Volledige beschrijving geselecteerd orgel
Foto: Michiel van 't Einde
Breukelen, Nederland (Utrecht) - Pieterskerk
Gemeente: Stichtse Vecht
Adres: Straatweg 59, 3621 BH, Breukelen
Website: http://www.pieterskerk.info/
http://www.prwbr.nl/Joomla1.5/
Beschrijving nr.: 1000760.
Kaartnummer Stichting Orgelcentrum: A0070, GR1308 (Nieuwe editie).
Gebouwd door: Gideon Thomas Bätz (1787)
Technische gegevens
Dispositie
Manuaal (C-f'''): Bourdon 16', Prestant 8' - 1927/1980/2018, Holpyp 8', Quintadeen 8' (bas) - C-h°, Octaaf 4', Fluit 4' (B/D) - deling tussen c' en cis', Quint 3' (B/D) - deling tussen c' en cis', Octaaf 2' (B/D) - deling tussen c' en cis', Sexquialter IV sterk (4') (discant) - vanaf c', Cornet V sterk (8') (discant) - vanaf c', Mixtuur IV-VIII sterk (2') (B/D) - deling tussen h° en c', Trompet 8' (B/D) - deling tussen h° en c'.
Tweede manuaal (C-f'''): Holfluit 8' - 1867, Viola de Gamba 8' - 1867; C-H uit Holfluit, Roerfluit 4' - 1867.
Pedaal (C-d'): Aangehangen.
Koppelingen: Manuaalkoppeling.
Speelhulpen: Tremulant - inliggend.
Overige bronnen
Foto: Michiel van 't Einde
Breukelen, Nederland (Utrecht) - Pieterskerk
Gemeente: Stichtse Vecht
Adres: Straatweg 59, 3621 BH, Breukelen
Website: http://www.pieterskerk.info/
http://www.prwbr.nl/Joomla1.5/
Beschrijving nr.: 1000760.
Kaartnummer Stichting Orgelcentrum: A0070, GR1308 (Nieuwe editie).
Gebouwd door: Gideon Thomas Bätz (1787)
| Jaar | Orgelbouwer | Opus | Activiteit | 1787 | Gideon Thomas Bätz | nieuwbouw | 1867 | Christian Gottlieb Friedrich Witte | restauratie en uitbreiding | 1905 | W. van Dijk | diverse werkzaamheden | 1946 | W. van Dijk | diverse werkzaamheden | 1946 | Gebroeders Van Vulpen | diverse werkzaamheden | 1980 | Gebroeders Van Vulpen | restauratie | 2019 | Van Rossum Orgelbouw | restauratie |
- De Amsterdamse koopman Claude van Noordwijk schonk in 1787 een nieuw orgel aan de kerk in Breukelen. Op 28 mei 1787 werd het orgel van G.Th. Bätz ingespeeld. Tot die tijd had de kerk van Breukelen al geruime tijd geen orgel gehad. Rond 1535 had Hendrik Niehoff een orgel voor de kerk gemaakt, maar dat was al lang verdwenen. Het instrument is het eerste van Bätz jr., dat niet terug te voeren is op het werk van zijn vader.
- In 1866/1867 is door C.G.F. Witte een tweede manuaal gemaakt, onder de hoofdkas geplaatst, met drie zachte stemmen. Tevens werd de toonhoogte opgetrokken van a' = 415 naar a' = 435 Hz. Het pedaal is aangehangen aan het hoofdwerk. In de loop van de negentiende eeuw zijn de delingen van de registers ongedaan gemaakt. In 1946 is dit weer hersteld. In 1905 verving W. van Dijk de nog originele spaanbalgen door een magazijnbalg. In 1926 sloot hij de frontpijpen van de Prestant in de gedeelde tussenvelden (discant, vanaf cis' en dubbel) af en plaatste hiervoor binnenpijpen.
- Een laatste restauratie werd door de gebroeders Van Vulpen uitgevoerd in de jaren 1979/1980. Zij maakten een nieuw pedaalklavier naar model van Bätz. Adviseur bij de werkzaamheden was Hans Erné. Bij de restauratie is het pijpwerk hersteld zoals het op dat moment in gebruik was. De dubbele discant van de Prestant in het front spreekt derhalve niet.
- De kerk wordt sinds de vorming van de PKN de Pieterskerk genoemd. In 2018-2019 is het orgel gerestaureerd door J.C. van Rossum. De orgelkas werd ook geheel gerestaureerd en opnieuw geschilderd door de firma Vervat & De Jong. Adviseur bij de werkzaamheden was Jaap Jan Steensma. Op 23 maart 2019 is het orgel weer opnieuw in gebruik genomen met een bespeling door Wim Diepenhorst.
Technische gegevens
| Aantal registers per werk | |
| - Manuaal | 12 |
| - Toegevoegd tweede manuaal | 3 |
| - Pedaal | aangehangen |
| Totaal aantal stemmen | 15 |
| Toetstractuur | Mechanisch |
| Registertractuur | Mechanisch |
| Windlade(n) | Sleepladen |
| Toonhoogte | a' = 435 Hz |
| Temperatuur | Vallotti |
| Winddruk | 74 mm |
Dispositie
Manuaal (C-f'''): Bourdon 16', Prestant 8' - 1927/1980/2018, Holpyp 8', Quintadeen 8' (bas) - C-h°, Octaaf 4', Fluit 4' (B/D) - deling tussen c' en cis', Quint 3' (B/D) - deling tussen c' en cis', Octaaf 2' (B/D) - deling tussen c' en cis', Sexquialter IV sterk (4') (discant) - vanaf c', Cornet V sterk (8') (discant) - vanaf c', Mixtuur IV-VIII sterk (2') (B/D) - deling tussen h° en c', Trompet 8' (B/D) - deling tussen h° en c'.
Tweede manuaal (C-f'''): Holfluit 8' - 1867, Viola de Gamba 8' - 1867; C-H uit Holfluit, Roerfluit 4' - 1867.
Pedaal (C-d'): Aangehangen.
Koppelingen: Manuaalkoppeling.
Speelhulpen: Tremulant - inliggend.
| Vulstem | Samenstelling |
| Mixtuur IV-VIII sterk (Hoofdwerk) | C: 2' - 1 1/3' -1' - 2/3'. c°: 2 2/3' - 2' - 1 1/3' - 1' - 2/3'. c': 4' - 4' - 2 2/3' - 2 2/3' - 2' - 2'. c'': 4' - 4' - 2 2/3' - 2 2/3' - 2 2/3' - 2' - 2' - 2'. |
| Sexquialter IV sterk (discant) (Hoofdwerk) | c': 4' - 2 2/3' - 1 3/5' - 1 3/5'. |
| Overige dispositiegegevens | |
|---|---|
| Van 't Kruijs (1885) |
Het Orgel in de Hervormde Kerk te Breukelen is in 1787 door de firma Bätz & Co., uit Utrecht, geleverd, in 1800 door dezelfde firma hersteld en vergroot. Het werk heeft 15 sprekende stemmen, twee klavieren en aangehangen pedaal. Organist de Heer A. van Doorn. Hoofdmanuaal: Prestant 8', Bourdon 16', Holpijp 8', Quintadeen 8', Octaaf 4', Fluit 4', Quint 3', Octaaf 2', Mixtuur, Cornet, Sexquialter, Trompet 8'. Bovenmanuaal: Holfluit 8', Viola di Gamba 8', Roerfluit 4'. Aangehangen Pedaal. Stomme Registers: Koppeling, Tremulant. |
| Literatuur |
|
| Opnamen |
Bätz-orgels in de Vechtstreek (Vleuten, Weesp, Breukelen) / Reitze Smits. - Stichting Concerten Pieterskerk Breukelen (CD). - 1990. |
| Links |
http://adcs.home.xs4all.nl/muziek/markt.html http://adcs.home.xs4all.nl/muziek/index.html https://rossumorgelbouw.nl/projects/restauratie-reconstructie-batz-orgel-staande-in-de-pieterskerk-te-breukelen/ |
- Jan Pieter Karman
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |