Spring naar content
Volledige beschrijving geselecteerd orgel
Foto: Piet Bron. Datering: 1 August 2012.

Foto: Piet Bron

Utrecht, Nederland (Utrecht) - Kathedrale Kerk van Sint Catharina
Gemeente: Utrecht
Adres: Lange Nieuwstraat 38, 3512 PH, Utrecht
Website: https://www.katholiekutrecht.nl/

Beschrijving nr.: 1001244.

Gebouwd door: Maarschalkerweerd & Zoon (1903)

JaarOrgelbouwerOpusActiviteit
1903 Maarschalkerweerd & Zoon  nieuwbouw
1939 J.J. Elbertse & Zn.  wijzigen dispositie
1996 Gebroeders Vermeulen  restauratie

  • Na de vergroting van de kerk met een travee aan de westkant, en de bouw van de toren in 1900, werd een nieuw orgel gemaakt door Maarschalkerweerd & Zoon in de jaren 1902/1903. Het instrument had twee klavieren en een vrij pedaal. Het orgel was een geschenk van de katholieken uit Nederland aan de aartsbisschop ter gelegenheid van het vijftigjarig jubileum van het herstel van de katholieke hiërarchie in Nederland. De orgelkas is ontworpen door F.W. Mengelberg, en opgesteld op een koorzolder uit 1899 van Alfred Tepe.
  • In 1939 werd het orgel door Elbertse uit Soest gewijzigd, onder advies van organist Hendrik Andriessen, die hier vanaf 1934 werkzaam was . De bedoeling was er een groot drieklaviers instrument van te maken. Door geldgebrek kon dit niet worden uitgevoerd, maar wel werd een derde manuaal gemaakt. De stemmen van het oude zwelwerk werden verdeeld over het tweede en derde klavier, zodat beiden in één zwelkast staan. Elbertse verwijderde wel de Piccolo 2', en plaatste een Quintfluit en een Terts op het tweede manuaal. Tevens werd de omvang van het klavier vergroot van f''' naar g''', en van het pedaal van d' naar f'. In 1973 is het hoofdwerk en een deel van het pedaal gereviseerd. Er bleek echter lekkage in de windladen voor te komen, zodat een grotere restauratie nodig was. Een lange voorbereiding was nodig om in 1995 het startschot voor de restauratie te kunnen geven.
  • Hans van der Harst, organist van het orgel van 1969 tot 1985, had een plan ontworpen voor de restauratie. Bij de start van de werkzaamheden was hij echter al met pensioen, zodat Jos Laus als adviseur optrad. Het orgel is gerestaureerd door Vermeulen uit Weert en kon op 12 mei 1996 weer in gebruik worden genomen met een concert door Wouter van Belle en Paul Houdijk, in samenwerking met Sonja Roskamp, sopraan, en het Kathedrale Koor. Het werk behelste voornamelijk technisch herstel. Het tweede manuaal is uitgebreid met een Trompet 8', ten koste van de Terts uit 1939. Hiervoor werd een originele Maarschalkerweerd-Trompet gebruikt, afkomstig uit het gesloopte orgel van de Aloysiuskerk te Utrecht. De Basson-Hobo en de Dulciaan zijn van plaats verwisseld. De Quintfluit uit 1939 is opgeschoven tot een Woudfluit 2'.
  • In de kerk heeft nog een klein orgel van Maarschalkerweerd gestaan. Het werd in 1874 geplaatst op de afscheiding tussen priesterkoor en schip. Na de kerkrestauratie in de jaren 1960 is het verkocht aan een kerk in La Trappe, vlak bij Parijs.

Technische gegevens
Aantal registers per werk
- Hoofdwerk14
- Manuaal II6
- Manuaal III5
- Pedaal6
Totaal aantal stemmen31
ToetstractuurPneumatisch
RegistertractuurPneumatisch
Windlade(n)Kegelladen
TemperatuurEqual temperament

Dispositie
Hoofdwerk (C-g'''): Prestant 16', Bourdon 16', Prestant 8', Violon 8', Bourdon 8', Fluit Harmoniek 8', Octaaf 4', Gemshoorn 4', Roerfluit 4', Quint 2 2/3', Octaaf 2', Cornet V sterk (8') (discant), Mixtuur II-III sterk (1 1/3'), Trompet 8'.
Manuaal II (in zwelkast) (C-g'''): Vioolprestant 8', Quintadeen 8', Fluit Octaviante 4', Woudfluit 2' - 1939/1996, Dulciaan 8', Trompet 8' - 1996.
Manuaal III (in zwelkast) (C-g'''): Holpijp 8', Viola di Gamba 8', Vox Caelestis 8', Violine 4', Basson-Hobo 8', Tremulant.
Pedaal (C-f'): Contrabas 16', Subbas 16', Octaafbas 8', Cello 8', Bazuin 16', Tuba 8'.
Koppelingen: Pedaal - Hoofdwerk, Pedaal - Manuaal II, Pedaal - Manuaal III, Hoofdwerk - Manuaal II, Hoofdwerk - Manuaal III, Manuaal II - Manuaal III, Hoofdwerk - Manuaal III 16'.
Speelhulpen: Automatisch pedaal, Vrije combinatie, Vaste combinaties (pp - p - mf - f - tutti), Generaal Crescendo.

