Spring naar content
Volledige beschrijving geselecteerd orgel
Foto: Piet Bron. Datering: 6 September 2019.

Foto: Piet Bron

Nieuw-Loosdrecht, Nederland (Noord-Holland) - Sijpekerk
Gemeente: Wijdemeren
Adres: Nieuw-Loosdrechtsedijk 171, 1231 KS, Loosdrecht
Website: http://www.sijpekerk.nl/

Beschrijving nr.: 1001335.
Kaartnummer Stichting Orgelcentrum: GR2431.

Gebouwd door: Builder unknown (ca. 1845)

JaarOrgelbouwerOpusActiviteit
ca. 1845 Builder unknown  nieuwbouw
1889 Gebroeders Franssen 
1940 Hendrick Wicher Flentrop  restauratie
1975 firma D.A. Flentrop  restauratie
1986 Flentrop Orgelbouw  restauratie
2009 Flentrop Orgelbouw  overplaatsing

  • In 1875 werd in Zaandam de gereformeerde Stationsstraatkerk, Stationsstraat 13, in gebruik genomen. Pas op 24 december 1889 nam men ook een orgel in gebruik. Het werd bespeeld door drie organisten: W.A. Hellema, B.H. Korfkerk en H. de Vries Czn. Het was geplaatst door de gebroeders Franssen, en afkomstig uit een Rooms-Katholieke Kerk in Roermond. Bouwer en bouwjaar zijn niet bekend. Begin 1890 werd een Cornet IV sterk geplaatst op het hoofdwerk. Het orgel had aangehangen pedaal, twee klavieren en 13 stemmen.
  • In 1939 werd het orgel onder advies van mr. A. Bouman door Flentrop verbouwd. De Subbas 16' van het hoofdwerk werd op het pedaal geplaatst, en door middel van units werden hier vier stemmen van afgeleid. Ook de dispositie van de klavieren werd gewijzigd. Viola, Salicional en Piccolo verdwenen, de Octaaf 2' verhuisde naar het positief, er werd een Scherp op het positief geplaatst, en het hoofdwerk werd uitgebreid met een Nasard, een Nachthoorn 2' en een Mixtuur. Later werd er nog een nieuwe Prestant 8' op het hoofdwerk geplaatst en een tremulant. In 1940 werd het orgel weer in gebruik genomen met een concert door Cor Kee.
  • In 1974 voerde Flentrop een restauratie uit onder advies van Wim Dorgelo. De Octaaf 2' schoof weer terug naar het hoofdwerk en het pedaal werd veranderd door plaatsing van twee tongwerken. De Bazuin is nieuw, maar de Trompet is afkomstig van een afgebroken orgel van de firma Standaart uit 1914, afkomstig uit een andere gereformeerde kerk (de Nieuwe Kerk) aan de Vinkenstraat in Zaandam. Op 5 mei 1975 is het gereviseerde orgel in gebruik genomen met een bespeling door Cor Kee. De restauratie was niet helemaal uitgevoerd zoals gepland, omdat er te weinig geld beschikbaar was. In 1984 kon verder herstel echter niet meer worden uitgesteld. In december is het orgel gedemonteerd en verplaatst naar de werkplaats van Flentrop. Er werd nu een geheel nieuwe orgelkas gemaakt, waar alleen het oude front in bleef behouden. De dispositie werd gewijzigd, grotendeels door plaatsing van ouder pijpwerk. Zo zijn de nieuwe Holpijp 8' en Fluit 4' van het Hoofdwerk afkomstig uit het orgel van de Zaanse Bullekerk en is de Trompet gemaakt door Maarschalkerweerd voor het orgel van de Friesch Doopsgezinde Kerk in Zaandam. Het Positief is vervangen door een Bovenwerk, met een geheel nieuwe windlade. De electrische lade van het pedaal werd voorlopig gehandhaafd. Flentrop maakte nieuwe klavieren, een nieuw pedaalklavier en nieuwe registertrekkers met opschriften in achttiende-eeuwse stijl. Op 8 februari 1986 is het instrument weer in gebruik genomen met een concert door Willem Hendrik Zwart in samenwerking met het koor Credo uit Landsmeer.
  • De Stationsstraatkerk is in november 2005 verkocht aan de Servisch Orthodoxe Kerk. Het orgel is in 2008 verkocht aan de Sijpekerk in Nieuw-Loosdrecht. Onder advies van Peter van Dijk werd het orgel door de firma Flentrop gerestaureerd en overgeplaatst. Op 17 juni 2009 is het in gebruik genomen in Nieuw-Loosdrecht met een bespeling door de adviseur. Bij de restauratie is de Prestant 8' vernieuwd, de Mixtuur is gewijzigd en er zijn nieuwe tongwerken geplaatst. Verder is er een nieuw mechanische windlade voor het pedaal gemaakt. Tenslotte is het pijpwerk geheel opnieuw geïntoneerd. De orgelkas is ook opnieuw geschilderd door de firma De Jongh uit Waardenburg naar een ontwerp van Paul van Vliet uit Nieuw-Loosdrecht.

