam : Stichting NIvO, 2002. - (Encyclopedie Het Historische Orgel in Nederland ; 7).
  • Najaarsexcursie in Noordoost Brabant op zaterdag 9 oktober / Wim van der Ros. - In: De Orgelvriend, jrg. 52 nr. 10, oktober 2010.
  • Kerken en kapellen in de stad 's-Hertogenbosch en hun orgels. - 's-Hertogenbosch : Kring Vrienden van 's -Hertogenbosch, 2017.
Opnamen
  • La nativité du seigneur - Olvier Messiaen / Willem Hörmann. - DFP HC-01 (DVD). - 2011.
  • Orgelbewerkingen over geestelijke liederen gespeeld door Frans van Tilburg. - Negram Baxter Records 153.002 (LP). - 1969. - Heruitgave van LP BR 2002.
  • Orgelimprovisaties / Louis Toebosch. - Eurosound ES 46.592 (LP). - 1982. - Opgenomen op zes verschillende orgels in Bologna, Brugge, 's-Hertogenbosch, Breda, Amsterdam en Haarlem.
  • Orgel bewerkingen over geestelijke liederen gespeeld door Frans van Tilburg. - Nigram BR 2002 (LP).
Links http://www.willem-hormann.nl/sint-cathrienkerk-s-hertogenbosch

Foto: Piet Bron. Datering: February 2000.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: February 2000.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: February 2000.
Foto: Piet Bron
Bron: Brochure.
Bron: Brochure
Bron: Brochure.
Bron: Brochure
's-Hertogenbosch - Sint Cathrien of Kruiskerk

's-Hertogenbosch - Sint Cathrien of Kruiskerk

's-Hertogenbosch - Sint Cathrien of Kruiskerk