Volledige beschrijving geselecteerd orgel
Foto: Janco Schout
Zandeweer, Nederland (Groningen) - Dorpskerk
Gemeente: Het Hogeland
Streek:Hunsingo
Adres: Hoofdstraat 7, 9997 PH, Zandeweer
Beschrijving nr.: 1001338.
Groningen Orgelland nummer: 339. Kaartnummer Stichting Orgelcentrum: A0104.
Gebouwd door: Albertus Anthonie Hinsz (1731) - opus 1
Technische gegevens
Dispositie
Manuael (C-c'''): Quintadena 16' - C-F 2008, Praestant 8', Floite Dues 8', Octaav 4', Nassat Quint 3', Super Octaav 2', Mixtuir 3, 4, 5 à 6 stark (2/3'), Trompet 8' - 1731/2008.
Ruck-Positiv (C-c'''): Rohr Floit 8', Praestant 4', Super Octaav 2', Walt Floit 2', Quinta 1 1/2' - 1984, Sexquialtra 2 stark (2/3') - 1984, Scharp 4 stark (1/2') - 1731/2008, Vox Humana 8' - 1985/2008.
Pedaal (C-d'): Aangehangen.
Koppelingen: Manuaalkoppel - schuifkoppel.
Speelhulpen: Tremulant Dues - 2008, Calcante Schel - 2008, Uytloop des Winds, Speerventil Manuael - 2008, Speerventil Ruck-Positiv - 2008.
Foto: Janco Schout
Zandeweer, Nederland (Groningen) - Dorpskerk
Gemeente: Het Hogeland
Streek:Hunsingo
Adres: Hoofdstraat 7, 9997 PH, Zandeweer
Beschrijving nr.: 1001338.
Groningen Orgelland nummer: 339. Kaartnummer Stichting Orgelcentrum: A0104.
Gebouwd door: Albertus Anthonie Hinsz (1731) - opus 1
| Jaar | Orgelbouwer | Opus | Activiteit | 1731 | Albertus Anthonie Hinsz | 1 | nieuwbouw | 1853 | Geert Pieters Dik | diverse werkzaamheden | 1883 | Roelf Meijer | wijzigen dispositie | 1902 | Jan Doornbos | ombouw | 1932 | J.W. Dekker | restauratie | 1952 | Klaas Doornbos | diverse werkzaamheden | 1987 | Albert Hendrik de Graaf | restauratie | 1987 | Mense Ruiter Orgelmakers | restauratie | 1987 | Oskar Metzler & Söhne | restauratie | 2008 | Orgelmakerij Reil | restauratie |
- Het orgel in Zandeweer was het eerste door Hinsz zelfstandig gebouwde instrument. Het is geheel vervaardigd in de stijl van Franz Caspar Schnitger, wiens bedrijf Hinsz had overgenomen. Het orgel is lange tijd onderhouden geweest door Hinsz en daarna door Freytag. In de negentiende eeuw werkten allerlei kleine bouwers aan het instrument. De dispositie is in deze tijd licht aangepast: de Quint 1 1/2 werd door een Viola di Gamba 8' vervangen en de Fluit 2' van het rugpositief werd gewijzigd in een Fluit 4'. Mogelijk is dit in 1853 gebeurd, toen Geert Pieter Dik een grote reparatie uitvoerde.
- Waarschijnlijk zijn in 1883 twee registers van het rugwerk verwijderd: de Scherp en de Sexquialter. In dat jaar werd door Roelf Meyer een grote reparatie uitgevoerd. Het rugwerk heeft nog altijd één open plaats op de windlade. Jan Doornbos voerde in 1902 een ingrijpende revisie uit, waarbij de spaanbalgen werden vervangen door een magazijnbalg, de manuaalkoppel werd gewijzigd van een schuifkoppel in een trekkoppel, de Mixtuur verving hij door een Fluit 4', de tongwerken werden gewijzigd en ten slotte is het gehele orgel opnieuw geïntoneerd. J.W. Dekker restaureerde in 1932 de klaviatuur en de mechaniek. In 1952 plaatste Klaas Doornbos een windmachine.
