Spring naar content
Volledige beschrijving geselecteerd orgel
Foto: Janco Schout. Datering: 14 April 2016.

Foto: Janco Schout

Benschop, Nederland (Utrecht) - Hervormde Kerk
Gemeente: Lopik
Adres: Dorp 210, 3405 BJ, Benschop
Website: https://hervormdbenschop.protestantsekerk.net/

Beschrijving nr.: 1000736.
Kaartnummer Stichting Orgelcentrum: GR0783.

Gebouwd door: Johann Heinrich Hartmann Bätz (1755)

JaarOrgelbouwerOpusActiviteit
1755 Johann Heinrich Hartmann Bätz  nieuwbouw
1828 Pieter Wannewitz  restauratie
1912 Gabry & Zoon  diverse werkzaamheden
1960 Gebroeders Van Vulpen  restauratie
2011 Van Rossum Orgelbouw  restauratie en uitbreiding

  • Baron Milan de Visconti, secretaris van de Staten van Utrecht, schonk in 1755 dit orgel aan de kerk in Benschop, waar hij zijn buitenverblijf had. Het orgel stond opgesteld op een galerij aan de scheidingswand tussen koor en schip van de kerk. Het orgel is door Wannewitz gerestaureerd in 1828. Gabry & Zoon voerde in 1912 een reparatie uit. Zij vervingen de frontpijpen en de Trompet door nieuwe.
  • In 1960 werd het orgel aan de torenwand geplaatst. De gebroeders Van Vulpen voerden het werk uit, en zij restaureerden het instrument eveneens. De Trompet werd gereconstrueerd volgens het voorbeeld van de Trompet in Woerden, en ook de Prestant werd gereconstrueerd. De oude balgen moesten wegens ruimtegebrek worden vervangen, en deze zijn geplaatst in de Hervormde Kerk van Uithuizermeeden. Bij later onderzoek is vastgesteld dat deze balgen niet van Bätz zijn, maar zeer waarschijnlijk in 1828 zijn geplaatst door Wannewitz.
  • In 2009 startte een nieuwe restauratie van het orgel door Hans van Rossum. De laatste kerkdienst met het instrument voor deze restauratie was op 22 november 2009. Bij de restauratie is een zelfstandig pedaal aangelegd in de stijl van het werk van J.H.H. Bätz. Verder zijn de Trompet en de Prestant vernieuwd. Tenslotte is het orgel technisch geheel hersteld, de windvoorziening is gereconstrueerd, de toetsmechanieken zijn vernieuwd en de orgelkas is opnieuw geschilderd in de oorspronkelijke rode kleur in plaats van de sinds vele jaren witte kleur. Op 25 maart 2011 kon het orgel weer feestelijk in gebruik worden genomen, waarbij het orgel bespeeld werd door de organist van de kerk, Willem van Beek, en de adviseur Peter van Dijk.

Technische gegevens
Aantal registers per werk
- Manuaal10
- Pedaal2
Totaal aantal stemmen12
ToetstractuurMechanisch
RegistertractuurMechanisch
Windlade(n)Sleepladen
Toonhoogtea' = 415 Hz (transponeerbaar naar a' = 440 Hz)
TemperatuurEqual temperament

Dispositie
Manuaal (C-c'''): Prestant 8' - 2011; discant dubbelkorig, Roorfluit 8', Octaaf 4', Gemshoorn 4', Quint 3', Superoctaaf 2', Flageolet 1', Cornet IV sterk (4') (discant), Mixtuur IV-VI sterk (1 1/3'), Trompet 8' (B/D) - 2011, Trembland.
Pedaal (C-c°): Bordon 16' - 2011, Fagot 16' - 2011.

VulstemSamenstelling
Cornet IV sterk (discant) c': 4' - 2 2/3' - 2' - 1 3/5'.
Mixtuur IV-VI sterk C: 1 1/3' - 1' - 2/3' - 1/2'. c°: 2' - 1 1/3' - 1' - 2/3'. c': 2 2/3' - 2' - 2' - 1 1/3' - 1'. c'': 4' - 4' - 2 2/3' - 2 2/3' - 2' - 2'.
Overige dispositiegegevens
Hess (1774) Benschop: Een Agt-voets werk met een Hand-Clavier, gemaakt door J.H.H. Baitz.
Literatuur
  • Dispositien der merkwaardigste kerk-orgelen welken in de zeven vereenigde provincien als mede in Duytsland en elders aangetroffen worden (Gouda, 1774) / Joachim Hess. - Facsimile herdruk, verzorgd door Arend Jan Gierveld. - Buren : Frits Knuf, 1980. - (Bibliotheca Organologica ; volume XI).
  • Bij de foto's : 3. Het orgel in de Hervormde Kerk te Benschop / Jan Jongepier. - In: Het Orgel, jrg. 64 nr. 9, september 1968.
  • Utrechts orgellandschap / Bert Wisgerhof. - Amersfoort: J.C. Willemsen, 1979.
  • De orgelmakers Bätz (1739 - 1849) : Een eeuw orgelbouw in Nederland / Gert Oost. - 3e aangevulde druk. - Alphen aan den Rijn: Canaletto, 1981.
  • Het historische orgel in Nederland 1726 - 1769 / dr. Hans van Nieuwkoop (eindred.). - Amsterdam : Stichting NIvO, 1997. - (Encyclopedie Het Historische Orgel in Nederland ; 2).
  • Herboren Bätz-orgel in Benschop / Wim van der Ros. - In: De Orgelvriend, jrg. 55 nr. 3, maart 2013.
  • Het J.H.H. Bätz-orgel in de Hervormde Kerk te Benschop / Peter van Dijk. - In: Het Orgel, jrg. 109, nr. 6, november 2013.
Opnamen Orgelcultuur Lopikerwaard / Gerrit Christiaan de Gier. - Stichting Orgelcultuur Midden-Nederland (CD). - 2004. - Opgenomen in Oudewater, Jaarsveld, Lopik, Cabauw, Montfoort, Bensschop en IJsselstein.
Links https://rossumorgelbouw.nl/projects/restauratie-van-het-batzorgel-in-benschop-2011/
https://www.orgelnieuws.nl/wcms/modules/news/article.php?storyid=4259
https://www.hetorgel.nl/2013/11/n2013-06a/
https://www.bonhommetielens.nl/wat-wij-doen/projecten/batz-orgel-benschop

Foto: Janco Schout. Datering: 14 April 2016.
Foto: Janco Schout
Foto: Janco Schout. Datering: 14 April 2016.
Foto: Janco Schout
Foto: Janco Schout. Datering: 14 April 2016.
Foto: Janco Schout
Foto: Janco Schout. Datering: 14 April 2016.
Foto: Janco Schout
Foto: Janco Schout. Datering: 14 April 2016.
Foto: Janco Schout
Foto: Janco Schout. Datering: 14 April 2016.
Foto: Janco Schout
Foto: Janco Schout. Datering: 14 April 2016.
Foto: Janco Schout
Foto: Janco Schout. Datering: 14 April 2016.
Foto: Janco Schout
Foto: Janco Schout. Datering: 14 April 2016.
Foto: Janco Schout
Foto: Janco Schout. Datering: 14 April 2016.
Foto: Janco Schout
Foto: Janco Schout. Datering: 14 April 2016.
Foto: Janco Schout
Foto: Janco Schout. Datering: 14 April 2016.
Foto: Janco Schout
Foto: Janco Schout. Datering: 14 April 2016.
Foto: Janco Schout
Oude situatie. Bron: Postcard.
Bron: Postcard
Oude situatie. Foto: W. Blokland.
Foto: W. Blokland