Spring naar content
Volledige beschrijving geselecteerd orgel
Foto: Dirco Oskam. Datering: 9 September 2013.

Foto: Dirco Oskam

Voorschoten, Nederland (Zuid-Holland) - Dorpskerk
Gemeente: Voorschoten
Adres: Kerkplein 2, 2251 BS, Voorschoten
Website: http://www.pgvoorschoten.nl/

Beschrijving nr.: 1001398.
Kaartnummer Stichting Orgelcentrum: GR2447. Fotokaart De Mixtuur nummer: H20.

Gebouwd door: Jacobus Zeemans (1720)
Het orgel bevat ouder materiaal: Mogelijk enig pijpwerk uit ca. 1700 van Caspar Cousijns

JaarOrgelbouwerOpusActiviteit
1720 Jacobus Zeemans  nieuwbouw
1840 Hinderik Berends Lohman  ombouw
1913 firma P.C. Bik  restauratie en uitbreiding
1956 Willem van Leeuwen  restauratie
1961 Jac. van der Linden  restauratie
2002 Gert van Buuren  diverse werkzaamheden

  • In 1718 diende Zeemans een ontwerp voor het nieuwe orgel in Voorschoten in, bestaande uit één manuaal en aangehangen pedaal. Hij stelde een dispositie voor met 10 stemmen, gedeeld in bas en discant. Op 9 oktober 1718 werd echter een contract getekend waarin stond dat hij een positief diende te gebruiken dat gekocht was van de weduwe van Caspar Cousijns. Het positief had acht stemmen. Daarbij moest een onderpositief worden gemaakt met alleen discant. Uiteindelijk kwam in 1720 het nieuwe orgel gereed, en werd het op 3 november 1720 in gebruik genomen. Het had twee manualen en meer dan twintig stemmen. Het orgel is in 1840 volledig verbouwd door H.B. Lohman. Deze maakte in de oude kas een vrijwel nieuw orgel. P.C. Bik uit Leiden maakte in 1913 een zelfstandig pedaal en breidde de kas daarom uit met twee pedaaltorens. In het orgel is nog wel enig oud pijpwerk aanwezig, maar dat kan zowel van Zeemans als van Cousijns zijn. De oude kas en de frontpijpen zijn nog wel van Zeemans. De luiken waren al voor die tijd verdwenen.
  • Willem van Leeuwen restaureerde het orgel in 1956. Het instrument werd kort hierna geheel gedemonteerd vanwege een restauratie van de kerk. De firma Van der Linden bouwde het orgel weer op, maar voerde ook weer restauratiewerkzaamheden uit. Bij deze restauratie werd de speeltractuur geheel nagezien en gereviseerd, er zijn twee nieuwe pedaalkoppels aangebracht en de windvoorziening is verbeterd. Het pijpwerk is opnieuw geïntoneerd, terwijl van de prestanten en van enkele fluiten de opsneden werden verlaagd. Op het Hoofdwerk werd de Quintadena 8' vervangen door een Sesquialter, de Schalmey 8' door een Trompet en de Mixtuur door een geheel nieuwe. De Spitsgedekt 16' van het Pedaal werd vervangen door een Subbas. Op 8 september 1961 is het orgel tegelijk met de gerestaureerde kerk weer in gebruik genomen. Het werd bespeeld door Adriaan Blankenstein, organist van de Pieterskerk in leiden.
  • In 2002 is het orgel schoongemaakt en geïntoneerd door Gert van Buuren onder advies van Hans van Nieuwkoop. Op 29 september 2002 is het weer in gebruik genomen met een presentatieconcert door Rijk Jansen.

Technische gegevens
Aantal registers per werk
- Hoofdwerk9
- Positief7
- Pedaal2
Totaal aantal stemmen18
ToetstractuurMechanisch
RegistertractuurMechanisch
Windlade(n)Sleepladen
TemperatuurVan Buuren (variant op 1/6 komma)

Dispositie
Hoofdwerk (C-f'''): Prestant 8' - C-H gecombineerd met Roerfluit, Roerfluit 8', Octaaf 4', Fluit 4', Nasard 3', Octaaf 2', Sesquialter II sterk (discant) - 1961, Mixtuur VI-VII sterk, Trompet 8' - 1961.
Positief (C-f'''): Holpijp 8', Prestant 4', Roerfluit 4', Woudfluit 2', Quint 1 1/3', Scherp II-III sterk, Dulciaan 8', Tremulant.
Pedaal (C-d'): Subbas 16' - 1961, Prestant 8'.
Overige registers: Tacet.
Koppelingen: Manuaalkoppel, Pedaal - Hoofdwerk, Pedaal - Positief.

