Volledige beschrijving geselecteerd orgel
Foto: Janco Schout
Middelburg, Nederland (Zeeland) - Oostkerk
Gemeente: Middelburg
Streek:Walcheren
Adres: Oostkerkplein 1, 4331 TL, Middelburg
Website: http://www.middelburgsekerken.nl/oostkerk
Beschrijving nr.: 1001069.
Gebouwd door: Gebroeders De Rijckere (1782)
Technische gegevens
Dispositie
Hoofdwerk (C-d'''): Bourdon 16', Prestant 8' - front 1803; discant dubbelkorig, Holpijp 8' (B/D) - 1783, Gemshoorn 8', Roerquint 6' - 1973, Octaaf 4', Open Fluit 4', Superoctaaf 2' - discant dubbelkorig, Mixtuur IV-VI-VIII sterk (B/D) - 1782/1973, Sesquialter II-III sterk (B/D) - 1782/1973, Cornet VI sterk (discant) - tertskoor 1973, Trompet 8' (B/D), Clairon 4' (B/D) - discant uit 1973.
Rugwerk (C-d'''): Quintadeen 8', Holpijp 8', Prestant 4' - 1973; discant dubbelkorig, Roerfluit 4', Nasard 3' - 1973, Doublet 2' - discant dubbelkorig, Terts 1 3/5' - 1973, Mixtuur IV-VI sterk (B/D) - 1973, Trompet 8' (B/D), Basson 8' (B/D) - 1973, Tramblant.
Bovenwerk (C-d'''): Baartpijp 8' - 1973, Fluyt d'Amour 8' - 19e eeuw/1973, Fluyt Douce 4', Quintfluit 3', Gemshoorn 2' - 1973, Flageolet 1', Echotrompet 8' - 1973, Vox Humana 8' - 1973, Tramblant.
Pedaal (C-d'): Subbas 16', Prestant 8' - front 1803, Octaaf 4', Bazuin 16', Trompet 8', Schalmei 4' - 1973.
Koppelingen: Hoofdwerk - Rugwerk, Hoofdwerk - Bovenwerk - 1989, Pedaal - Hoofdwerk.
Speelhulpen: Afsluiting Rugwerk, Afsluiting Bovenwerk, Calcantenbel.
Foto: Janco Schout
Middelburg, Nederland (Zeeland) - Oostkerk
Gemeente: Middelburg
Streek:Walcheren
Adres: Oostkerkplein 1, 4331 TL, Middelburg
Website: http://www.middelburgsekerken.nl/oostkerk
Beschrijving nr.: 1001069.
Gebouwd door: Gebroeders De Rijckere (1782)
| Jaar | Orgelbouwer | Opus | Activiteit | 1782 | Gebroeders De Rijckere | nieuwbouw | 1782 | Joachim Reichner | diverse werkzaamheden | 1783 | Johannes van Overbeek | diverse werkzaamheden | 1803 | Johan Pieter Schmidt | diverse werkzaamheden | 1843 | Jan Albert Mennes | wijzigen dispositie | 1851 | Jan Albert Mennes | wijzigen dispositie | 1931 | J.C. Sanders & Zoon | wijzigen dispositie | 1973 | Ernst Leeflang | restauratie | 1989 | Ernst Leeflang | restauratie |
- Het orgel van de Middelburgse Oostkerk is gebouwd tussen 1779 en 1782. Het front is samen met de preekstoel ontworpen in Lodewijk-XVI-stijl door Conrad Kayser. Het snijwerk is van de hand van Hendrik van Diest. Het bestek was opgesteld door de Middelburgse stadsorganist Willem Lootens. De bouwers kregen de opdracht een 'noordelijk' orgel te bouwen. Een eerste keuring vond plaats in maart 1781. Het orgel werd gedeeltelijk afgekeurd: de winddruk werd te laag bevonden, de windladen te nauw en de intonatie van de registers slecht. Joachim Reichner uit Den Haag kreeg na een tweede keuring de opdracht een nieuwe windlade voor het rugwerk te maken, evenals nieuwe balgen en enig nieuw pijpwerk. Op 19 januari 1783 werd het instrument wel gedeeltelijk in gebruik genomen. In 1783 verbeterde Johannes van Overbeek, stadsorgelmaker in Middelburg, het hoofdwerk, het bovenwerk en het pedaal. Hij verving de Fagot 16' van het Hoofdwerk door een Holpijp 8'. Op 5 september 1783 kon het instrument definitief in gebruik worden genomen.
- Johan Pieter Schmidt werkte in 1803 aan het orgel. De orgelbouwers Jan Albert Mennes (1843 en 1851) en J.C. Sanders (1930-1931) veranderden veel aan de dispositie. Vooral het Bovenwerk werd ingrijpend gewijzigd.
- Tussen 1970 en 1973 werd het orgel door Leeflang gerestaureerd. Adviseur bij deze restauratie was Lambert Erné, en na diens overlijden zijn zoon Hans Erné en Maarten Vente. De oorspronkelijke dispositie is hierbij zoveel mogelijk hersteld, evenals de originele dubbelkoren op enkele prestantsregisters. De oorspronkelijke klavieren die door Sanders waren vervangen bleken nog te zijn bewaard en zijn na restauratie herplaatst. Bij de restauratie is de Holpijp van Van Overbeek gehandhaafd, de koppeling tussen Hoofd- en Bovenwerk werd niet aangelegd, en op het Rugwerk is in plaats van de oorspronkelijke Quint 1 1/2' een Terts geplaatst. Op 24 november 1973 werd het orgel weer in gebruik genomen met een presentatiebespeling door Hans Erné, gevolgd door een concert door Arie J. Keijzer.
