Volledige beschrijving geselecteerd orgel
Foto: Marcel Pelt
Uithuizen, Nederland (Groningen) - Jacobikerk
Gemeente: Het Hogeland
Streek:Hunsingo
Adres: Hoofdstraat Oost 2, 9981 AH, Uithuizen
Website: https://www.pguithuizen.nl/
https://www.kerkuithuizen.nl/
Beschrijving nr.: 1001231.
Groningen Orgelland nummer: 340. Kaartnummer Stichting Orgelcentrum: A0036.
Gebouwd door: Arp Schnitger (1701)
In 1701 werd een nieuw orgel door Schnitger opgeleverd in Uithuizen. Schnitger bouwde het zonder gebruik te maken van materiaal uit het oude orgel van de kerk, gemaakt door Theodorus Faber. Reparaties werden later uitgevoerd door Radeker (1708 en 1710), Hinsz (1747 en 1785) en Dirk Lohman (1810/1811) en N.A. Lohman (1830). Bij de reparatiewerkzaamheden in 1785 was Hinsz zelf niet meer actief. Hierbij werd een nieuwe klaviatuur gemaakt, met een volledig klavier. De bijgekomen toetsen in het groot octaaf werden doorgekoppeld naar het klein octaaf. De windladen werden dus niet vervangen. Petrus van Oeckelen voerde verschillende wijzigingen uit in de jaren 1854/1855. Zo maakte hij een nieuwe windlade voor het hoofdwerk, en nieuwe windkanalen. De dispositie werd ook gewijzigd. In 1987 restaureerde Bernardt Edskes het rugwerk onder advies van Klaas Bolt. Hij bracht het terug in de oorspronkelijke toestand. De door Van Oeckelen verschoven Quint 1 1/3' (naar een Flageolet 1') werd hersteld. De Carillon III werd vervangen door een Scherp IV sterk en de Viola di Gamba werd gereconstrueerd tot een Quintadeen 8'. In 1998 is gestart met de restauratie van het hoofdwerk en het pedaal. Bernhardt Edskes voerde deze restauratie uit, waarbij de doelstelling was: herstel van de oorspronkelijke situatie. Op 15 juni 2001 is het orgel weer in gebruik genomen.
Technische gegevens
Dispositie
Manuael (CDE-c'''): Praestant 8' - 1701/2001, Holpyp 8', Octaav 4', Spitsfluyt 4', Quint 3', Superoctaav 2' - 1701/2001, Siflet 1 1/2', Mixtuer IV-V sterk - 1701/2001, Trompet 8' - 2001, Vox Humana 8' - 1701.
Rughposityf (CDEFGA-c'''): Holpyp 8', Quintadena 8' - 1701/1987, Praestant 4' - 1701/1987, Holpyp 4', Octaaf 2' - 1701/1987, Woudfluyt 2' - 1701, Quint 1 1/3' - 1701, Sesquialter II sterk - 1701, Scherp IV sterk - 1987, Dulciaan 8' - 1701.
Pedael (CDE-d'): Bourdon 16' - 2000, Octaav 8' - 1701, Octaav 4' - 1701, Nachthoorn 2' - 1701, Mixtuer IV sterk - 2000, Basuyn 16' - 1701, Trompet 8' - 1701, Cornet 2' - 1701.
Koppelingen: Manuaalkoppel - Hinsz; schuifkoppel, Pedaalkoppel - Van Oeckelen.
Speelhulpen: Tremulant - 2001; opliggend, Afsluyting Manuael, Afsluyting Rughposityf, Afsluyting Pedael, Windlosser, Calcant.
YouTube
Foto: Marcel Pelt
Uithuizen, Nederland (Groningen) - Jacobikerk
Gemeente: Het Hogeland
Streek:Hunsingo
Adres: Hoofdstraat Oost 2, 9981 AH, Uithuizen
Website: https://www.pguithuizen.nl/
https://www.kerkuithuizen.nl/
Beschrijving nr.: 1001231.
Groningen Orgelland nummer: 340. Kaartnummer Stichting Orgelcentrum: A0036.
Gebouwd door: Arp Schnitger (1701)
Jaar | Orgelbouwer | Opus | Activiteit | 1701 | Arp Schnitger | nieuwbouw | 1785 | Albertus Anthonie Hinsz | ombouw | 1811 | Dirk Lohman | diverse werkzaamheden | 1830 | Nicolaas Anthonie Lohman | diverse werkzaamheden | 1855 | Petrus van Oeckelen | ombouw | 1987 | Bernhardt Edskes | restauratie | 2001 | Bernhardt Edskes | restauratie |
In 1701 werd een nieuw orgel door Schnitger opgeleverd in Uithuizen. Schnitger bouwde het zonder gebruik te maken van materiaal uit het oude orgel van de kerk, gemaakt door Theodorus Faber. Reparaties werden later uitgevoerd door Radeker (1708 en 1710), Hinsz (1747 en 1785) en Dirk Lohman (1810/1811) en N.A. Lohman (1830). Bij de reparatiewerkzaamheden in 1785 was Hinsz zelf niet meer actief. Hierbij werd een nieuwe klaviatuur gemaakt, met een volledig klavier. De bijgekomen toetsen in het groot octaaf werden doorgekoppeld naar het klein octaaf. De windladen werden dus niet vervangen. Petrus van Oeckelen voerde verschillende wijzigingen uit in de jaren 1854/1855. Zo maakte hij een nieuwe windlade voor het hoofdwerk, en nieuwe windkanalen. De dispositie werd ook gewijzigd. In 1987 restaureerde Bernardt Edskes het rugwerk onder advies van Klaas Bolt. Hij bracht het terug in de oorspronkelijke toestand. De door Van Oeckelen verschoven Quint 1 1/3' (naar een Flageolet 1') werd hersteld. De Carillon III werd vervangen door een Scherp IV sterk en de Viola di Gamba werd gereconstrueerd tot een Quintadeen 8'. In 1998 is gestart met de restauratie van het hoofdwerk en het pedaal. Bernhardt Edskes voerde deze restauratie uit, waarbij de doelstelling was: herstel van de oorspronkelijke situatie. Op 15 juni 2001 is het orgel weer in gebruik genomen.
Technische gegevens
Aantal registers per werk | |
- Manuael | 10 |
- Rughposityf | 10 |
- Pedael | 8 |
Totaal aantal stemmen | 28 |
Toetstractuur | Mechanisch |
Registertractuur | Mechanisch |
Windlade(n) | Sleepladen |
Toonhoogte | a' = 466 Hz |
Temperatuur | Gemodificeerde 1/5-kommastemming |
Winddruk | 71 mm |
Dispositie
Manuael (CDE-c'''): Praestant 8' - 1701/2001, Holpyp 8', Octaav 4', Spitsfluyt 4', Quint 3', Superoctaav 2' - 1701/2001, Siflet 1 1/2', Mixtuer IV-V sterk - 1701/2001, Trompet 8' - 2001, Vox Humana 8' - 1701.
Rughposityf (CDEFGA-c'''): Holpyp 8', Quintadena 8' - 1701/1987, Praestant 4' - 1701/1987, Holpyp 4', Octaaf 2' - 1701/1987, Woudfluyt 2' - 1701, Quint 1 1/3' - 1701, Sesquialter II sterk - 1701, Scherp IV sterk - 1987, Dulciaan 8' - 1701.
Pedael (CDE-d'): Bourdon 16' - 2000, Octaav 8' - 1701, Octaav 4' - 1701, Nachthoorn 2' - 1701, Mixtuer IV sterk - 2000, Basuyn 16' - 1701, Trompet 8' - 1701, Cornet 2' - 1701.
Koppelingen: Manuaalkoppel - Hinsz; schuifkoppel, Pedaalkoppel - Van Oeckelen.
Speelhulpen: Tremulant - 2001; opliggend, Afsluyting Manuael, Afsluyting Rughposityf, Afsluyting Pedael, Windlosser, Calcant.