- In 1985-1987 is door De Graaf uit Leusden aan het orgel gewerkt. Op één van de lege plekken in het rugwerk werd een Sexquialter II sterk geplaatst. Ook verving hij de Gamba door een Quint 1 1/2'. Tegelijkertijd restaureerde Mense Ruiter de registermechaniek van het rugpositief met registertrekkers in de kas van het rugwerk. De firma Metzler reconstrueerde de Vox Humana. Een echte restauratie kon echter door allerlei omstandigheden niet worden gestart.
- Pas in 2004 was het mogelijk hier een opdracht voor te geven. Onder advies van Stef Tuinstra is het werk uitgevoerd door de firma Reil. Het orgel is bij deze restauratie zoveel mogelijk teruggebracht in de oorspronkelijke staat. De windvoorziening werd opnieuw aangelegd met spaanbalgen. De temperatuur die Hinsz heeft gelegd in de stemming is aan de hand van het pijpwerk vastgesteld en weer toegepast. Op 13 juni 2008 kon het orgel opnieuw in gebruik worden genomen. Adviseur Stef Tuinstra bespeelde het bij deze gelegenheid.
Technische gegevens
| Aantal registers per werk | |
| - Manuael | 8 |
| - Ruck-Positiv | 8 |
| - Pedaal | aangehangen |
| Totaal aantal stemmen | 16 |
| Toetstractuur | Mechanisch |
| Registertractuur | Mechanisch |
| Windlade(n) | Sleepladen |
| Toonhoogte | Ruim 1/4 toon boven a'=440 Hz |
| Temperatuur | Meantone (1/4-komma) |
| Winddruk | 66,5 mm |
Dispositie
Manuael (C-c'''): Quintadena 16' - C-F 2008, Praestant 8', Floite Dues 8', Octaav 4', Nassat Quint 3', Super Octaav 2', Mixtuir 3, 4, 5 à 6 stark (2/3'), Trompet 8' - 1731/2008.
Ruck-Positiv (C-c'''): Rohr Floit 8', Praestant 4', Super Octaav 2', Walt Floit 2', Quinta 1 1/2' - 1984, Sexquialtra 2 stark (2/3') - 1984, Scharp 4 stark (1/2') - 1731/2008, Vox Humana 8' - 1985/2008.
Pedaal (C-d'): Aangehangen.
Koppelingen: Manuaalkoppel - schuifkoppel.
Speelhulpen: Tremulant Dues - 2008, Calcante Schel - 2008, Uytloop des Winds, Speerventil Manuael - 2008, Speerventil Ruck-Positiv - 2008.
| Vulstem | Samenstelling |
| Mixtuir III-VI sterk (Manuael) | C: 2/3' - 1/2' - 1/3'. G: 1' - 2/3' - 1/2' - 1/3 '. c°: 1 1/3' - 1' - 2/3' - 1/2'. g°: 2' - 1 1/3' - 1' - 2/3' - 1/2'. c': 2 2/3' - 2' - 1 1/3' - 1' - 2/3'. g': 4' - 2 2/3' - 2' - 1 1/3' - 1' - 1'. g'': 4' - 2 2/3' - 2' - 2' - 1 1/3' - 1 1/3'. |
| Sexquialtera II sterk (Ruck-Positiv) | C: 2/3' - 2/5'. c°: 1 1/3' - 4/5'. c': 2 2/3' - 1 3/5'. |
| Scharp IV sterk (Ruck-Positiv) | C: 1/2' - 1/3' - 1/4' - 1/6'. G: 2/3' - 1/2' - 1/3' - 1/4'. c°: 1' - 2/3' - 1/2' - 2/3'. g°: 1 1/3' - 1' - 2/3' - 1/2'. c': 2' - 1 1/3' - 1' - 2/3'. g': 2 2/3' - 2' - 1 1/3' - 1'. c'': 2 2/3' - 2' - 2' - 1 1/3'. |
| Overige dispositiegegevens | |
|---|---|
| Verschillende disposities |
|
| Literatuur |
|
| Opnamen |
|
| Links |
https://www.orgelshogeland.nl/?page_id=309 http://www.oudegroningerkerken.nl/z/148-zandeweer.html |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |