Spring naar content
Complete description of the selected organ
Photo: Michiel van 't Einde. Date: 17 August 2016.

Photo: Michiel van 't Einde

Leiden, Nederland (Zuid-Holland) - Hooglandse of Sint Pancraskerk
Municipal: Leiden
Address: Nieuwstraat 24, 2312 KC, Leiden
Website: http://www.hooglandsekerk.com/
http://www.leidsebinnenstadsgemeente.nl/

Description nr.: 1001025.
Stichting Orgelcentrum card number: A0034.

Built by: Pieter Jans de Swart (1565)

YearBuilderOpusActivity
1565 Pieter Jans de Swart  new organ
1637 Galtus Germer van Hagerbeer  rebuild
1702 Johannes Duyschot  maintenance/reparations
1781 Hendrikus Hermanus Hess  maintenance/reparations
1882 Johannes Schaaffelt  enlargement
1884 firma P.C. Bik  enlargement
1941 Willem van Leeuwen  restoration
1980 Jürgen Ahrend104 reconstruction

Het orgel van de Hooglandse Kerk dateert uit 1565. Het werd gebouwd door Pieter de Swart. Door de eeuwen heen vonden verschillende herstellingen en verbouwingen plaats. Duyschot maakte in 1702 een lang octaaf. Schaaffelt maakte in 1882 een vrij pedaal, maar kwam te overlijden voordat het werk voltooid was. Het werd voltooid door P.C. Bik. Gerrit van Leeuwen restaureerde het orgel in 1941. Dit was een technische restauratie, zonder dispositiewijzigingen. Wel is echter het orgel op de 'normale toonhoogte' gestemd. In 1979/1980 werd door Ahrend een restauratie en reconstructie uitgevoerd naar de situatie van vóór 1882. De dispositie van 1565 werd hierbij grotendeels hersteld. Wel maakte Ahrend een nieuw vrij pedaal met vier stemmen. Adviseurs bij de werkzaamheden waren Jan van Biezen, Maarten Vente en Onno Wiersma. Op 26 september 1980 is het instrument weer in gebruik genomen met een bespeling door Joop Brons, organist van de kerk.

Technical data
Number of stops per division
- Hoofdwerk10
- Bovenwerk10
- Pedaal4
Total number of stops24
Key actionMechanical
Stop actionMechanical
Windchest(s)Slider chests
Pitcha' = 415 Hz
TemperamentWerckmeister
Wind pressure79 mm

Specification
Hoofdwerk (CDE-c'''): Bourdon 16' - 1565/1637, Praestant 8' - 1565/1637/1980, Roerfluit 8', Octaav 4', Quint 3', Octaav 2', Mixtuur III-IV sterk (1 1/3') - 1565/1637, Scharp III-IV sterk (2/3') - 1980, Cornet III sterk - 1717, Trompet 8' - 1980.
Bovenwerk (CDE-c'''): Quintadena 8', Holpijp 8', Octaav 4' - 1565/1637, Fluit 4' - 1565, Nasaet 3' - 1980, Gemshoorn 2' - 1565, Tertiaan 1 3/5' - 1980, Siflet 1' - 1980, Sesquialtera II sterk - 1980, Vox Humana 8' - 1980.
Pedaal (C-d'): Subbas 16', Octaav 8' - 1637/1980, Octaav 4' - 1980, Trompet 8' - 1980.
Couplers: Hoofdwerk - Bovenwerk, Pedaal - Hoofdwerk, Pedaal - Bovenwerk.
Accessories: Tremulant.

