Spring naar content
Volledige beschrijving geselecteerd orgel
Foto: Leo Maaskant. Datering: 14 February 2011.

Foto: Leo Maaskant

Nieuwegein, Nederland (Utrecht) - Sint Nicolaaskerk (Jutphaas)
Gemeente: Nieuwegein
Adres: Utrechtsestraatweg 8, 3438 AK, Nieuwegein
Website: https://www.nicolaaskerknieuwegein.nl/

Beschrijving nr.: 1001094.
Kaartnummer Stichting Orgelcentrum: GR2882.

Gebouwd door: Maarschalkerweerd & Zoon (1879)
Het orgel bevat ouder materiaal: orgelkas uit ca. 1525 van Jan van Covelens

JaarOrgelbouwerOpusActiviteit
1525 Jan van Covelens  nieuwbouw
1636 Levinus Eekmans  uitbreiding
1879 Maarschalkerweerd & Zoon  nieuwbouw in bestaande kas
1967 J.J. Elbertse & Zn.  restauratie
2010 J.J. Elbertse & Zn.  restauratie

De kas van dit orgel is een werkstuk uit de gotiek van Jan van Covelen van rond 1525. Het werd gebouwd voor de oude Nieuwezijdskapel in Amsterdam. Het orgel werd in 1636 door Levinus Eekmans gerestaureerd en uitgebreid. Anthoni van Noordt was organist op dit instrument. In 1879 werd het orgel verkocht aan de Sint Nicolaaskerk in Jutphaas. Het binnenwerk was al in 1871 verdwenen, en Maarschalkerweerd maakte een nieuw orgel in de kas. De luiken werd niet geplaatst: deze zijn opgeslagen in het Aartsbisschoppelijk Museum in Utrecht. In 1967 is het orgel gerestaureerd door Elbertse, die nieuwe klavieren maakte. Op 8 maart 2009 vond een laatste concert op het orgel plaats voorafgaand aan een restauratie door de firma Elbertse. De restauratie werd afgesloten met een feestelijke heringebruikneming op 2 oktober 2010. Na een klein symposium gaf Gonny van der Maten een concert op het hernieuwde orgel.

Kort overzicht van plaatsen waar het orgel heeft gestaan
ca. 1525AmsterdamNieuwezijdskapel
1879Nieuwegein (Jutphaas)Sint Nicolaaskerk

Technische gegevens
Aantal registers per werk
- Manuaal I6
- Manuaal II4
- Pedaal2
Totaal aantal stemmen12
ToetstractuurMechanisch
RegistertractuurMechanisch
Windlade(n)Sleepladen
TemperatuurEqual temperament

Dispositie
Manuaal I (C-f'''): Bourdon 16', Prestant 8', Flûte Harmonique 8', Prestant 4', Flûte Octaviante 4', Doublet 1-2 rangs (2').
Manuaal II (C-f'''): Holpijp 8', Fernfluit 8', Gamba 8', Roerfluit 4'.
Pedaal (C-d'): Subbas 16', Violoncel 8'.
Koppelingen: Pedaal - Manuaal I, Manuaalkoppel.
Speelhulpen: Ventiel.