Kort overzicht van plaatsen waar het orgel heeft gestaan
ca. 1845RoermondOnbekend gebouw
1889ZaandamStationsstraatkerk
2009Nieuw-LoosdrechtSijpekerk

Technische gegevens
Aantal registers per werk
- Hoofdwerk9
- Positief5
- Pedaal3
Totaal aantal stemmen17
ToetstractuurMechanisch
RegistertractuurMechanisch
Windlade(n)Sleepladen
Toonhoogtea' = 440 Hz
TemperatuurEqual temperament
Winddruk65 mm

Dispositie
Hoofdwerk (C-f'''): Prestant 8' - 2009, Bourdon 8', Octaaf 4', Fluit 4', Quint 3' - 1986, Octaaf 2', Cornet IV sterk (4') (discant) - 1890, Mixtuur III-IV sterk (1 1/3') - 1940/2009, Trompet 8' - 2009.
Bovenwerk (C-f'''): Fluit Douce 8', Salicionaal 8' - 2009, Roerfluit 4', Nasard 3' - 1975, Woudfluit 2' - 1914, Terts 1 3/5' - 1975, Dulciaan 8' - 2009.
Pedaal (C-f'): Bourdon 16', Bourdon 8', Fagot 16' - 2009.
Koppelingen: Hoofdwerk - Bovenwerk, Pedaal - Hoofdwerk, Pedaal - Bovenwerk.
Speelhulpen: Tremulant - 1986.

VulstemSamenstelling
Cornet IV sterk discant c': 4' - 2 2/3' - 2' - 1 3/5'.
Mixtuur III-IV sterk C: 1 1/3' - 1' - 2/3'. c°: 2' - 1 1/3' - 1'. f°: 2 2/3' - 2' - 1 1/3' - 1'. c': 4' - 2 2/3' - 2' - 1 1/3'. c'': 4' - 4' - 2 2/3' - 2'.
Overige dispositiegegevens
Verschillende disposities
  • De dispositie begin 1890 was:
    Hoofdwerk (C-f'''): Subbas/Dulcis 16' (gedeeld), Praestant 8' (gedeeld), Bourdon 8' (gedeeld), Viola 8', Octaaf 4', Fluit 4', Octaaf 2', Cornet IV sterk (discant), Trompet 8'.
    Positief (C-f'''): Bourdon 8', Salicional 8', Fluit 4', Piccolo 2'.
    Aangehangen pedaal (C-g).

  • Na de restauratie van 1939/1940 luidde de dispositie:
    Hoofdwerk (C-f'''): Praestant 8' (1940), Bourdon 8', Octaaf 4', Speelfluit 4', Nasard 2 2/3' (1940), Nachthoorn 2' (1940), Cornet IV sterk (discant), Mixtuur V sterk (1940), Trompet 8' (1940).
    Positief (CD-f'''): Roerfluit 8', Openfluit 4', Praestant 2', Scherp IV sterk (1940).
    Pedaal (C-f') - unitpedaal: Subbas 16', Octaafbas 8' (1940), Gedektbas 8', Koraalbas 4' (1940).
    Manuaalkoppel, koppeling Pedaal - Hoofdwerk.

  • Na de wijzigingen van 1975 was de dispositie:
    Hoofdwerk (C-f'''): Prestant 8' (1940), Bourdon 8', Octaaf 4', Speelfluit 4', Nasard 2 2/3' (1940), Octaaf 2', Mixtuur IV sterk (1940), Cornet IV sterk (discant), Trompet 8' (1940), Tremulant (1956).
    Positief (CD-f'''): Roerfluit 8', Openfluit 4', Nasard 2 2/3' (1975), Woudfluit 2' (1914), Terts 1 3/5' (discant) (1975), Tremulant (1975).
    Pedaal (C-f'): Subbas 16', Gedekt 8' (unit, aanvulling uit 1940), Bazuin 16' (deels 1975), Trombone 8' (unit, aanvulling uit 1914).
    Koppelingen: Hoofdwerk - Positief, Pedaal - Hoofdwerk.