Compound stopComposition
Mixtuur III-IV sterk C: 1 1/3' - 1' - 2/3'. c°: 2' - 1 1/3' - 1'. c': 2' - 1 1/3' - 1 1/3' - 1'. g': 2' - 2' - 1 1/3' - 1 1/3'. c'': 2 2/3' - 2 2/3' - 2' - 2'.
Scharp III-IV sterk C: 2/3' - 1/2' - 1/3'. c°: 1' - 2/3' - 1/2'. c': 1 1/3' - 1' - 1' - 2/3'. g': 2' - 1 1/3' - 1' - 1'. c'': 2' - 2' - 1 1/3' - 1 1/3'.
Other specifications
Hess (1774) Het Orgel in de Hooglandsche-Kerk, met twee Hand-Clavieren en een aangehangen Pedaal, heeft 18 stemmen.
BovenClavier, 9 stemmen: Holpyp 8', Quintad. 8', Praestant 4', Fluit 4', Gemsh. 2', Siflet 1', Cornet, Sexquialtra en Voxhumana 8'.
OnderClavier, 9 stemmen: Bourdon 16', Praestant 8', Octaav 4', Octaav 2', Quint 3', Scharp, Mixtuur, Cornet en Trompet 8'.
Dit Werk heeft 5 Blaasbalgen.
Van 't Kruijs (1885) Het Orgel in de Hooglandsche Kerk te Leiden heeft 20 sprekende stemmen, twee klavieren, vrij pedaal. Het werk is nog niet geheel voltooid, in 1883 is de orgelmaker J. Schaaffeld begonnen het daar te stellen, het vorige jaar is deze echter overleden; het pedaal is nog in aanbouw.
Organist de Heer J.A.H. van Hartrop.
Hoofdmanuaal: Prestant 8', Bourdon 16', Roerfluit 8', Prestant 4', Gedekte Fluit 4', Octaaf 2', Cornet 3 st., Mixtuur 3 st., Trompet 8'.
Bovenmanuaal: Prestant 8', Holpijp 8', Salicionaal 8', Voix Céleste (disc.) 8', Gemshoorn 4', Woudfluit 2'.
Pedaal: Prestant 8', Subbas 16', Holpijp 8', Octaaf 4', Bazuin 16'.
Stomme Registers: Koppelingen, Afsluitingen.
Different specifications De oorspronkelijke dispositie was:
Hoofdwerk: Prestant 8', Octaaf 4', Mixtuur, Scherp.
Bovenlade: Roerfluit 8', Fluit 4', Nasard 2 2/3', Gemshoorn 2', Sifflet 1', Trompet 8', Zink 4'.
Borstwerk: Quintadeen 8', Fluit 2', Kromhoorn 8', Schalmei 4'.
Pedaal: Trompet 8', Touzijn 8'.
Literature
  • Dispositien der merkwaardigste kerk-orgelen welken in de zeven vereenigde provincien als mede in Duytsland en elders aangetroffen worden (Gouda, 1774) / Joachim Hess. - Facsimile herdruk, verzorgd door Arend Jan Gierveld. - Buren : Frits Knuf, 1980. - (Bibliotheca Organologica ; volume XI).
  • Verzameling van disposities der verschillende orgels in Nederland, benevens eene korte beschrijving van het Orgel in de Groote Kerk te Rotterdam met afbeelding / M.H. van 't Kruijs. - Rotterdam : Corns. Immig, 1885. - Fotografische herdruk, uitgegeven bij Frits Knuf, Amsterdam in 1972 in de serie Bibliotheca Organologica, volume I.
  • Orgelbouw : Restauratie Orgel Hooglandsche Kerk te Leiden. - In: De Harp, jrg. 36 nr. 7, juli 1941.
  • Die Brabanter Orgel : Zur geschichte der Orgelkunst in Belgien und Holland im Zeitalter der Gotik und der Renaissance / dr. Maarten A. Vente. - Amsterdam : H.J. Paris, 1963.
  • Het orgel in Nederland / M. Hoving. - Amsterdam: Allert de Lange, 1966.
  • Sleutelstad - Orgelstad : Vijf eeuwen orgelgeschiedenis van Leiden / T. Brouwer. - Zutphen : De Walburg Pers, 1979.
  • Orgelbouwnieuws : Leiden, Hooglandse kerk. - In: Het Orgel, jrg. 76 nr. 12, december 1980.
  • Het gerestaureerde orgel van de Hooglandse kerk in Leiden / W.J. Eradus. - In: Kerk en Muziek, 29e jrg. nr. 10, december 1980.
  • Ingebruikname van het gerestaureerde orgel van de Hooglandse kerk te Leiden / A.G. Huigen. - In: De Orgelvriend, jrg. 23 nr. 1, januari 1981.
  • Orgelbouwnieuws : Hooglandse kerk te Leiden / Peter van Dijk. - In: Het Orgel, jrg. 77 nr. 5, mei 1981.
  • Kroniek : 26 september 1980. - In: De Mixtuur, nr. 35, mei 1981.
  • Orgelexcursie Stichting tot Behoud van het Nederlandse Orgel : Leiden, 28 mei 1983. - Brochure, 1983.
  • Landelijke orgeldag Leiden zaterdag 5 oktober 1985. - In: De Orgelvriend, jrg. 27 nr. 9, september 1985.
  • De mini-Orgelvriend : Orgeldag Leiden 5 oktober 1985. - Amersfoort: Willemsen, 1985.
  • Historische Leidse Orgels. - Leiden : Stichting Orgelstad Leiden, [1986]. - Brochure.
  • Het 'Hollandse' orgel in de periode van 1670 tot 1730 : Een architectuurhistorische en organologische studie over de orgelbouw in Nederland, met name in de gewesten Holland, Zeeland, Utrecht en Gelderland / A.H. Vlagsma. - Alphen aan den Rijn : Canaletto, 1992.
  • Het orgel in de Hooglandse Kerk te Leiden / Jan van Biezen. - In: Het Orgel, jrg. 89 nr. 6, juni 1993.
  • 40 Jahre Orgelbau Jürgen Ahrend 1954-1994 : Festschrift / Günter Lade. - Leer-Loga: Jürgen Ahrend, 1994.
  • Het historische orgel in Nederland 1479 - 1725 / dr. Hans van Nieuwkoop (eindred.). - Amsterdam : Stichting NIvO, 1997. - (Encyclopedie Het Historische Orgel in Nederland ; 1).
  • Luisterrijk : Nederlandse kerkorgels in beeld / Carel van Gestel. - Alphen aan den Rijn: Atrium, 1998.
  • Orgelconcerten 2002 in Leiden en Duin- en Bollenstreek. - [S.l.] : Stichting Orgelpromotie Zuid-Holland-West, 2002.
  • Orgelconcerten 2005 in Leiden en Duin- en Bollenstreek. - [S.l.] : Stichting Orgelpromotie Zuid-Holland-West, 2005.
  • Hugo Distler 1908-1942 : Een roepende stem : Boek / Rien Frölich (red.]. - Lunteren : Noaber Foundation, 2006.
  • Orgelconcerten in Zuid-Holland West 2007. - Oegstgeest : Stichting Orgelpromotie ZH West, 2007.
  • Enkele orgels in de orgelstad Leiden. - Elburg : Stichting tot behoud van het Nederlandse Orgel, 2012. - (Publicatie nr. 76).
  • De orgelbouwers Van Hagerbeer : Deel 3 / Auke H. Vlagsma. - In: Het Orgel, jrg. 112, nr. 3, mei 2016.
Recordings
  • Sweelinck tot Bach / Willeke Smits. - WSR202201 (CD). - 2022.
  • Leiden - NL : Hooglandse Kerk / Theo Visser. - Tulip Records TURE 185001 (CD). - 2008.
  • Bach and the sources of his inspiration / Matteo Imbruno. - ToccaTa Records TRR 9905 (CD). - 2005.
  • Arjan Versluis speelt oude muziek & improvisaties / Arjan Versluis. - DEV-AV 1002 (CD). - 2002.
  • Bach and the Source of Inspiration / Matteo Imbruno. - Toccata Records TRR 9905 (CD). - 2001.
  • Het historische orgel in Nederland / Diverse organisten. - Hilversum : Evangelische Omroep, 1999. - Box met 12 CD's.
  • De Swart-van Hagerbeer Organ - Hoogland Church, Leiden/Holland / Francesco di Lernia. - Jubal ZV 97204-2 (CD). - 1998.
  • Anthoni van Noordt : Selection from Tabulatuurboeck van Psalmen en Gezangen / Leo van Doeselaar. - NM-Classics (CD). - 1997. - CD eerder verschenen in 1992 op een Nederlands label.
  • Joop Brons bespeelt het De Swart/Van Hagerbeer-orgel in de Hooglandse Kerk te Leiden. - ToccaTa TRR 9701 (CD). - 1997.
  • Francesco Di Lernia bespeelt het orgel van de Hooglandse Kerk te Leiden. - Jubal Records ZV 97204-2 (CD). - 1997.
  • Orgellandschap Nederland : Een reis langs minder bekende Nederlandse orgels / Diverse organisten. - Lindenberg LBCD 51 (CD). - Live opnamen uit Leiden, Rotterdam, Haarlem, Utrecht, Amsterdam en 's-Hertogenbosch.
  • André Isoir bespeelt de orgels van de Pieterskerk, de Hooglandse Kerk en de Hartebrugkerk. - Leiden : Stichting Orgelstad Leiden, 1986. - Plaat III (LP).
  • Orgelstad Leiden : Feike Asma, Joop Brons, Ben Fey, Wim van der Reijden en Jan Schmitz bespelen beroemde Leidse orgels. - Mirasound Musica Organum MO 4001/4002 (dubbel-lp). - 1983.
  • Het Swart-Hagerbeer-orgel van de Hooglandse Kerk te Leiden / Joop Brons. - Leiden : Kerkvoogdij Hervormde Gemeente (eigen beheer) (LP). - 1981.
  • J.S. Bach - Orgelwerken 6 / Ewald Kooiman. - KMK Records 2011/12 (dubbel-LP). - 1981.
Links http://www.orgelzhwest.nl/hooglandse_kerk.html

Photo: Michiel van 't Einde. Date: 17 August 2016.
Photo: Michiel van 't Einde
Photo: Tjalling Roosjen. Date: 17 May 2011.
Photo: Tjalling Roosjen
Photo: Tjalling Roosjen. Date: 17 May 2011.
Photo: Tjalling Roosjen
Photo: Tjalling Roosjen. Date: 17 May 2011.
Photo: Tjalling Roosjen
Photo: Tjalling Roosjen. Date: 17 May 2011.
Photo: Tjalling Roosjen
Photo: Tjalling Roosjen. Date: 17 May 2011.
Photo: Tjalling Roosjen
Source: Postcard.
Source: Postcard
Source: Postcard.
Source: Postcard
Source: Postcard.
Source: Postcard
Photo: Tjalling Roosjen. Date: 17 May 2011.
Photo: Tjalling Roosjen
Photo: Piet Bron. Date: 6 January 2010.
Photo: Piet Bron
Photo: Jaap Huttenga. Date: 2 July 2011.
Photo: Jaap Huttenga