Volledige beschrijving geselecteerd orgel
Foto: Dirco Oskam
Enkhuizen, Nederland (Noord-Holland) - Westerkerk of Sint Gomaruskerk
Gemeente: Enkhuizen
Adres: Westerstraat 138, 1601 AN, Enkhuizen
Website: http://www.westerkerkenkhuizen.nl/
Beschrijving nr.: 1000867.
Kaartnummer Stichting Orgelcentrum: GR0770.
Gebouwd door: Verschueren Orgelbouw (2021)
Het orgel bevat ouder materiaal: Orgelkas uit 1549 van Adriaen Schalcken, Frontpijpen uit 1683 van Roelof Barendsz Duyschot
Technische gegevens
Dispositie
Hoofdwerk (C-d'''): Prestant 16', Octaaf 8', Holpijp 8', Octaaf 4', Superoctaaf 2', Ruispijp II-IV sterk, Mixtuur III-IV sterk - tertskoor registreerbaar, Scherp III sterk.
Rugpositief (C-d'''): Prestant 8', Quintadeen 8', Octaaf 4', Roerfluit 4', Octaaf 2', Sifflet 1 1/3', Sesquialter II sterk, Mixtuur III-IV sterk, Kromhoorn 8'.
Bovenwerk (C-d'''): Prestant 8', Roerfluit 8', Viola de Gamba 8', Octaaf 4', Open Fluit 4', Nasard 2 2/3', Gemshoorn 2', Sifflet 1', Cornet IV sterk, Mixtuur IV sterk, Trompet 8', Vox Humana 8', Tremulant.
Pedaal (C-d'): Subbas 16' - deels transmissie, Octaaf 8' - deels transmissie, Roerquint 5 1/3', Octaaf 4' - wisselsleep, Bastrompet 16', Trompet 8' - wisselsleep.
Overige registers: Nachtegaal.
Koppelingen: Hoofdwerk - Rugpositief, Hoofdwerk - Bovenwerk, Pedaal - Hoofdwerk, Pedaal - Rugpositief, Pedaal - Bovenwerk.
Overige bronnen
Foto: Dirco Oskam
Enkhuizen, Nederland (Noord-Holland) - Westerkerk of Sint Gomaruskerk
Gemeente: Enkhuizen
Adres: Westerstraat 138, 1601 AN, Enkhuizen
Website: http://www.westerkerkenkhuizen.nl/
Beschrijving nr.: 1000867.
Kaartnummer Stichting Orgelcentrum: GR0770.
Gebouwd door: Verschueren Orgelbouw (2021)
Het orgel bevat ouder materiaal: Orgelkas uit 1549 van Adriaen Schalcken, Frontpijpen uit 1683 van Roelof Barendsz Duyschot
Jaar | Orgelbouwer | Opus | Activiteit | 1549 | Hendrick Niehoff | nieuwbouw | 1683 | Roelof Barendsz Duyschot | nieuwbouw in bestaande kas | 1683 | Johannes Duyschot | nieuwbouw in bestaande kas | 1741 | Christian Müller | restauratie | 1838 | Gebroeders Van Dam | restauratie | 1899 | D.G. Steenkuyl | nieuwbouw in bestaande kas | 1955 | firma D.A. Flentrop | wijzigen dispositie | 1986 | Jan Bruijn | restauratie en uitbreiding | 2003 | Flentrop Orgelbouw | diverse werkzaamheden | 2010 | Flentrop Orgelbouw | diverse werkzaamheden | 2021 | Verschueren Orgelbouw | nieuwbouw in bestaande kas | 2024 | Verschueren Orgelbouw | nieuwbouw in bestaande kas |
- Het instrument in de Westerkerk is al zeer oud. De kas dateert van 1549 en is vrijwel zeker gemaakt door Adriaen Schalcken voor een orgel van Hendrik Niehoff. Het had drie klavieren en aangehangen pedaal, maar er is niets bekend van dit oude orgel. Vanaf maart 1679 maakten Roelof en Johannes Duysschot een nieuw orgel in de oude kas, dat in 1683 voltooid was. Zij gebruikten wel veel van het bestaande pijpwerk. Het instrument werd in 1741 gereviseerd door Christiaan Müller. De gebroeders Van Dam restaureerden het opnieuw in de jaren 1837/1838, op kosten van de weduwe A. de Vries. In 1888 vervingen zij de blaasbalgen door nieuwe. Organist R.G. Crévecoeur adviseerde het orgel niet meer te restaureren, maar te vervangen.
- In 1896 werd het binnenwerk uit het orgel gehaald, en door Steenkuyl en Recourt werd een nieuw orgel gebouwd in de oude kas. Het werd een pneumatisch instrument met twee klavieren en vrij pedaal. De klaviatuur werd in het rugwerk geschoven, dat verder leeg bleef. Op woensdag 3 mei 1899 is het in gebruik genomen.
- In het jaar 1955 werden door de firma Flentrop enkele wijzigingen aangebracht in de dispositie. Zo werd de Cornet op het Hoofdwerk vervangen door een Sexquialter, de Salicionaal op het Bovenwerk door een Prestant 4', de Vox Célèste door een Fluit 2', en op het Pedaal werd een Octaaf 4' geplaatst op de plek van een Cello 8'. De Salicet 4' van het Bovenwerk werd opgeschoven tot een Quint 2 2/3'.
- Van 1986 tot 1990 onderhield orgelbouwer Jan Bruijn het Steenkuyl-orgel. Hij maakte op het Rugwerk een nieuwe mechanische console met drie handmatige bedieningen en een nieuwe windlade voor negen registers. Voor de Prestant 8' werden de prospectbuizen van Duyschot aangesloten. Bruijn wijzigde ook enkele registers bij het Hoofdwerk en Bovenwerk.
- In maart 2004 werd bekend dat het oorspronkelijke Niehoff-binnenwerk zal worden gereconstrueerd. Het huidige binnenwerk is al in 2003 uit de kassen verwijderd. De bedoeling is dat het orgel in 2011 weer in gebruik zal worden genomen. Er zou ook een nieuw orgel worden gebouwd met het Steenkuyl-binnenwerk, dat op een andere plaats in de kerk zal worden geplaatst. Dit plan is inmiddels niet meer aan de orde. Het materiaal van Steenkuyl is opgeslagen en zal worden gebruikt bij de bouw van een orgel voor De Poort op Urk door Ide Boogaard in 2022-2023.
- Als eerste is de orgelkas geheel gerestaureerd, inclusief de in 1681 geplaatste frontpijpen. Deze restauratie werd in februari 2011 afgerond. In 2018 is een aanvraag gedaan bij drie orgelmakers om een ontwerp voor een nieuw orgel in de kassen te maken. De keuze is gevallen op het plan van de firma Verschueren. De eerste fase van de bouw is in 2021 uitgevoerd.
Technische gegevens
Aantal registers per werk | |
- Hoofdwerk | 8 |
- Rugpositief | 9 |
- Bovenwerk | 12 |
- Pedaal | 6 (2) |
Totaal aantal stemmen | 35 (31) |
Toetstractuur | Mechanisch |
Registertractuur | Mechanisch |
Windlade(n) | Sleepladen |
Dispositie
Hoofdwerk (C-d'''): Prestant 16', Octaaf 8', Holpijp 8', Octaaf 4', Superoctaaf 2', Ruispijp II-IV sterk, Mixtuur III-IV sterk - tertskoor registreerbaar, Scherp III sterk.
Rugpositief (C-d'''): Prestant 8', Quintadeen 8', Octaaf 4', Roerfluit 4', Octaaf 2', Sifflet 1 1/3', Sesquialter II sterk, Mixtuur III-IV sterk, Kromhoorn 8'.
Bovenwerk (C-d'''): Prestant 8', Roerfluit 8', Viola de Gamba 8', Octaaf 4', Open Fluit 4', Nasard 2 2/3', Gemshoorn 2', Sifflet 1', Cornet IV sterk, Mixtuur IV sterk, Trompet 8', Vox Humana 8', Tremulant.
Pedaal (C-d'): Subbas 16' - deels transmissie, Octaaf 8' - deels transmissie, Roerquint 5 1/3', Octaaf 4' - wisselsleep, Bastrompet 16', Trompet 8' - wisselsleep.
Overige registers: Nachtegaal.
Koppelingen: Hoofdwerk - Rugpositief, Hoofdwerk - Bovenwerk, Pedaal - Hoofdwerk, Pedaal - Rugpositief, Pedaal - Bovenwerk.
Overige dispositiegegevens | |
---|---|
Hess (1774) |
Het Orgel in de Groote-Kerk, met drie Hand-Clavieren en een aangehangen Pedaal, heeft 23 stemmen. BovenManuaal, 8 stemmen: Praestant 8', Baarpyp 8', Quintadeen 8', Octaav 4', Gemshoorn 2', Nazat 3', Sexquialtra en Voxhumana 8'. OnderManuaal, 7 stemmen: Praestant 16', Octaav 8', Octaav 4', Octaav 2', Scharp, Mixtuur en Trompet 8'. Rugpositief: Praestant 8', Holpyp 8', Octaav 4', Octaav 2', Scharp, Sexquialtra, Mixtuur en Tousyn 8'. |
Verschillende disposities |
|
Literatuur |
|
Links |
https://westerkerkenkhuizen.nl/orgelproject/ https://www.verschuerenorgelbouw.nl/projecten?projectid=26 https://nl.wikipedia.org/wiki/Westerkerk_(Enkhuizen)#Het_orgel https://www.orgelnieuws.nl/wcms/modules/news/article.php?storyid=4226 https://www.orgelnieuws.nl/bovenwerk-nieuw-verschueren-orgel-westerkerk-enkhuizen-gepresenteerd/ https://soundcloud.com/user-585683505/tracks |
- Roel Sikkema
|
|
|
|
|
|
|