Spring naar content
Volledige beschrijving geselecteerd orgel
Bron: Fotokaart GR 21 (Stichting Orgelcentrum(.

Bron: Fotokaart GR 21 (Stichting Orgelcentrum(

Rotterdam, Nederland (Zuid-Holland) - Evangelisch Lutherse Kerk
Gemeente: Rotterdam
Adres: Wolfshoek, Rotterdam

Beschrijving nr.: 1001823.
Kaartnummer Stichting Orgelcentrum: GR0021.

Gebouwd door: firma Van Oeckelen & Zn. (1887)
Het orgel bevat ouder materiaal: Orgelkas en deel pijpwerk uit 1749 van Christian Müller
Verloren gegaan bij bombardement op 10 mei 1940 (1940)

JaarOrgelbouwerOpusActiviteit
1749 Christian Müller  nieuwbouw
1799 Johannes Josephus Mitterreither  restauratie
1801 C.F. Heyneman  diverse werkzaamheden
1824 Gebroeders Bätz  diverse werkzaamheden
1849 Bats  diverse werkzaamheden
1887 firma Van Oeckelen & Zn.  nieuwbouw in bestaande kas
1897 Maarschalkerweerd & Zoon  ombouw
1938 Gerrit van der Kley  diverse werkzaamheden

  • De Lutherse kerk, aan de Wolfshoek op de hoek van de Posthoornsteeg, was in 1736 gebouwd. Het rechthoekige gebouw had een groot koepeldak met een koperen dakbedekking. De kerk had een bijzonder fraai interieur. Kerk en interieur zijn bij het bombardement op Rotterdam op 14 mei 1940 volledig verloren gegaan. Het orgel werd gebouwd door Christian Müller, en op 19 oktober 1749 ingespeeld door Gerardus Vos. Gert Oost meldt dat het orgel in gebruik is genomen op 10 oktober 1749 met een bespeling door Jan Reyntjes, organist van de Lutherse Nieuwe Kerk in Amsterdam. In 1799 werd het gerestaureerd door Johannes Mitterreiter uit Leiden, en na diens overlijden in 1801 opnieuw door C.F. Heyneman.
  • In 1824 voerden de gebroeders Bätz reparaties uit. De firma Bätz & Co. vernieuwde in 1849 de frontpijpen en reviseerde het binnenwerk. Het instrument bleef in de hierop volgende jaren geregeld problemen vertonen. In 1886 kreeg de firma Van Oeckelen de opdracht voor een volledig nieuw orgel in de oude kassen. De kas was nu te klein. Geheel in stijl werden twee zijtorens met verbindingsvelden aan de kas toegevoegd. Na een keuring door M.H. van 't Kruijs is het op 3 juli 1887 in gebruik genomen door de organist van de kerk, J.B. Litzau. Reeds in 1897 werd het omgebouwd door Maarschalkerweerd. De mechanische tractuur werd vervangen door een pneumatische. Ook werden twee stemmen bijgeplaatst op het bovenwerk: een Carillon en een Vox Célèste. In 1938 werd het nogmaals gerestaureerd door de Rotterdamse orgelbouwer G. van der Kley.

Technische gegevens
Aantal registers per werk
- Hoofdwerk12
- Bovenwerk10
- Pedaal7
Totaal aantal stemmen29
ToetstractuurMechanisch
RegistertractuurMechanisch
Windlade(n)Sleepladen
TemperatuurEqual temperament

Dispositie
Hoofdwerk: Prestant 16', Bourdon 16', Prestant 8', Roerfluit 8', Quint 5 1/3', Octaaf 4', Nachthoorn 4', Octaaf 2', Mixtuur IV-V sterk, Cornet V sterk, Trompet 16' (B/D), Trompet 8'.
Bovenwerk: Prestant 8', Holpijp 8', Quintadeen 8', Vox Célèste 8', Viola di Gamba 8', Violoncel 8', Salicionaal 4', Roerfluit 4', Carillon III sterk, Clarinet 8'.
Pedaal: Prestant 16', Subbas 16', Octaaf 8', Violon 8', Octaaf 4', Bazuin 16', Trombone 8'.
Koppelingen: Pedaal - Hoofdwerk, Pedaal - Bovenwerk, Hoofdwerk - Bovenwerk.
Speelhulpen: Combinaties Manuaal, Combinaties Pedaal.

