Spring naar content
Volledige beschrijving geselecteerd orgel
Foto: Henk Brussee. Datering: 17 July 2018.

Foto: Henk Brussee

Meppel, Nederland (Drenthe) - Christelijke Gereformeerde Kerk 'De Hoeksteen'

Doorverwezen vanaf: Amsterdam - Begijnhofkerk (1874 - 1907)

Gemeente: Meppel
Adres: Vledderstraat 7, 7941 LC, Meppel
Website: https://www.cgkmeppel.nl/

Beschrijving nr.: 1001057.

Gebouwd door: Pieter Flaes (1874)

JaarOrgelbouwerOpusActiviteit
1874 Pieter Flaes  nieuwbouw
1907 G. Knoppers  ombouw
1927 Nicolaas Albertus van Dam  diverse werkzaamheden
1943 Nicolaas Albertus van Dam  diverse werkzaamheden
1962 G.A.C. de Graaf  restauratie
1988 Mense Ruiter Orgelmakers  restauratie
2008 Mense Ruiter Orgelmakers  restauratie

  • In 1874 bouwde Pieter Flaes een nieuw binnenwerk in de kas van Christiaan Müller uit 1753 in de Begijnhofkerk (Engelse Kerk) te Amsterdam. Het instrument had twee manualen en aangehangen pedaal, met in totaal 12 stemmen. In 1907 is dit binnenwerk verkocht aan G. Knoppers, orgelmaker in Amsterdam, die het voorzag van een 19e eeuws front van onbekende herkomst, en plaatste in de Christelijke Gereformeerde Eben-Haëzerkerk aan de Lauriersgracht. Hij maakte er een pneumatische lade bij met een Bourdon 16' en een Trompet 8' voor het pedaal. Op 17 augustus 1907 is het in gebruik genomen.
  • In 1927 en 1943 werkte N.A. van Dam aan het orgel. Deze plaatste een andere Trompet en voegde een Cornet V sterk (discant) toe. Op het pedaal werd een Octaafbas 8' geplaatst. Verder werd een pneumatische lade gemaakt voor de Quintadeen, de Salicionaal, een Violon 8' en een Vox Celeste 8'. Een grote verbouwing had plaats in 1962 door G.A.C. de Graaf. Voor het pedaal werd een nieuwe mechanische sleeplade gemaakt met een Subbas 16', Octaaf 8', Nachthoorn 4' en Fagot 16'. Hiervoor werd de Bourdon 16' van het hoofdwerk opgeofferd. Op 8 september 1962 is het gerestaureerde orgel weer in gebruik genomen met een concert door Simon C. Jansen.
  • De kerk sloot definitief haar deuren in 1986. Het orgel werd verkocht aan de Christelijke Gereformeerde Kerk in Meppel. Mense Ruiter voerde een restauratie uit onder advies van Nico Verrips. Het front bleef gehandhaafd, maar er werd wel een nieuwe kas gemaakt. In 1988 was de restauratie gereed, en kon het orgel in gebruik worden genomen. De dispositie van 1962 is grotendeels gehandhaafd. De Mixtuur van het Hoofdwerk werd echter kleiner gemaakt (III sterk in plaats van IV) en de Scherp van het Bovenwerk werd verwijderd. Op de vacante plaats zal een tongwerk moeten komen. In de jaren 2006-2008 is het orgel gerestaureerd door Mense Ruiter onder advies van Stef Tuinstra. Op 26 september 2008 is het weer in gebruik genomen met een concert door de adviseur en Adrie Duizendstra.

Kort overzicht van plaatsen waar het orgel heeft gestaan
1874AmsterdamEngelse Kerk (Begijnhof)
1907AmsterdamEben-Haëzerkerk (Christelijk Gereformeerd)
1988MeppelChristelijke Gereformeerde Kerk

Technische gegevens
Aantal registers per werk
- Hoofdwerk10
- Bovenwerk4
- Pedaal2
Totaal aantal stemmen16
ToetstractuurMechanisch
RegistertractuurMechanisch
Windlade(n)Sleepladen
Toonhoogtea' = 440 Hz
TemperatuurEqual temperament
Winddruk76 mm

Dispositie
Hoofdwerk (C-f'''): Prestant 8' - 1874/1988, Roerfluit 8' - 1874, Gamba 8' - 1874, Octaaf 4' - 1874, Fluit 4' - 1874, Quint 2 2/3' - 1874, Octaaf 2' - 1874, Terts 1 3/5' - 1962; C-H is 1 1/3', Mixtuur III sterk (1 1/3') - 1962, Trompet 8' - 1927, Tremulant.
Bovenwerk (C-f'''): Quintadeen 8' - 1874, Holpijp 8' - 1874, Roorfluit 4' - 1874, Gemshoorn 2' - 1962, Tremulant.
Pedaal (C-f'): Bourdon 16' - 1874, Octaaf 8' - 1907.
Koppelingen: Hoofdwerk - Bovenwerk, Pedaal - Hoofdwerk, Pedaal - Bovenwerk.