VulstemSamenstelling
Mixtuur II-III sterk C: 1 1/3' - 1'. G: 2' - 1 1/3' - 1'. e°: 2 2/3' - 2' - 1 1/3' - 1'. c': 4' - 2 2/3' - 2'.
Cornet V sterk c': 8' - 4' - 2 2/3' - 2' - 1 3/5'.
Literatuur
  • De orgels van Hendrik Andriessen / Hans van der Harst. - In: Het Orgel, jrg. 73 nr. 9, september 1977.
  • Utrechts orgellandschap / Bert Wisgerhof. - Amersfoort: J.C. Willemsen, 1979.
  • Laat zich 't orgel overal... : Het koninklijk instrument en zijn bespelers / Rik Valkenburg. - Dordrecht : J.P. van den Tol, 1980.
  • Utrecht orgelstad : Inventarisatie van orgels in kerken en kapellen in de stad Utrecht : Verschenen t.g.v. de 5e Orgelvoettocht 12 september 1981 / Peter van Dijk, Gert Oost. - Utrecht : Overlegorgaan voor Muziek en Kerken, 1981.
  • Orgels in de stad Utrecht : Zes eeuwen geschiedenis en een inventarisatie / Peter van Dijk, Ronald Doornekamp. - Utrecht: Stichting Organisatie Oude Muziek, 1992.
  • De orgels van Hendrik Andriessen: Het Maarschalkerweerdorgel in de Utrechtse Kathedaal van Ste. Catherina / Paul Houdijk. - In: De Orgelvriend, jrg. 34 nr. 4, april 1992.
  • Ars Organi 2/1992.
  • Restauratie Maarschalkerweerdorgel Sint Catharinakerk te Utrecht / Wouter van Belle, Bert Elbertse [red]. - Utrecht : Comité Restauratie Orgel Catharinakerk Utrecht, 1993.
  • Maarschalkerweerd-orgel Utrecht gerestaureerd / Hans Fidom [red.]. - In: Het Orgelkrant, jrg. 1 nr. 5, mei 1996.
  • Het Maarschalkerweerd-orgel in de Utrechtse kathedraal gerestaureerd / Gerco Schaap. - In: De Orgelvriend, jrg. 38 nr. 7/8, juli/augustus 1996.
  • Het orgel van de kathedraal van St.-Catharina te Utrecht / Jos Laus. - In: Het Orgel, jrg. 92 nr. 9, september 1996.
  • Een klankimpressie van het Utrechts kathedraalorgel / Joris Verdin. - In: Het Orgel, jrg. 92 nr. 11, november 1996.
  • De orgels in de Jacobikerk, Domkerk en de St.-Catharinakathedraal te Utrecht / Rogér van Dijk. - In: De Orgelkrant, jrg. 3, nr. 6, juni 1998.
  • Enige kathedralen & basilieken en hun orgels / Henk Roosenberg, Arjen Looyenga, Ton van Eck. - Haarlem : Stichting Kathedrale Basiliek St. Bavo, 2003.
  • Orgelwandeling door Utrecht. - In: Kerk & Muziek, jrg. 54 nr. 3, mei/juni 2005.
  • Maarschalkerweerd & Zoon - Orgelmakers te Utrecht / Jos Laus. - Alphen aan den Rijn : Canaletto, 2008.
  • Het historische orgel in Nederland 1902 - 1910 / Hans Fidom (eindred.). - Amsterdam : Stichting NIvO, 2010. - (Encyclopedie Het Historische Orgel in Nederland ; 14).
Opnamen
  • Mystique : Liederen van Alphons Diepenbrock (1862-1921) en Hendrik Andriessen (1892-1981) / Donij van Doorn, sopraan & Arno van Wijk, orgel. - Excellent Recordings ER172923 (CD). - 2023.
  • l'Organiste Romantique / Paul Houdijk. - Stichting Negentiende-eeuwse Orgelmuziek Utrecht (CD). - 2018.
  • Herman Strategier : Orgelwerken/Organ Works / Wouter van Belle. - Tuliprecords TRCD 600608 (CD). - 2013. - Opgenomen in de Domkerk en de Sint-Catharinakathedraal in Utrecht.
  • Paul Houdijk : Maarschalkerweerd-orgel Ste.-Catharinakathedraal Utrecht / Paul Houdijk. - Stichting Negentiende-Eeuwse Orgelmuziek (CD). - 2012.
  • Choral joyeux / Wouter van Belle m.m.v. Metske Gerlsma, hobo. - Tulip Records TURE 201003 (CD). - 2010.
  • Maarschalkerweerd-orgel van de Ste.-Catherinakathedraal te Utrecht / Paul Houdijk. - Uitgave in eigen beheer (CD). - 2009.
  • De Utrechtse orgelbouw in de 19e eeuw / Peter van Dijk, Willem van Beek. - Domstad Orgel Collectief DOC 1205 (CD). - 2001.
YouTube Paul Houdijk plays Paul Houdijk (born 1953) Prelude Liturgique (2017)


Foto: Piet Bron. Datering: 1 August 2012.
Foto: Piet Bron
Foto: © Gérard van Betlehem.
Foto: © Gérard van Betlehem
Foto: Piet Bron. Datering: 1 August 2012.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 1 August 2012.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 1 August 2012.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 1 August 2012.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 1 August 2012.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 1 August 2012.
Foto: Piet Bron
Foto: Tjalling Roosjen. Datering: 6 August 2011.
Foto: Tjalling Roosjen
Foto: Tjalling Roosjen. Datering: 6 August 2011.
Foto: Tjalling Roosjen
Utrecht - Kathedrale Kerk van Sint Catharina

Utrecht - Kathedrale Kerk van Sint Catharina

Foto: Piet Bron. Datering: 1 August 2012.
Foto: Piet Bron
Bron: Postcard.
Bron: Postcard
Foto: Piet Bron. Datering: 24 July 2008.
Foto: Piet Bron