Spring naar content
Volledige beschrijving geselecteerd orgel
Foto: Piet Bron. Datering: 8 May 2010.

Foto: Piet Bron

Midwolda, Nederland (Groningen) - Dorpskerk
Gemeente: Oldambt
Streek:Oldambt
Adres: Hoofdweg 168, 9681 AL, Midwolda

Beschrijving nr.: 1001072.
Groningen Orgelland nummer: 530.

Gebouwd door: Albertus Anthonie Hinsz (1772)

JaarOrgelbouwerOpusActiviteit
1772 Albertus Anthonie Hinsz  nieuwbouw
1834 Heinrich Hermann Freytag  restauratie
1897 firma Van Oeckelen & Zn.  restauratie
1972 firma D.A. Flentrop  restauratie
2000 firma Van der Putten  diverse werkzaamheden
2020 firma Van der Putten  diverse werkzaamheden

  • Op 30 augustus 1772 werd het nieuwe orgel van Hinsz plechtig in gebruik genomen met een bespeling door Johannes Henricus Tammen uit groningen. In 1834 voerde H.E. Freytag een reparatie uit, waarbij hij de Scherp van het rugwerk verving door een Fluit Travers 8' discant. Van Oeckelen voerde in 1897 een grondige restauratie uit. Hij verving de oude spaanbalgen van Hinsz en Freytag. De Fluit Travers uit 1834 werd vervangen door een Viola di Gamba 8'. De tongwerken werden doorslaand gemaakt. Het instrument werd opnieuw geïntoneerd en in de orkesttoon gestemd. Daartoe werd een deel van de pijpen afgesneden of van expressions voorzien. In 1965 werd het orgel gedemonteerd vanwege de restauratie van de kerk. In 1968 werd het rugwerk herplaatst om het te gebruiken tijdens de kerkdiensten. De orgelkas werd in een rode kleur geschilderd. In 1970 kreeg Flentrop de opdracht het orgel te restaureren. Als adviseur werd Lambert Erné aangesteld. Uitgangspunt was de situatie van 1772. De oorspronkelijke toonhoogte werd hersteld. Mixtuur en Sexquialter kregen weer hun oorspronkelijke omvang, en de Scherp van het rugwerk werd nieuw gemaakt. De magazijnbalg van Van Oeckelen bleef wel in gebruik, evenals door de Van Oeckelen gemaakte houten pijpen van de Gedakt 16' en de Bourdon 16'. Van origine bezat het orgel twee tremulanten, maar bij de restauratie werd slechts één tremulant geplaatst. Ook de registeropschriften werden nieuw gemaakt, maar niet volgens de Hinsz-traditie. Op woensdag 30 augustus 1972 werd het orgel opnieuw in gebruik genomen, exact 200 jaar na de oplevering.
  • In het jaar 2000 is door de firma Van der Putten aan het orgel gewerkt. De winddruk werd verlaagd van 74 naar 71 mm. De tongwerken van het rugwerk en het pedaal zijn verlengd en opnieuw geïntoneerd. Ook zijn intonatiecorrecties uitgevoerd op de Quintadeen en de Scherp. In de jaren 2018-2020 is het orgel in etappes geoptimaliseerd. Begin september 2020 waren deze werkzaamheden afgerond. Op 5 september 2020 werd het instrument weer in gebruik genomen.

Technische gegevens
Aantal registers per werk
- Hoofdwerk13
- Rugwerk10
- Pedaal10
Totaal aantal stemmen33
ToetstractuurMechanisch
RegistertractuurMechanisch
Windlade(n)Sleepladen
Toonhoogtea' = 427 Hz
TemperatuurThomas Young (1/6-komma)
Winddruk71 mm

Dispositie
Hoofdwerk (C-d'''): Gedackt 16' - C-G 1972, Praestant 8' - discant dubbelkorig, Baarpyp 8', Holpyp 8', Octaav 4', Gemshoorn 4', Quint 3', Octaav 2', Woudfluit 2', Cornet III sterk (discant), Mixtuur IV-V sterk - 1 koor 1972, Trompet 8', Vox Humana 8'.
Rugwerk (C-d'''): Fluitdoux 8', Quintadena 8', Praestant 4', Holpyp 4', Nazat 3', Octaav 2', Spitsfluit 2', Sexquialtera II-III sterk - 1 koor 1972, Scherp III-IV sterk - 1972, Dulciaan 8'.
Pedaal (C-d'): Bourdon 16' - C-G 1972, Praestant 8', Gedackt 8', Roerquint 6', Octaav 4', Nagthoorn 2', Basuyn 16', Trompet 8', Schalmey 4', Cornet 2'.
Koppelingen: Manuaalkoppel - schuifkoppel, Pedaal - Hoofdwerk - 1834.
Speelhulpen: Tremulant, 3 afsluiters.