VulstemSamenstelling
Doublet C: 2'. c': 3' - 2'.
Overige dispositiegegevens
Hess (1774) Het Orgel in de Nieuwezyds-Capel, met drie Hand-Clavieren en een aangehangen-Pedaal, heeft 17 stemmen.
Boven-Clavier, 9 stemmen: Bourdon 16', Quintadeena 8', Octaav 4', Gemshoorn 2', Woutfluit 2', Quintfluit 3', Tertiaan en Sexquialtra.
OnderClavier, 8 stemmen: Praestant 8', Holpyp 8', Octaav 4', Super Oct. 2', Quint 1 1/2', Mixtuur, Cornet en Trompet 8'.
Pedaal: Trompet 8'.
Dit werkje is zeer sterk en doordringend van geluid, deszelfs uyterlyk aanzien geeft genoegzaam te kennen dat den eersten aanleg van 't zelve zeer oud moet zyn. Volgens het geen my daar van berigt is, zo heeft den orgelmaaker Levier, Ao. 1636, het Boven-Clavier 'er by gemaakt, want het inden beginne alleen uit één Hand-Clavier bestond.
Van 't Kruijs (1885) Het Orgel in R.K. Parochiekerk te Jutphaas heeft twee klavieren, vrij pedaal en 12 sprekende stemmen. Maarschalkerweerd & Zoon, uit Utrecht, leverden dit werk in 1879.
Hoofdmanuaal: Prestant 8', Bourdon 16', Flûte Harmonique 8', Prestant 4', Flûte Octav. 4', Doublet 2'.
Bovenmanuaal: Gamba 8', Holpijp 8', Fernfluit 8', Roerfluit 4'.
Pedaal: Subbas 16', Violoncel 8'.
Stomme Registers: Koppelingen, Ventiel.
Verschillende disposities De dispositie van het instrument van Van Covelen / Eekmans in Amsterdam luidde:
Benedenwerk: Prestant 8', Holpijp 8', Octaaf 4', Sifflet 1', Mixtuur , Scherp , Trompet 8'.
Bovenwerk: Gedekt 8', Quintadeen 8', Octaaf 4', Spitsfluit 4', Nasard 3', Gemshoorn 2', Scherp III sterk, Regaal 8'.
Pedaal: Trompet 8'.
Literatuur
  • Dispositien der merkwaardigste kerk-orgelen welken in de zeven vereenigde provincien als mede in Duytsland en elders aangetroffen worden (Gouda, 1774) / Joachim Hess. - Facsimile herdruk, verzorgd door Arend Jan Gierveld. - Buren : Frits Knuf, 1980. - (Bibliotheca Organologica ; volume XI).
  • Verzameling van disposities der verschillende orgels in Nederland, benevens eene korte beschrijving van het Orgel in de Groote Kerk te Rotterdam met afbeelding / M.H. van 't Kruijs. - Rotterdam : Corns. Immig, 1885. - Fotografische herdruk, uitgegeven bij Frits Knuf, Amsterdam in 1972 in de serie Bibliotheca Organologica, volume I.
  • Orgelprospekte. - In: Zeitschrift für Instrumentenbau, 9. Band No.2, 11. October 1888.
  • De Orgelkalender van 1962 : De orgelgegevens / Jan van Bommel Jzn. - In: Het Orgelblad, jrg. 4 nr. 11, november 1961.
  • Klein-orgelboek (deel 1). - Amersfoort: J.C. Willemsen, [1970].
  • Langs kerken en kapellen : Orgeltocht door Nederland. - Amersfoort: J.C. Willemsen, [1977].
  • Utrechts orgellandschap / Bert Wisgerhof. - Amersfoort: J.C. Willemsen, 1979.
  • De orgelmakers Witte : Een bijdrage tot de geschiedschrijving van de orgelbouw in Nederland in de tweede helft van de negentiende eeuw / dr. Teus den Toom. - Heerenveen: Uitgeverij J.J. Groen en Zoon, 1997.
  • Het historische orgel in Nederland 1479 - 1725 / dr. Hans van Nieuwkoop (eindred.). - Amsterdam : Stichting NIvO, 1997. - (Encyclopedie Het Historische Orgel in Nederland ; 1).
  • Maarschalkerweerd & Zoon - Orgelmakers te Utrecht / Jos Laus. - Alphen aan den Rijn : Canaletto, 2008.
  • Een juweel in Jutphaas / Philip van den Berg. - In: De Orgelvriend, jrg. 53 nr. 1/2, januari/februari 2011.
  • 'The whole thing, case pipes and everything' : Het oude orgel als inspiratiebron voor de negentiende eeuw : Deel 1 / Bart van Buitenen. - In: Het Orgel, jrg. 111, nr. 6, november 2015.
Opnamen Verborgen parels van Michaël Maarschalkerweerd / Gerrit Christiaan de Gier, Erik Koevoets, Arjen Leistra, Gerben Mourik. - MMH2015/17-1 (4CD). - 2017. - Opgenomen op twaalf verschillende orgels.
Links https://www.orgelnieuws.nl/wcms/modules/news/article.php?storyid=4168

Foto: Tjalling Roosjen. Datering: 22 September 2012.
Foto: Tjalling Roosjen
Foto: Tjalling Roosjen. Datering: 22 September 2012.
Foto: Tjalling Roosjen
Foto: Tjalling Roosjen. Datering: 22 September 2012.
Foto: Tjalling Roosjen
Foto: Tjalling Roosjen. Datering: 22 September 2012.
Foto: Tjalling Roosjen
Foto: © Gérard van Betlehem. Datering: January 2011.
Foto: © Gérard van Betlehem
Foto: Tjalling Roosjen. Datering: 22 September 2012.
Foto: Tjalling Roosjen
Foto: Tjalling Roosjen. Datering: 22 September 2012.
Foto: Tjalling Roosjen
Foto: Tjalling Roosjen. Datering: 22 September 2012.
Foto: Tjalling Roosjen
Foto: Tjalling Roosjen. Datering: 22 September 2012.
Foto: Tjalling Roosjen
Foto: Tjalling Roosjen. Datering: 22 September 2012.
Foto: Tjalling Roosjen
Foto: Tjalling Roosjen. Datering: 22 September 2012.
Foto: Tjalling Roosjen
Foto: Arthur G. Hill. Datering: 1888.
Foto: Arthur G. Hill
Foto: Jaap Huttenga. Datering: 9 August 2011.
Foto: Jaap Huttenga
Situatie in Amsterdam, Nieuwezijds Kapel.