Spring naar content
Volledige beschrijving geselecteerd orgel
Foto: Dirco Oskam. Datering: 28 June 2014.

Foto: Dirco Oskam

Alphen aan den Rijn, Nederland (Zuid-Holland) - Oudshoornse Kerk
Gemeente: Alphen aan den Rijn
Adres: Oudhoornseweg 90, 2401 LC, Alphen aan den Rijn
Website: https://www.oudshoornsekerk.nl/

Beschrijving nr.: 1001140.
Kaartnummer Stichting Orgelcentrum: GR1283. Fotokaart De Mixtuur nummer: H06.

Gebouwd door: Hendrikus Hermanus Hess (1783)

JaarOrgelbouwerOpusActiviteit
1783 Hendrikus Hermanus Hess  nieuwbouw
1867 Hermanus Knipscheer (II) 
1912 Gabry & Zoon 
1976 firma D.A. Flentrop  restauratie
2009 Henk van Eeken  diverse werkzaamheden

H.H. Hess begon op 23 november 1782 met de bouw van een nieuw orgel voor de Oudshoornse Kerk te Alphen aan den Rijn. Al op 10 juni 1783 kon het in gebruik worden genomen. Jean Brotier bespeelde het orgel bij deze gelegenheid, samen met Willem van Brasem. Hij was tevens de nieuwe en eerste organist van het orgel. In 1824 stemde Abraham Meere het orgel in een evenredig zwevende temperatuur. De firma Knipscheer wijzigde het orgel in 1867 op verschillende punten. De Flageolet werd vervangen door een Fluit 4', de Prestant 2' door een Woudfluit 2', en de Sesquialter en het Carillon vervielen ten gunste van een Viola da Gamba 8'. Door wijzigingen door de firma Gabry in 1912 raakte het instrument nog meer van zijn Hess-karakter kwijt. Gabry maakte een zwelkast en plaatste een Vox Humana en een Voix Céleste. Bij een restauratie in 1976 herstelde Flentrop de oorspronkelijke dispositie, maar het orgel kreeg wel een zelfstandig pedaal. In 2000/2001 is het instrument opnieuw gerestaureerd, waarna het op 6 oktober 2001 weer in gebruik is genomen. In 2009 verving Henk van Eeken de Fagot 16' van het pedaal door een nieuw exemplaar.

Technische gegevens
Aantal registers per werk
- Hoofdwerk10
- Bovenwerk6
- Pedaal4
Totaal aantal stemmen20
ToetstractuurMechanisch
RegistertractuurMechanisch
Windlade(n)Sleepladen
Toonhoogtea' = 447 Hz
TemperatuurEqual temperament

Dispositie
Hoofdwerk (C-f'''): Bourdon 16', Praestant 8', Holpyp 8', Octaaf 4', Quint 3', Super Octaaf 2', Flageolet 1', Cornet V sterk (discant), Mixtuur III-IV sterk (B/D), Trompet 8' (B/D).
Bovenwerk (C-f'''): Rhoerfluyt 8', Gemshoorn 4', Quintfluyt 3', Praestant 2', Sexquialter II sterk, Vox Humana 8'.
Pedaal (C-d'): Bourdon 16', Prestant 8', Octaaf 4', Fagot 16' - 2009.
Koppelingen: Manuaalkoppel (gedeeld), Pedaal - Hoofdwerk.
Speelhulpen: Tremulant, Ventiel.

Overige dispositiegegevens
Knock (1788) Oudshoorn (in Holland): Het Orgel alhier met 2 Hand-Clavieren en één aangehangen Pedaal, heeft navolgende stemmen:
Onder-Clavier: Praestant 8', Bourdon 16', Holpyp 8', Octaaf 4', Quint 3', Super Octaaf 2', Flageolet 1', Cornet 5 st., Mixtuur 3 en 4 st. en Trompet 8'.
Boven-Clavier: Rhoerfluit 8', Gemshoorn 4', Quintfluit 3', Praestant 2', Sexquialter 2 st. en Carillon.
Het Orgel loopt van C tot drie gestreept f, en is vervaardigt door H.H. Hess, Beroemd Orgelmaker te Gouda.
Verschillende disposities De oorspronkelijke dispositie luidde:
Hoofdwerk: Bourdon 16', Prestant 8', Holpijp 8', Octaaf 4', Quint Prestant 3', Superoctaaf 2', Cornet V sterk, Mixtuur III-IV sterk (gedeeld), Trompet 8' (gedeeld), Tremulant.
Bovenwerk: Roerfluit 8', Gemshoorn 4', Quintfluit 3', Prestant 2', Flageolet 1', Sesquialter II sterk, Carillon.
Pedaal: aangehangen.
Literatuur
  • Dispositien der merkwaardigste kerk-orgelen welken in de Provincie Friesland, Groningen en Elders aangetroffen worden / Nicolaas Arnoldi Knock. - Nieuwe uitgave. - Sneek: Boeijenga, 1968. - Herdruk van het boekje uit 1788.
  • Joachim Hess, "kunstrijk en beroemd Orgel- en Klokken-Speeler" en zijn broer, de orgelmaker Hendrik Hermanus : Een bijdrage tot de Nederlandse orgelgeschiedenis van de tweede helft der achttiende eeuw / Herm. S.J. Zandt. - In: Het Orgel, jrg. 58 nr. 1, januari 1962.
  • Vocale en instrumentale muziek van Joachim Hess / F.W. Huisman. - In: De Mixtuur, nr. 39, augustus 1982.
  • Het Hess-orgel van de Oudhoornse Kerk te Alphen aan den Rijn / mr. P. Verfaille. - In: De Orgelvriend, jrg. 29 nr. 2, februari 1987.
  • Het historische orgel in Nederland 1769 - 1790 / Jan Jongepier (eindred.). - Amsterdam : Stichting NIvO, 1999. - (Encyclopedie Het Historische Orgel in Nederland ; 3).
Opnamen
  • Ronald de Jong bespeelt het monumentale Hess-orgel in de Oudhoornse Kerk te Alphen aan den Rijn. - Uitgave van de Vriendenkring Oudhoornse Kerk (CD). - 1990.
  • Dorthy de Rooij bespeelt het Hess-orgel van de Oudshoornse Kerk te Alphen aan den Rijn / Dorthy de Rooij. - Eigen uitgave van de kerkvoogdij van de kerk 6818 297 (LP). - 1986.
Links https://www.oudshoornsekerk.nl/muziek/het-orgel
http://www.henkvaneeken.com/uitgevoerdwerk.html

Foto: Dirco Oskam. Datering: 28 June 2014.
Foto: Dirco Oskam
Foto: Dirco Oskam. Datering: 28 June 2014.
Foto: Dirco Oskam
Foto: Dirco Oskam. Datering: 28 June 2014.
Foto: Dirco Oskam
Foto: Dirco Oskam. Datering: 28 June 2014.
Foto: Dirco Oskam
Foto: Dirco Oskam. Datering: 28 June 2014.
Foto: Dirco Oskam
Foto: Dirco Oskam. Datering: 28 June 2014.
Foto: Dirco Oskam
Bron: Fotokaart GR 1283 (Stichting Orgelcentrum).
Bron: Fotokaart GR 1283 (Stichting Orgelcentrum)
Foto: Piet Bron. Datering: 15 July 2011.
Foto: Piet Bron