VulstemSamenstelling
Mixtuur IV-V sterk (Hoofdwerk) C: 1' - 2/3' - 1/2' - 1/3'. c°: 2' - 1 1/3' - 1' - 2/3'. c': 4' - 3 1/5' - 2 2/3' - 2' - 1 1/3'. c'': 5 1/3' - 4' - 4' - 3 1/5' - 2'.
Cornet III sterk discant (Hoofdwerk) c': 4' - 2 2/3' - 1 3/5'.
Scherp IV sterk (Rugwerk) C: 2/3' - 1/2' - 1/3' - 1/4'. c°: 1' - 2/3' - 1/2' - 1/3'. c': 2' - 1 1/3' - 1' - 2/3'. c'': 2 2/3' - 2' - 1 1/3' - 1'.
Sexquialtra II-III sterk (Rugwerk) C: 1 1/3' - 4/5'. c': 2 2/3' - 2' - 1 3/5'.
Overige dispositiegegevens
Hess (1774) Het Orgel in de Gereformeerde-Kerk (Midwolde), met twee Hand-Clavieren en een Vry-pedaal, heeft 33 stemmen.
Manuaal, 13 stemmen: Praestant 8', Gedackt 16', Baarpyp 8', Holpyp 8', Gemsh. 4', Octaav 4', Octaav 2', Woudfl. 2', Quint 3', Cornet 3 st. D, Mixt. 4,5 st., Trompet 8' en Voxhum. 8'.
Rugwerk, 10 stemmen: Praestant 8', Fluitdous 8', Quintadeena 8', Holpyp 4', Octaav 2', Spitsfluit 2', Nazat 3', Sexquialt. 2,3 st., Scherp 3,4 st. en Dulciaan 8'.
Pedaal, 10 stemmen: Praestant 8', Bourdon 16', Gedackt 8', Roerquint 6', Octaav 4', Nagthoorn 2', Bazuyn 16', Trompet 8', Schalmey 4' en Cornet 2'.
Dit is een der pronkstukken waar mede deeze Dorps-Kerk boven allen uitmunt, 't zelve is gemaakt door den beroemden Hinsch Orgelmaker in Groningen. Volgens de opgaaf van de Heer Lustig, in zyne my toegezondene aangenaame Missive, zoude hetzelve van 35 stemmen zyn.
Van 't Kruijs (1885) Het Orgel in de Hervormde Kerk te Midwolde (Groningen) heeft 33 sprekende stemmen, twee klavieren, vrij pedaal; is in 1772 geleverd door A.A. Hinsch en in 1834 door Freijtag vernieuwd.
Organist de Heer K. Vlieg.
Hoofdmanuaal: Prestant 8', Gedakt 16', Baarpijp 8', Holpijp 8', Octaaf 4', Gemshoorn 4', Quint 3', Octaaf 2', Woudfluit 2', Cornet 3 st., Mixtuur 4, 5 st., Trompet 8', Vox Humana 8'.
Rugwerk: Prestant 4', Fluit Douce 8', Quintadena 8', Fluit Travers 8', Holpijp (disc.) 4', Nazard 3', Octaaf 2'. Spitsfluit 2', Sexquialter 2, 3 st., Dulciaan 8'.
Pedaal: Prestant 8', Bourdon 16', Gedakt 8', Roerquint 6', Octaaf 4', Nachthoorn 2', Bazuin 16', Trompet 8', Schalmei 4', Cornet 2'.
Literatuur
  • Dispositien der merkwaardigste kerk-orgelen welken in de zeven vereenigde provincien als mede in Duytsland en elders aangetroffen worden (Gouda, 1774) / Joachim Hess. - Facsimile herdruk, verzorgd door Arend Jan Gierveld. - Buren : Frits Knuf, 1980. - (Bibliotheca Organologica ; volume XI).
  • Verzameling van disposities der verschillende orgels in Nederland, benevens eene korte beschrijving van het Orgel in de Groote Kerk te Rotterdam met afbeelding / M.H. van 't Kruijs. - Rotterdam : Corns. Immig, 1885. - Fotografische herdruk, uitgegeven bij Frits Knuf, Amsterdam in 1972 in de serie Bibliotheca Organologica, volume I.
  • Bij de foto's. - In: Het Orgel, jrg. 56 nr. 7/8, juli/augustus 1960.
  • Verslag orgelstudiereis door Noord-Nederland en Oost-Friesland (Duitsland) van dinsdag 19 tot zaterdag 23 april 1960 (II) / dr.ir. W.H.C. Knapp. - In: Het Orgelblad, jrg. 5 nr. 3, maart 1962.
  • Orgelgegevens behorend bij het reisverslag door Noord-Nederland en Oost-Friesland van dinsdag 19 tot zaterdag 23 april 1960 door Dr.Ir. W.H.C. Knapp / Redactie. - In: Het Orgelblad, jrg. 5 nr. 6, juni 1962.
  • Gegevens behorende bij de Orgelkalender 1965. - In: Het Orgelblad, jrg. 7 nr. 11, november 1964.
  • Nederland... orgelland / mr. A. Bouman. - 3e geh.omgew.druk. - Leiden: Spruyt, Van Mantgem & De Does, 1964.
  • Orgelbouwnieuws. - In: Het Orgel, jrg. 66 nr. 2, februari 1970.
  • Kostbaar Hints-orgel - pronkstuk Midwolda - weer in oude luister. - In: De Orgelvriend, jrg. 14 nr. 11, november 1972. - Overgenomen uit de Winschoter Courant van 24 augustus 1972.