Vulstem | Samenstelling |
Mixtuer IV-V sterk (Hoofdwerk) | C: 2/3' - 1/2' - 1/3' - 1/4'. c°: 1 1/3' - 1' - 2/3' - 1/2'. c': 2' - 1 1/3' - 1' - 2/3'. f': 2 2/3' - 2' - 2' - 1 1/3' - 1 1/3'. c'': 2 2/3' - 2' - 2' - 1 1/3' - 1 1/3'. |
Sesquialter II sterk (Rugwerk) | C: 1 1/3' - 4/5'. c°: 2 2/3' - 1 3/5'. |
Scherp IV sterk (Rugwerk) | C: 1/2' - 1/3' - 1/4' - 1/4'. c°: 1' - 2/3' - 1/2' - 1/2'. c': 2' - 1 1/3' - 1' - 1'. c'': 2 2/3' - 2' - 1 1/3' - 1 1/3'. |
Mixtuer IV sterk (Pedaal) | C: 1' - 2/3' - 1/2' - 1/3'. G: 1 1/3' - 1' - 2/3' - 1/2'. c°: 2' - 1 1/3' - 1' - 2/3'. c': 2' - 1 1/3' - 1' - 2/3'. |
Overige dispositiegegevens | |
---|---|
Knock (1788) |
Manuaal: Praestant 8', Holpyp 8', Octaaf 4', Spitsfluit 4', Quint 3', Octaaf 2', Sifflet 1 1/2', Mixtuur IV-VI sterk, Trompet 8' en Vox Humana 8'. Rug-Positief: Holpyp 8', Quintadeen 8', Praestant 4', Holpyp 4', Octaaf 2', Woudfluit 2', Quint 1 1/2', Sexquialter 2 à 3 sterk, Scherp IV sterk en Dulciaan 8'. Pedaal: Bourdon 16', Octaaf 8', Octaaf 4', Nagthoorn 2', Bazuin 16', Trompet 8' en Cornet 2'. |
Broekhuijzen (1855) |
Broekhuijsen vermeldt de dispositie van vóór de werkzaamheden door Van Oeckelen als volgt: Hoofdwerk: Prestant 8', Holpyp 8', Octaaf 4', Spitsfluit 4', Quint 3', Octaaf 2', Sifflet 1 1/2', Mixtuur IV-V-VI sterk, Trompet 8' en Vox Humana 8'. Rugwerk: Holpyp 8', Quintadena 8', Prestant 4', Holpyp 4', Octaaf 2', Woudfluit 2', Quint 1 1/2', Sexquialtera II-III sterk, Scherp IV sterk en Dulciaan 8'. Pedaal: Bourdon 16', Octaaf 8', Octaaf 4', Nagthoorn 2', Mixtuur IV-V-VI sterk, Bazuin 16', Trompet 8' en Cornet 2'. |
Van 't Kruijs (1885) |
Het Orgel in de Hervormde Kerk te Uithuizen (Groningen) heeft 28 sprekende stemmen, twee klavieren, vrij pedaal. Is in 1700 door Arp Schnitger geleverd, in 1811 door Lohman hersteld. Organist de Heer W. Veldhuizen. Hoofdwerk: Prestant 8', Bourdon 16', Gedakt 8', Octaaf 4', Fluit 4', Quint 3', Fluit 2', Mixtuur 4 st., Trompet 8', Vox Humana 8'. Rugwerk: Prestant 4', Holpijp 8', Viola di Gamba 8', Fluit 4', Octaaf 2', Woudfluit 2', Flageolet 1', Sexquialter 2 st., Carillon, Dulciaan 8'. Pedaal: Subbas 16', Octaaf 8', Bourdon 8', Octaaf 4', Nachthoorn 2', Bazuin 16', Trompet 8', Cornet 2'. Stomme Registers: Drie Koppelingen, Afsluiting, Ventiel, Calcant. |
Verschillende disposities |
|
Literatuur |
|
Opnamen |
|
Links |
https://arpschnitgerorgeluithuizen.nl/ https://www.kerkuithuizen.nl/algemeen/orgel https://www.orgelshogeland.nl/?page_id=216 https://www.arpschnitger.nl/nl/suith.html https://uithuizen.blogspot.com/ |