Spring naar content
Volledige beschrijving geselecteerd orgel
Foto: Jan van der Male. Datering: 5 November 2009.

Foto: Jan van der Male

Bennebroek, Nederland (Noord-Holland) - Dorpskerk
Gemeente: Bloemendaal
Adres: Binnenweg 67, 2121 GW, Bennebroek

Beschrijving nr.: 1000734.
Fotokaart De Mixtuur nummer: G42.

Gebouwd door: firma D.A. Flentrop (1976)
Het orgel bevat ouder materiaal: orgelkas uit 1742 van Christian Müller, pijpwerk uit 1726 van Jann Werner Dütsch

JaarOrgelbouwerOpusActiviteit
1686 Gysbert Bongaert  nieuwbouw
1731 Johannes Jacobus Moreau  diverse werkzaamheden
1742 Christian Müller  nieuwbouw in bestaande kas
1925 A.S.J. Dekker  nieuwbouw in bestaande kas
1976 firma D.A. Flentrop  nieuwbouw in bestaande kas

  • De geschiedenis van het orgel begint in 1686, met een front van Gysbert Bongaert. Dit werd in 1720 vergroot door Sybe Pyters. Het snijwerk is van de hand van Egidius Schoenmakers, gemaakt rond 1720 in Louis-XIV-stijl. Het orgel is oorspronkelijk een huisorgel geweest, dat in 1696 in de kerk werd geplaatst. In 1742 maakte Christian Müller een volledig nieuw orgel in de bestaande kas. Dit werk werd echter in 1925 gesloopt, en vervangen door een pneumatisch orgel van Dekker met 18 stemmen. De kas bleef wel bewaard. Het orgel van Dekker werd eind september of begin oktober 1925 in gebruik genomen met een concert door dhr. S.P. Visser uit Hillegom. Bijzonderheid was dat het op de radio werd uitgezonden.
  • Flentrop bouwde in de jaren 1974-1976 een nieuw orgel in de oude kas van Müller te Bennebroek. Hiervoor werd gebruik gemaakt van achttiende eeuws pijpwerk van het orgel van de Hervormde Kerk te Jubbega, aangevuld met een nieuw Bovenwerk. Dit pijpwerk is zeer waarschijnlijk gemaakt door Jann Werner Dütsch in 1726 voor de Hervormde Kerk te Terborg. Dit orgel werd in 1848 door Naber overgeplaatst naar de dorpskerk van Diepenveen, waar het tot 1910 dienst heeft gedaan. Daarna plaatste Jan Proper het in Jubbega. Voor de mensuren maakte Flentrop gebruik van de overeenkomstige registers van het Müller-orgel in Beverwijk. De klaviatuur werd ook gemaakt volgens Müller-maten en -detaillering. Adviseur bij deze werkzaamheden was Klaas Bolt.

Technische gegevens
Aantal registers per werk
- Hoofdwerk9
- Bovenwerk4
- Pedaalaangehangen
Totaal aantal stemmen13
ToetstractuurMechanisch
RegistertractuurMechanisch
Windlade(n)Sleepladen
Toonhoogtea' = 440 Hz
TemperatuurWerckmeister
Winddruk72 mm

Dispositie
Hoofdwerk (CD-c'''): Prestant 8' - 18e eeuw, Holpijp 8' - 18e eeuw, Octaaf 4' - 18e eeuw, Fluit 4' - 18e eeuw, Quintprestant 3' - 18e eeuw, Superoctaaf 2' - 18e eeuw, Tertiaan II sterk, Mixtuur III sterk, Dulciaan 8' (B/D) - 18e eeuw.
Bovenwerk (CD-c'''): Holfluit 8', Gemshoorn 4', Nachthoorn 2', Cornet III sterk (discant).
Pedaal (C-d'): Aangehangen.
Koppelingen: Manuaalkoppel, Pedaal - Hoofdwerk, Pedaal - Bovenwerk.
Speelhulpen: Tremulant.