VulstemSamenstelling
Mixtuur III sterk C: 1 1/3' - 1' - 2/3'. g°: 2' - 1 1/3' - 1'. g': 2 2/3' - 2' - 1 1/3'. g'': 4' - 2 2/3' - 2'.
Overige dispositiegegevens
Verschillende disposities
  • De dispositie van 1874:
    Hoofdwerk: Bourdon 16' (gedeeld), Prestant 8', Roerfluit 8', Quintadeen 8', Octaaf 4', Fluit 4', Quint 3', Octaaf 2'.
    Bovenwerk: Holpijp 8', Salicionaal 8', Viola di Gamba 8', Roerfluit 4'.
    Aangehangen pedaal. Manuaalkoppel.

  • De dispositie van 1907:
    Hoofdwerk: Bourdon 16' (gedeeld), Prestant 8', Violon 8', Roerfluit 8', Quintadeen 8', Octaaf 4', Flute d'Amour 4', Quint 2 2/3', Octaaf 2', Cornet IV sterk, Trompet 8' (gedeeld)..
    Bovenwerk: Holpijp 8', Salicionaal 8', Voix Celeste 8', Roerfluit 4'.
    Pedaal: Subbas 16' (transmissie van Bourdon).
    Koppels: Manuaalkoppel, Pedaal - Hoofdwerk. Tremulant.

  • De dispositie van 1927:
    Hoofdwerk: Bourdon 16', Prestant 8', Salicet 8', Roerfluit 8', Quintadeen 8', Octaaf 4', Fluit 4', Quint 2 2/3', Octaaf 2', Cornet V sterk, Trompet 8' (gedeeld)..
    Bovenwerk: Holpijp 8', Violon 8', Gamba 8', Roerfluit 4', Woudfluit 2'.
    Pedaal: Subbas 16' (transmissie van Bourdon), Octaafbas 8'.
    Koppels: Manuaalkoppel, Pedaal - Hoofdwerk. Tremulant.

  • De dispositie van 1962:
    Hoofdwerk: Prestant 8', Roerfluit 8', Gamba 8', Octaaf 4', Fluit 4', Quint 2 2/3', Octaaf 2', Terts 1 3/5', Mixtuur IV sterk, Trompet 8'.
    Bovenwerk: Holpijp 8', Quintadena 8', Roerfluit 4', Gemshoorn 2', Scherp III sterk.
    Pedaal: Subbas 16', Octaafbas 8', Nachthoorn 4', Fagot 16'.
    Tremulant op beide manualen. Drie koppelingen. Mechanische tractuur.

Literatuur
  • Uit de orgelbouwwereld. - In: Het Orgelblad, jrg. 5 nr. 10, oktober 1962.
  • Programma ter gelegenheid van de ingebruikneming van het gerestaureerde orgel in de Eben-Haëzer Kerk / [G.A.C. de Graaf]. - Amsterdam : G.A.C. de Graaf, 1962.
  • Amsterdam Eben Haëzerkerk / Maarten Seybel. - In: Het Orgelblad, jrg. 13 nr. 11, november 1970.
  • Reakties van lezers / A. Redelaar. - In: De Orgelvriend, jrg. 14 nr. 3, maart 1972.
  • Hoe het vroeger ging... / A. Redelaar. - In: De Orgelvriend, jrg. 17 nr. 12, december 1975.
  • Het orgel in de Chr. Geref. kerk te Meppel / Jan Jongepier. - In: Het Orgel, jrg. 84 nr. 7/8, juli/augustus 1988.
  • Reacties van lezers / G.A.C. de Graaf. - In: Het Orgel, jrg. 85 nr. 2, februari 1989. - Met een naschrift van Jan Jongepier.
  • Orgels in Noord-Holland : Historie, bouw en gebruik van de Noordhollandse kerkorgels / Jan Jongepier, Hans van Nieuwkoop, Willem Poot. - Schoorl : Uitgeverij Pirola, 1996.
  • Het historische orgel in Nederland 1872 - 1878 / Teus den Toom (eindred.). - Amsterdam : Stichting NIvO, 2005. - (Encyclopedie Het Historische Orgel in Nederland ; 10).
Links https://www.orgelsindrenthe.nl/nederlands/meppel02.html

Foto: Henk Brussee. Datering: 17 July 2018.
Foto: Henk Brussee
Foto: Henk Brussee. Datering: 17 July 2018.
Foto: Henk Brussee
Foto: Henk Brussee. Datering: 17 July 2018.
Foto: Henk Brussee
Foto: Henk Brussee. Datering: 17 July 2018.
Foto: Henk Brussee
Foto: Henk Brussee. Datering: 17 July 2018.
Foto: Henk Brussee
Foto: Henk Brussee. Datering: 27 September 2018.
Foto: Henk Brussee
Situatie in Amsterdam. Bron: Ingebruiknamebrochure 1962.
Bron: Ingebruiknamebrochure 1962