  • Orgelbouwnieuws : Het orgel in de Hervormde Kerk te Midwolde / Jan Jongepier. - In: Het Orgel, jrg. 68, nr. 12, december 1972.
  • Bij de omslag / Wim van der Ros. - In: De Orgelvriend, jrg. 15 nr. 10, oktober 1973.
  • Beschrijving kerk, toren en orgel te Midwolda (Old.). - Folder verkrijgbaar in de kerk, zonder datering.
  • Het Groninger orgelbezit van de reformatie tot de romantiek / Frans Talstra. - Stichting Oude Groninger Kerken, Publicatie 22, november 1979.
  • Laat zich 't orgel overal... : Het koninklijk instrument en zijn bespelers / Rik Valkenburg. - Dordrecht : J.P. van den Tol, 1980.
  • Het Groninger orgelbezit van de reformatie tot de romantiek II / Frans Talstra. - Stichting Oude Groninger Kerken, Publicatie 27, april 1982.
  • Albertus Anthoni Hinsz, orgelmaker 1704-1785 / Willem Jan Dorgelo Hzn. - Augustinusga: Lykele Jansma, 1985.
  • Een konstkundig orgelmaker : Enkele bijdragen over het werk van de orgelmaker Albertus Anthoni Hinsz (1704-1785) / Jan Jongepier (red.). - Leens : Stichting Groningen Orgelland, 1994.
  • Het Groninger orgelbezit van Adorp tot Zijldijk : deel III Oldambt/Westerwolde / Jaap Brouwer, Dirk Molenaar, Adolph Rots, Frans Talstra, Victor Timmer. - Leens : Stichting Groningen Orgelland, 1996. - (Publicatie van de Stichting Groningen Orgelland ; 18).
  • Het historische orgel in Nederland 1769 - 1790 / Jan Jongepier (eindred.). - Amsterdam : Stichting NIvO, 1999. - (Encyclopedie Het Historische Orgel in Nederland ; 3).
  • Het Groninger Orgelbezit van Adorp tot Zijldijk : deel VI Aanvullingen 1994-2009 / Jaap Brouwer, Dirk Molenaar, Victor Timmer. - [S.l.] : Stichting Groningen Orgelland, 2009. - (Publicatie van de Stichting Groningen Orgelland ; 29).
  • Hinsz-orgel - 'Hintsorgel' - van Midwolda geoptimaliseerd / Dirk Molenaar. - In: De Orgelvriend, jrg. 62 nr. 10, december 2020.
Opnamen
  • 250 jaar Hintsorgel Midwolda / Ludolf Heikens. - WM 01072022 (CD). - 2022.
  • Ludolf Heikens speelt werken van Georg Böhm en Johann Sebastian Bach / Ludolf Heikens. - CD. - 2010.
  • Piet Wiersma & Albertus Anthoni Hinsz herdacht / Piet Wiersma. - SGO 030 (CD). - 2004.
  • Bach in Midwolda : Stef Tuinstra bespeelt het Hinsz-orgel / Stef Tuinstra. - NNOA L8278 (CD). - 2002.
  • Orgelhistorie in Groningen / Okke Dijkhuizen, Peter Westerbrink, Margreet Prinsen, Stef Tuinstra, Theo Jellema en Erwin Wiersinga. - Syncoop Produkties 5751 CD 114 (cassette met 3 CD's). - 1990. - Uitgave van de EO en de Stichting Groningen Orgelland.
Links https://www.hintsorgelmidwolda.nl/
https://www.dvhn.nl/groningen/De-toonzetter-van-Midwolda-is-terug-25983322.html?harvest_referrer=https%3A%2F%2Fwww.google.com%2F
https://www.orgelnieuws.nl/hinsz-orgel-midwolda-gepresenteerd-na-groot-onderhoud/

Foto: Piet Bron. Datering: 8 May 2010.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 8 May 2010.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 8 May 2010.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 8 May 2010.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 8 May 2010.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 8 May 2010.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 8 May 2010.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 8 May 2010.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 8 May 2010.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 8 May 2010.
Foto: Piet Bron
Bron: Postcard.
Bron: Postcard
Bron: Postcard.
Bron: Postcard
Foto: Piet Bron. Datering: 8 May 2010.
Foto: Piet Bron