VulstemSamenstelling
Mixtuur III sterk (Hoofdwerk) C: 1' - 2/3' - 1/2'. c°: 1 1/3' - 1' - 2/3'. c': 2' - 1 1/3' - 1'.
Tertiaan II sterk (Hoofdwerk) C: 1 3/5' - 1 1/3'.
Cornet III sterk (Bovenwerk) c': 2 2/3' - 2' - 1 3/5'.
Overige dispositiegegevens
Verschillende disposities
  • De dispositie van het huisorgel uit 1686:
    Holpijp 8', Prestant 4', Super Octaaf 2', Spitsfluit 2', Sexquialter I-II sterk (C: 2 1/2' - c': 2 1/2' - 1 3/5'), Mixtuur II sterk (1'). Geen pedaal.

  • De dispositie van het Müller-orgel uit 1742:
    Manuaal: Praestant 8', Holpijp 8', Octaav 4', Fluijt 4', Quintfluit 3', Gemshoorn 2', Mixtuur, Sexquialter discant.
    Pedaal: Bourdon 8', Fluijt 4', Holfluit 2'.

  • De dispositie van het Dekker-orgel uit 1925:
    Onderklavier (C-g'''): Bourdon 16', Prestant 8', Roerfluit 8', Viola d'Amour 8', Octaaf 4', Flûte Dolce 4', Piccolo 2', Cornet III sterk (discant), Basson-Hobo 8'.
    Bovenklavier (C-g'''): Holpijp 8', Viola di Gamba 8', Vox Céleste 8', Flûte Harmonique 4', Woudfluit 2', Vox Humana 8'.
    Pedaal (C-f'): Subbas 16', Openbas 8' (transmissie).
    Beide manualen in een zwelkast. Pneumatische kegelladen.
    Koppelingen: Onderklavier - Bovenklavier, Pedaal - Onderklavier, Pedaal - Bovenklavier, Super-, suboctaafkoppels.
    Speelhulpen: Vaste combinaties, Automatisch Piano-Pedaal.

Literatuur
  • Berichten. - In: Het Orgel, 22e Jaargang No. 12, September 1925.
  • Kort orgelbouwnieuws : Bennebroek. - In: Het Orgel, jrg. 70, nr. 1, januari 1974.
  • Advertentie in: De Orgelvriend, jrg. 18 nr. 4, april 1976. - In deze advertentie wordt het oude pijpwerk (van Dekker) te koop aangeboden.
  • Vier orgels in de Ned. Herv. Kerk te Bennebroek / Jan Jongepier. - In: Het Orgel, jrg. 72 nr. 11, november 1976.
  • Organum Novum Redivivum / Hans Kriek. - Buren: Frits Knuf, 1981.
  • De geschiedenis van het orgel in de Dorpskerk te Bennebroek / Jaap den Hertog, Herman de Kler. - Heemstede : Vereeniging Oud-Heemstede/Bennebroek, 1991.
  • Orgels in Noord-Holland : Historie, bouw en gebruik van de Noordhollandse kerkorgels / Jan Jongepier, Hans van Nieuwkoop, Willem Poot. - Schoorl : Uitgeverij Pirola, 1996.
  • Het historische orgel in Nederland 1479 - 1725 / dr. Hans van Nieuwkoop (eindred.). - Amsterdam : Stichting NIvO, 1997. - (Encyclopedie Het Historische Orgel in Nederland ; 1).
  • Jan Proper (1853-1922) : Orgelbouwer op het grensvlak van ambachtelijk en industrieel / R. Walsma. - Leeuwarden : R. Walsma, 2005.
  • Christian Müller Orgelmaker in Amsterdam : Proefschrift [...] / Geert Hermen (Gerben) Gritter. - Utrecht : Universiteit Utrecht, 2014.
  • De orgelmakers Jacobus François en Johannes Jacobus Moreau / Auke H. Vlagsma. - In: Het Orgel, jrg. 118, nr. 2, maart 2022.

Foto: Henk Brussee. Datering: 8 September 2018.
Foto: Henk Brussee
Foto: Henk Brussee. Datering: 8 September 2018.
Foto: Henk Brussee
Foto: Jan van der Male. Datering: 5 November 2009.
Foto: Jan van der Male
Bron: fa. A.S.J. Dekker.
Bron: fa. A.S.J. Dekker
Foto: Henk Brussee. Datering: 8 September 2018.
Foto: Henk Brussee
Foto: Jan van der Male. Datering: 5 November 2009.
Foto: Jan van der Male