Overige dispositiegegevens
Hess (1774) Het Orgel in de Luthersche-Kerk, met twee Hand-Clavieren en een Vry-Pedaal t'saamen in eene Kas, heeft 21 stemmen.
OnderClavier, 10 stemmen: Praestant 8', Bourdon 16', Octaav 4', Roerfluit 4', Super Oct. 2', Roerquint 12', Mixtuur 4-6 st., Sexquialtra, Trompet 16' D en Trompet 8'.
BovenClavier, 8 stemmen: Praestant 8', Holpyp 8', Quintad 8', Gemsh. 4', Nagthoorn 2', Flagfluit 2', Cornet 4 dik en Voxhum. 8'.
Pedaal, 3 stemmen: Bourdon 16', Rhoerfluit 4' en Fagot 16'.
Dit Werk is Ao. 1749 gemaakt door Christiaan Mulder, Orgelmaker te Amsterd.
Van 't Kruijs (1885) Het Orgel in de Evangelische Luthersche Kerk te Rotterdam heeft twee klavieren, vrij pedaal, 22 sprekende stemmen. Het werk dateert van 1749 en is door Muller geleverd.
Dit Orgel zal spoedig door een nieuw vervangen worden, te leveren door de firam Bätz & Co.
Organist de Heer J.B. Litzau.
Hoofdmanuaal: Prestant 8', Bourdon 16', Roerfluit 8', Octaaf 4', Roerfluit 4', Octaaf 2', Mixtuur 4-7 st., Sexquialter 2, 3 st., Trompet-Fagot 16', Trompet 8'.
Bovenmanuaal: Prestant 8', Holpijp 8', Quintadena 8', Salicionaal 4', Roerfluit 4', Gemshoorn 2', Carillon (disc.) 3 st., Vox Humana 8'.
Pedaal: Prestant 16', Prestant 8', Octaaf 4', Bazuin 16'.
Stomme Registers: Koppel, Ventiel, Afsluitingen, Tremulant.
Verschillende disposities De dispositie van Müller was:
Hoofdwerk: Bordoen 16', Prestant 8' (discant dubbel), Roerfluyt 8', Roerquint 6', Octaaf 4', Super Octaf 2', Sexquialter II-III, Mixtuur IV-VI-VIII, Trompet 16', Trompet 8'.
Bovenwerk: Prestant 8', Holpijp 8', Quintadeen 8', Gemshoorn 4', Flagfluyt 3', Nagthoorn 2', Cornet IV discant, Vox Humana 8'.
Pedaal: Bordoen 16', Holpijp 8', Fagot 16'.
Manuaalomvang C-c'''. Pedaalomvang C-c. Manuaalkoppel (gedeeld).
Literatuur
  • Dispositien der merkwaardigste kerk-orgelen welken in de zeven vereenigde provincien als mede in Duytsland en elders aangetroffen worden (Gouda, 1774) / Joachim Hess. - Facsimile herdruk, verzorgd door Arend Jan Gierveld. - Buren : Frits Knuf, 1980. - (Bibliotheca Organologica ; volume XI).
  • Verzameling van disposities der verschillende orgels in Nederland, benevens eene korte beschrijving van het Orgel in de Groote Kerk te Rotterdam met afbeelding / M.H. van 't Kruijs. - Rotterdam : Corns. Immig, 1885. - Fotografische herdruk, uitgegeven bij Frits Knuf, Amsterdam in 1972 in de serie Bibliotheca Organologica, volume I.
  • Binnenland. - In: Het Orgel Maandblad voor Organisten, 1ste Jaargang, No. 1, 1 maart 1886.
  • Orgelhistorische bijdragen IX. - In: De Harp, jrg. 35 nr. 8, augustus 1940.
  • Jan Barend Litzau / Harry Mayer. - In: Het Orgel, jrg. 61 nr. 10, oktober 1965.
  • Daar kerkte Rotterdam : Kerken, die in Rotterdam verwoest werden, en hun interieur / Jan van Bommel Jzn. - Leiden: Stichting Orgelcentrum, 1965.
  • Rotterdam - orgelstad / M.A. Vente. - Amsterdam : N.V. Noord-Hollandsche Uitgevers Maatschappij, 1967. - Overdruk uit Akademiedagen XIX.
  • De orgelmakers Bätz (1739 - 1849) : Een eeuw orgelbouw in Nederland / Gert Oost. - 3e aangevulde druk. - Alphen aan den Rijn: Canaletto, 1981.
  • De orgelmakers Witte : Een bijdrage tot de geschiedschrijving van de orgelbouw in Nederland in de tweede helft van de negentiende eeuw / dr. Teus den Toom. - Heerenveen: Uitgeverij J.J. Groen en Zoon, 1997.
  • 'Verloren gegane orgels in de loop der eeuwen' II / Maarten Seijbel. - Elburg : Stichting tot Behoud van het Nederlandse Orgel, 2005. - (Publicatie nr. 62).
  • Christian Müller Orgelmaker in Amsterdam : Proefschrift [...] / Geert Hermen (Gerben) Gritter. - Utrecht : Universiteit Utrecht, 2014.

Bron: Postcard.
Bron: Postcard
Foto: A. de Vries.
Foto: A. de Vries
Bron: Boek
Bron: Boek "Daar kerkte Rotterdam"