  • De dispositie luidde van 1986 tot 2008:
    Hoofdwerk: Prestant 8', Holpijp 8', Octaaf 4', Fluit 4', Quint 3', Octaaf 2', Cornet IV sterk (discant) (1890), Mixtuur V sterk, Trompet 8' (1890).
    Bovenwerk: Quintadeen 8' (gereserveerd), Fluit Does 8', Speelfluit 4', Nasard 3', Woudfluit 2', Terts 1 3/5', Vox Humana 8' (gereserveerd).
    Pedaal: Bourdon 16', Gedekt 8', Bazuin 16' (deels 1975), Trombone 8' (aanvulling uit 1914; unit).
    Koppelingen: Hoofdwerk - Bovenwerk, Pedaal - Hoofdwerk, Pedaal - Bovenwerk.
    Speelhulpen: Tremulant.

Literatuur
  • Berichten over Orgelbouw. - In: Het Orgel, 38e Jaargang No. 1, October 1940.
  • Orgel : Zaandam. - In: De Harp, jrg. 35 nr. 10, oktober 1940.
  • Het koninklijk instrument en deszelfs geschiedenis : Zaandam Gereformeerde Stationsstraatkerk / Wim Dorgelo Hzn. - In: De Orgelvriend, jrg. 17 nr. 7/8, juli/augustus 1975.
  • Het orgel in de Gereformeerde (Oude) kerk te Zaandam / Jan Jongepier. - In: Het Orgel, jrg. 71 nr. 12, december 1975.
  • "Orgelvriend allerlei" : Binnenkort een orgelrestauratie in Zaandam? / W.J. Dorgelo. - In: De Orgelvriend, jrg. 21 nr. 9, september 1979.
  • Orgeldag 5 juni 1982: Zaandam : Orgeluur in de Stationsstraatkerk te Zaandam te geven door eigen leden tijdens Zaanse orgeldag op 5 juni / Chr. Haalboom. - In: De Orgelvriend, jrg. 24 nr. 4, april 1982.
  • Het orgel in de Gereformeerde (Oude) Kerk te Zaandam / Jan Jongepier. - In: De Orgelvriend, jrg. 24 nr. 5, mei 1982.
  • De mini Orgelvriend : Zaterdag 5 juni 1982, orgeldag Zaandam. - Amersfoort: Willemsen, 1982.
  • Orgelbouwnieuws. - In: Het Orgel, jrg. 83 nr. 6, juni 1987.
  • Het orgel in de Stationsstraatkerk te Zaandam gerestaureerd / René Koster. - In: De Orgelvriend, jrg. 30 nr. 5, mei 1988.
  • Het historische orgel in Nederland 1840 - 1849 / Peter van Dijk (eindred.). - Amsterdam : Stichting NIvO, 2002. - (Encyclopedie Het Historische Orgel in Nederland ; 6).
  • Orgelbouwnieuws : Nieuw-Loosdrecht, Sijpekerk. - In: NotaBene, jaargang 3, nummer 2, februari 2010.
  • Ingebruikneming van het nieuwe orgel : Sijpe-kerk Nieuw-Loosdrecht - Woensdag 17 juni 2009. - Nieuw-Loosdrecht : Hervormde Gemeente.
Links https://www.orgelnieuws.nl/wcms/modules/news/article.php?storyid=3265
http://dejonghwaardenburg.nl/project/orgel-loosdrecht/

Foto: Piet Bron. Datering: 6 September 2019.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 6 September 2019.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 6 September 2019.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 6 September 2019.
Foto: Piet Bron
Foto: © Gérard van Betlehem. Datering: June 2009.
Foto: © Gérard van Betlehem
Foto: Piet Bron. Datering: 6 September 2019.
Foto: Piet Bron
Situation in Zaandam. Foto: Janco Schout. Datering: 15 May 2008.
Foto: Janco Schout
Situation in Zaandam. Foto: Janco Schout. Datering: 15 May 2008.
Foto: Janco Schout
Situation in Zaandam. Foto: Janco Schout. Datering: 15 May 2008.
Foto: Janco Schout
Situation in Zaandam. Foto: Janco Schout. Datering: 15 May 2008.
Foto: Janco Schout
Situation in Zaandam. Foto: Janco Schout. Datering: 15 May 2008.
Foto: Janco Schout
Situation in Zaandam. Bron: Fotokaart GR 2431 (Stichting Orgelcentrum).
Bron: Fotokaart GR 2431 (Stichting Orgelcentrum)
Situation in Zaandam. Bron: Collectie Jan van der Male.
Bron: Collectie Jan van der Male