Overige dispositiegegevens
Van 't Kruijs (1885) Het Orgel in de Hervormde Kerk te Voorschoten is in 1718 door Jakobus Zeemans, klokkenist en organist te Breda, geleverd. Het werk heeft twee klavieren, aangehangen pedaal en 15 sprekende stemmen.
Organist de Heer Dirkse.
Bovenmanuaal: Prestant 8', Holpijp 8', Octaaf 4', Fluit 4', Quint 3', Octaaf 2', Gemshoorn 2', Mixtuur 2, 3 st., Cornet 4, 5 st.
Ondermanuaal: Prestant (disc.) 8', Fluit-Dolce 8', Viola di Gamba 8', Prestant (bas) 4', Roerfluit 4', Woudfluit 2'.
Aangehangen Pedaal.
Stomme Registers: Tremulant.
Verschillende disposities De dispositie uit 1720 luidde:
Manuaal: Prestant 8' (discant), Holpijp 8' (gedeeld), Octaaf 4' (discant), Fluit 4' (gedeeld), Quint 3' (discant), Octaaf 2' (gedeeld), Gemshoorn 2' (gedeeld), Quint 1 1/2' (gedeeld), Suiflet 1' (gedeeld), Superoctaaf 1' (bas), Tertiaan (bas), Sexquialter (discant), Mixtuur (gedeeld), Cornet (discant).
Onderpositief (discant-klavier): Prestant 8' (dubbelkorig), Holpijp 8', Octaaf 4', Superoctaaf 2', Tertiaan 1 3/5', Nasaat 1 1/2', Sexquialter, Mixtuur, Cornet.
Pedaal: aangehangen.
Literatuur
  • Verzameling van disposities der verschillende orgels in Nederland, benevens eene korte beschrijving van het Orgel in de Groote Kerk te Rotterdam met afbeelding / M.H. van 't Kruijs. - Rotterdam : Corns. Immig, 1885. - Fotografische herdruk, uitgegeven bij Frits Knuf, Amsterdam in 1972 in de serie Bibliotheca Organologica, volume I.
  • Uit de orgelbouwwereld. - In: Het Orgelblad, jrg. 4 nr. 10, oktober 1961.
  • Uit de orgelbouwwereld. - In: Het Orgelblad, jrg. 4 nr. 12, december 1961.
  • Het orgel in de Herv. Kerk te Leur / Klaas Bolt. - In: Het Orgel, jrg. 69 nr. 11, november 1973.
  • Sieur Jacobus Zeemans / Frans Jespers. - Etten-Leur: Stichting Heemkundekring "Jan uten Houte", 1992. - (d'Hûskes nummer 23, jrg. 13, 1992).
  • Het historische orgel in Nederland 1479 - 1725 / dr. Hans van Nieuwkoop (eindred.). - Amsterdam : Stichting NIvO, 1997. - (Encyclopedie Het Historische Orgel in Nederland ; 1).
  • Orgelconcerten 2002 in Leiden en Duin- en Bollenstreek. - [S.l.] : Stichting Orgelpromotie Zuid-Holland-West, 2002.
  • Orgelconcerten 2005 in Leiden en Duin- en Bollenstreek. - [S.l.] : Stichting Orgelpromotie Zuid-Holland-West, 2005.
  • Orgelconcerten in Zuid-Holland West 2007. - Oegstgeest : Stichting Orgelpromotie ZH West, 2007.
  • Sieur Jacobus Zeemans en de Bredase orgelbouw in de barok / Frans Jespers. - Etten-Leur : Orgelkring Jacobus Zeemans, 2017. - Uitgave gecombineerd met CD (Brabantse Orgelfederatie BOF 201703).
Opnamen Orgels aan de Vliet / Diverse organisten. - Laurentius Orgelconcerten (CD). - 2013. - Opnamen van verschillende orgels in Voorschoten.

Foto: Dirco Oskam. Datering: 9 September 2013.
Foto: Dirco Oskam
Foto: Dirco Oskam. Datering: 9 September 2013.
Foto: Dirco Oskam
Foto: Dirco Oskam. Datering: 9 September 2013.
Foto: Dirco Oskam
Foto: Dirco Oskam. Datering: 9 September 2013.
Foto: Dirco Oskam
Foto: Dirco Oskam. Datering: 9 September 2013.
Foto: Dirco Oskam
Foto: Dirco Oskam. Datering: 9 September 2013.
Foto: Dirco Oskam
Foto: Dirco Oskam. Datering: 9 September 2013.
Foto: Dirco Oskam
Foto: Dirco Oskam. Datering: 9 September 2013.
Foto: Dirco Oskam
Bron: Fotokaart Gr 2447 (Stichting Orgel Centrum).
Bron: Fotokaart Gr 2447 (Stichting Orgel Centrum)
Bron: Wikimedia RCE.
Bron: Wikimedia RCE