- In 1988 startte een restauratie van de orgelkas en de frontpijpen, hetgeen in 1973 was blijven liggen. De firma Leeflang voerde het werk aan de pijpen uit. Tevens intoneerden zij het orgel gedeeltelijk opnieuw, en werden met name de tongwerken bijgesteld. Ook legde men een koppeling Hoofdwerk-Bovenwerk aan. Op 2 juni 1989 nam men het orgel weer feestelijk in gebruik.
- Het kerkgebouw is inmiddels niet meer in gebruik voor kerkdiensten. Het is verkocht aan de Stichting Monumentenbezit en zal worden geëxploiteerd voor diverse culturele activiteiten en tentoonstellingen.
Technische gegevens
| Aantal registers per werk | |
| - Hoofdwerk | 13 |
| - Rugwerk | 10 |
| - Bovenwerk | 8 |
| - Pedaal | 6 |
| Totaal aantal stemmen | 37 |
| Toetstractuur | Mechanisch |
| Registertractuur | Mechanisch |
| Windlade(n) | Sleepladen |
| Toonhoogte | a' = 415 Hz |
| Temperatuur | Equal temperament |
Dispositie
Hoofdwerk (C-d'''): Bourdon 16', Prestant 8' - front 1803; discant dubbelkorig, Holpijp 8' (B/D) - 1783, Gemshoorn 8', Roerquint 6' - 1973, Octaaf 4', Open Fluit 4', Superoctaaf 2' - discant dubbelkorig, Mixtuur IV-VI-VIII sterk (B/D) - 1782/1973, Sesquialter II-III sterk (B/D) - 1782/1973, Cornet VI sterk (discant) - tertskoor 1973, Trompet 8' (B/D), Clairon 4' (B/D) - discant uit 1973.
Rugwerk (C-d'''): Quintadeen 8', Holpijp 8', Prestant 4' - 1973; discant dubbelkorig, Roerfluit 4', Nasard 3' - 1973, Doublet 2' - discant dubbelkorig, Terts 1 3/5' - 1973, Mixtuur IV-VI sterk (B/D) - 1973, Trompet 8' (B/D), Basson 8' (B/D) - 1973, Tramblant.
Bovenwerk (C-d'''): Baartpijp 8' - 1973, Fluyt d'Amour 8' - 19e eeuw/1973, Fluyt Douce 4', Quintfluit 3', Gemshoorn 2' - 1973, Flageolet 1', Echotrompet 8' - 1973, Vox Humana 8' - 1973, Tramblant.
Pedaal (C-d'): Subbas 16', Prestant 8' - front 1803, Octaaf 4', Bazuin 16', Trompet 8', Schalmei 4' - 1973.
Koppelingen: Hoofdwerk - Rugwerk, Hoofdwerk - Bovenwerk - 1989, Pedaal - Hoofdwerk.
Speelhulpen: Afsluiting Rugwerk, Afsluiting Bovenwerk, Calcantenbel.
| Vulstem | Samenstelling |
| Mixtuur IV-VI-VIII sterk (Hoofdwerk) | C: 2' - 1 1/3' - 1' - 2/3'. f°: 2 2/3' - 2' - 2' - 1 1/3' - 1 1/3' - 1'. f': 5 1/3' - 4' - 4' - 2 2/3' - 2 2/3' - 2' - 2' - 1 1/3'. |
| Sexquialter III sterk (Hoofdwerk) | C: 2 2/3' - 1 3/5'. cis': 2 2/3' - 2' - 1 3/5'. |
| Cornet VI sterk discant (Hoofdwerk) | c': 8' (open) - 8' (gedekt) - 4' - 2 2/3' - 2' - 1 3/5'. |
| Mixtuur IV-VI sterk (Rugwerk) | C: 1' - 2/3' - 2/3' - 1/2'. c°: 1 1/3' - 1' - 1' - 2/3'. fìs°: 2' - 1 1/3' - 1' - 2/3'. c': 2 2/3' - 2' - 1 1/3' - 1 1/3' - 1' - 1'. fis': 4' - 2 2/3' - 2' - 2' - 1 1/3' - 1 1/3'. c'': 4' - 2 2/3' - 2 2/3' - 2' - 2' - 1 1/3'. |
| Overige dispositiegegevens | |
|---|---|
| Van 't Kruijs (1885) |
Het Orgel in de Oostkerk te Middelburg is in 1779 begonnen door Gebr. De Rijckere en voltooid in 1783 door Van Overbeek, uit Middelburg. Het werk heeft 37 sprekende stemmen, drie klavieren en vrij pedaal. Organist de Heer H. Varel. Hoofdklavier: Prestant 8', Bourdon 16', Holpijp 8', Gemshoorn 8', Octaaf 4', Nachthoorn 4', Openfluit 4', Quint 3', Superoctaaf 2', Cornet 6 st., Mixtuur 2, 3 st., Trompet 8', Clairon 4'. Bovenklavier: Prestant 8', Baarpijp 8', Fluit Douce 4', Quintfluit 3', Gemshoorn 2', Flageolet 1', Echo-Trompet 8', Vox Humana 8'. Rugwerk: Prestant 8', Holpijp 8', Quintadeen 8', Prestant 4', Roerquint 4', Nazard 3', Doublette 2', Fluitviolet 1', Trompet 8', Fagot-Hobo 8'. Pedaal: Prestant 8', Subbas 16', Octaaf 4', Bazuin 16', Trompet 8', Clairon 4'. Stomme registers: Koppelingen, Ventiel, Afsluitingen, Calcant. |
| Literatuur |
|
| Opnamen |
|
| Links |
https://orgelstadmiddelburg.com/oostkerk/ https://orgel.edskes.net/kerk_middelburg_oostkerk.htm |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |