Orgeldatabase | Gedetailleerde beschrijving

Volledige beschrijving geselecteerd orgel

Foto: Janco Schout. Datering: 5 July 2008.

Foto: Janco Schout

Den Haag, Nederland (Zuid-Holland) - Waalse Kerk (Église Wallonne)
Gemeente: Den Haag
Adres: Noordeinde 25, 2514 GB, Den Haag

Beschrijving nr.: 1000807.
Fotokaart De Mixtuur nummer: H19.

Gebouwd door: Aristide Cavaillé-Coll (1885) - opus 608

Jaar	Orgelbouwer	Opus	Activiteit
1885	Aristide Cavaillé-Coll	608	nieuwbouw
1916	J.C. Sanders & Zoon		wijzigen dispositie
1952	J.C. Sanders & Zoon		wijzigen dispositie
1984	K.B. Blank & Zoon		restauratie

In de Waalse Kerk aan het Noordeinde in Den Haag, gebouwd in 1808, stond een orgel van de hand van Johannes Künckel. In 1884 besloot men een nieuw instrument te laten bouwen. Onder andere op advies van Johan Frederik Witte gaven ze de opdracht aan Aristide Cavaillé-Coll. Hij bouwde een nieuw orgel, dat op 5 november 1885 werd opgeleverd. Op 8 november vond de kerkelijke ingebruikname plaats, met Samuel de Lange jr. als organist, en op 9 november volgde het inauguratie-concert. Het orgel werd bespeeld door de eigen organisten Willem Nicolai en Izaäk Stortenbeker, en de organist van de Grote Kerk, Arie Nicolaas Koopman. Het oude Künckel-orgel is verkocht naar Hazerswoude-Dorp.
In 1915-1916 werd door J.C. Sanders het Plein-Jeu van het Grand-Orgue gewijzigd in een Sesquialter. In 1952 is door Sanders de Sesquialter op een kantsleep geplaatst. Op de vrije plaats werd een nieuwe Mixtuur geplaatst met een hogere opbouw. De Cor de Nuit voorzag Sanders van roeren, en het register werd een halve toon opgeschoven.
In 1983/1984 is het orgel gerestaureerd door de firma K.B. Blank & Zn. Adviseurs bij de restauratie waren Henk Kooiker en Maarten Vente. Het Plein-Jeu werd gereconstrueerd, gebruikmakend van het nog aanwezige originele pijpwerk. Op de kantsleep werd nu een Cornet 5 rangs geplaatst, vervaardigd volgens voorbeeld van de Cornet van het orgel in de Philharmonie in Haarlem. Het orgel werd op 18 november 1984 weer in gebruik genomen. Hierbij werd het bespeeld door Henk Kooiker en Klaas Trapman.

Technische gegevens

Aantal registers per werk
- Grand-Orgue	8
- Récit	9
- Pédale	6 (2)
Totaal aantal stemmen	21 (17)
Toetstractuur	Mechanisch
Registertractuur	Mechanisch
Windlade(n)	Sleepladen
Toonhoogte	a' = 435 Hz
Temperatuur	Equal temperament
Winddruk	Manualen 92 mm en Pedaal 102 mm

Dispositie
Grand-Orgue (C-f'''): Bourdon 16', Montre 8', Salicional 8', Flûte Harmonique 8', Bourdon 8', Prestant 4', Cornet 5 rangs (discant) - 1984, Plein Jeu 3-4 rangs - 1885/1984.
Récit Expressif (C-f'''): Cor de Nuit 8', Viola de Gamba 8', Voix Célèste 8' (c°-f'''), Flûte Octaviante 4', Octavin 2', Basson 16', Trompette 8', Basson et Hautbois 8', Clairon 4', Tremulant.
Pédale (C-f'): Soubasse 16', Basse 8', Violoncelle 8' - transmission du Grand-Orgue, Bourdon Doux 8' - transmission du Grand-Orgue, Basson 16' - transmission du Récit, Trompette 8' - transmission du Récit.
Overige registers: Tacet.
Koppelingen: Copula Récit au Grand-Orgue, Tirasse Grand-Orgue, Tirasse Récit.
Speelhulpen: Appels et renvois Plein Jeu, Appels et renvois Grand Choeur, Expression.

Vulstem	Samenstelling
Cornet V rangs (Grand-Orgue)	c': 8' - 4' - 2 2/3' - 2' - 1 3/5'.
Plein Jeu III-IV rangs (Grand-Orgue)	C: 2' - 1 1/3' - 1'. c°: 2 2/3' - 2' - 1 1/3'. c': 4' - 2 2/3' - 2' - 1 1/3'. c''': 8' - 4' - 2 2/3' - 2'.

Literatuur

Orgelbau-Nachrichten. - In: Zeitschrift für Instrumentenbau, 6. Band No. 7, 1. Dezember 1885.
Haagse Hervormde kerken en kapellen / A. van der Weel Czn. - Amsterdam : Uitgeverij Ton Bolland, 1975.
Nog een authentiek Cavaillé-Coll orgel en wel in de Waalse Kerk te Den Haag / H. Kooiker. - In: De Orgelvriend, jrg. 22 nr. 10, oktober 1980.
Er staat een orgel in... / Gert Oost, Bert Wisgerhof, Piet Hartemink . - Baarn: Bosch & Keuning, 1983.
Waar Hagenaars kerkten : Geschiedenis van de Haagse kerken gebouwd voor 1900 / Ch. Dumas (red.). - 's-Gravenhage: Boekencentrum, 1983.
Orgelbouwnieuws / Jan Jongepier [red.]. - In: Het Orgel, jrg. 81 nr. 1, januari 1985.
Orgelbouwnieuws : Het meest authentieke Cavillé-Coll-orgel in ons land gerestaureerd / Jan W. van Spronsen. - In: De Orgelvriend, jrg. 27 nr. 3, maart 1985.
Kroniek : 18 november 1984. - In: De Mixtuur, nr. 51, oktober 1985.
's-Gravenhage - Eglise wallonne. - In: Kalender 1991. - Zeist : Jacques Stinkens Orgelpijpenmakerij B.V., 1990.
Het Cavaillé-Coll orgel van de Eglise Wallonne te 's-Gravenhage : deel I / ir. Hendrik Kooiker. - In: De Orgelvriend, jrg. 34 nr. 6, juni 1992.
Het Cavaillé-Coll orgel van de Eglise Wallonne te 's-Gravenhage : deel II / ir. H. Kooiker. - In: De Orgelvriend, jrg. 34 nr. 7/8, juli/augustus 1992.
Het Cavaillé-Coll orgel van de Eglise Wallonne te 's-Gravenhage : deel III / ir. H. Kooiker. - In: De Orgelvriend, jrg. 34 nr. 9, september 1992.
Mini-Orgelvriend : Landelijke Orgeldag van de Orgelvriend 19 september 1992 Den Haag. - Amersfoort: Willemsen, 1992.
Gegevens betreffende de orgelmakersfamilie Van Leeuwen te Leiden en Leiderdorp / W.D. van der Kleij. - In: De Mixtuur, nr. 80, september 1995.
De geschiedenis van de Waalse Kerk en haar orgels / Jan de Bloeme. - Alphen aan den Rijn: Canaletto / Repro-Holland, 1997.
De orgelmakers Witte : Een bijdrage tot de geschiedschrijving van de orgelbouw in Nederland in de tweede helft van de negentiende eeuw / dr. Teus den Toom. - Heerenveen: Uitgeverij J.J. Groen en Zoon, 1997.
Henk Kooiker: 'Orgeladviseur word je uit roeping' / Willem van Twillert. - In: De Orgelvriend, jrg. 46 nr. 4, april 2004.
Het historische orgel in Nederland 1878 - 1886 / Hans Fidom (eindred.). - Amsterdam : Stichting NIvO, 2006. - (Encyclopedie Het Historische Orgel in Nederland ; 11).
Cavaillé-Coll en Nederland : Een studie naar het werk van Cavaillé-Coll en diens invloed in Nederland in de periode 1875-1924 / René Verwer. - Alphen aan den Rijn : Canaletto Repro-Holland, 2009.

Opnamen

Hendrik Kooiker bespeelt het Cavaillé-Coll orgel van de Waalse Kerk te Den Haag. - EKF 910601-2 (CD). - 1991. Uitgave in eigen beheer.

Overige bronnen

Aart de Kort

Foto: Janco Schout	Foto: Janco Schout	Foto: Janco Schout	Foto: Janco Schout	Foto: Janco Schout	Foto: Janco Schout
Foto: Janco Schout	Foto: Janco Schout	Foto: Janco Schout	Bron: Calendar	Bron: Postcard	Bron: Postcard
Foto: Tjalling Roosjen	Foto: Janco Schout