Spring naar content
Volledige beschrijving geselecteerd orgel
Foto: Marcel Pelt. Datering: 17 June 2006.

Foto: Marcel Pelt

Wieuwerd, Nederland (Fryslân) - Nicolaaskerk
Gemeente: Súdwest-Fryslân
Adres: Labadistendyk 1, 8637 VJ, Wieuwerd

Beschrijving nr.: 1001399.

Gebouwd door: Rudolph Knol (1788)

JaarOrgelbouwerOpusActiviteit
1788 Rudolph Knol  nieuwbouw
1860 L. van Dam & Zonen  uitbreiding
1970 Wim Eppinga  restauratie
1973 firma D.A. Flentrop  restauratie

  • Rudolf Knol bouwde in 1786-1788 een orgel met één klavier en 10 stemmen. Het werd in 1860 door Van Dam uitgebreid met een tweede klavier, geplaatst in een aparte kas achter het orgel. Ook werd de dispositie van het oude werk gewijzigd: De Mixtuur werd vervangen door een Cornet, en de Sexquialter door een Gemshoorn 2'. Later is er een zwelkast geplaatst om het bovenwerk.
  • Het orgel van Wieuwerd kwam in 1970 in het nieuws, toen organist en orgelbouwer Wim Eppinga het instrument in opdracht van de kerkvoogdij restaureerde. Het zwelwerk werd door hem verwijderd. Hij was al begonnen met het werk, en had al delen vervangen en voltooid, toen Monumentenzorg ingreep. Eppinga verloor de zaak en werd failiet verklaard. Direct hierna is het instrument gedemonteerd en naar Zaandam overgebracht. Flentrop voltooide de restauratie in 1973. Als adviseur bij de restauratie werd Willem Hülsmann aangesteld.
  • Het kerkgebouw heeft sinds de vorming van de Protestantse Kerk Nederland de oude naam Nicolaaskerk gekregen.

Technische gegevens
Aantal registers per werk
- Hoofdwerk10
- Onderpositief5
- Pedaalaangehangen
Totaal aantal stemmen15
ToetstractuurMechanisch
RegistertractuurMechanisch
Windlade(n)Sleepladen
Toonhoogtea' = 415 Hz

Dispositie
Hoofdwerk (C-f'''): Bourdon 16', Prestant 8', Holpijp 8', Octaaf 4', Fluit 4', Quint 3', Superoctaaf 2', Gemshoorn 2' - 1860, Cornet III sterk (discant) - 1860, Trompet 8' (B/D).
Onderpositief (C-f'''): Fluit Does 8', Viool de Gamba 8' - C-H gecombineerd met Fluit Does, Salicionaal 4', Roerfluit 4', Speelfluit 2'.
Pedaal (C-d'): Aangehangen.
Koppelingen: Klavierkoppel.
Speelhulpen: Tremulant, Windafsluiter, Afsluiter bovenmanuaal.

VulstemSamenstelling
Cornet III sterk discant (Hoofdwerk) c': 5 1/3' - 4' - 3 1/5'.
Overige dispositiegegevens
Knock (1788) Manuaal: Bourdon 16', Praestant 8', Holpyp 8', Octaaf 4', Fluit 4', Quint 3', Octaaf 2', Mixtuur IV sterk, Sexquialter II sterk en Trompet 8'.
Aangehangen pedaal. Afsluiting, ventyl en tremulant.
Literatuur
  • Dispositien der merkwaardigste kerk-orgelen welken in de Provincie Friesland, Groningen en Elders aangetroffen worden / Nicolaas Arnoldi Knock. - Nieuwe uitgave. - Sneek: Boeijenga, 1968. - Herdruk van het boekje uit 1788.
  • Orgelbouwnieuws : Wieuwerd. - In: Het Orgel, jrg. 64 nr. 9, september 1968.
  • Orgelbouwnieuws. - In: Het Orgel, jrg. 65 nr. 5, mei 1969.
  • Frieslands orgelpracht : deel I 1500-1800 / Jan Jongepier. - Sneek: Boeijenga, 1970.
  • Unieke strafzaak in Leeuwarden: Organist toonde te weinig respect voor historisch orgel. - In: Trouw, vrijdag 5 juni 1970.
  • Jonge orgelbouwer in nood - Het orgel in de kerk te Wieuwerd / Wim Eppinga. - In: Het Orgelblad, jrg. 13 nr. 6, juni 1970.
  • Ned. Herv. kerk te Wieuwerd (Fr.). - In: Het Orgelblad, jrg. 13 nr. 8, augustus 1970.
  • Tragisch orgeldrama te Wieuwerd / Rien Buyk. - In: De Orgelvriend, jrg. 12 nr. 9, september 1970.
  • Het orgel in de Ned. Herv. Kerk te Wieuwerd / Jan Jongepier. - In: Het Orgel, jrg. 69 nr. 5, mei 1973.
  • Het historische orgel in Nederland 1769 - 1790 / Jan Jongepier (eindred.). - Amsterdam : Stichting NIvO, 1999. - (Encyclopedie Het Historische Orgel in Nederland ; 3).
  • Vijf eeuwen Friese orgelbouw : Een schoone voorraad waarlyk / Jan Jongepier. - Leeuwarden : Friese Pers Boekerij, 2004.
Opnamen Friese Orgelpracht : Morra - Berlikum - Wieuwerd - Leeuwarden Doopsgez. / Jan Jongepier. - VLS Records VLC 0695 (CD). - 1995.
Foto: Marcel Pelt. Datering: 17 June 2006.
Foto: Marcel Pelt
 Bron: Postcard.
Bron: Postcard