Spring naar content
Ausführliche Beschreibung der vorgewählten Orgel
Bild: Danny Koschinski.

Bild: Danny Koschinski

Praha, Česká Republika (Praha) - Rudolfinum, Dvořákova Síň
Gemeinde: Praha
Region:Čechy
Adresse: Náměstí Jana Palacha, Praha
Website: http://www.ceskafilharmonie.cz/

Beschreibung nr.: 2000347.

Gebaut von: Gebrüder Rieger (1942) - Opus 2990
Die Orgel enthält älteren Material: Organ case aus 1884 von Wilhelm Sauer Orgelbau

JahrOrgelbauerOpusAktivität
1884 Wilhelm Sauer Orgelbau416 Neubau
1925 Joseph Mölzer  Übersetzung
1930 Gebrüder Rieger2460 Umbau
1942 Gebrüder Rieger2990 Neubau im alten Gehäuse
1957 Rieger-Kloss3228 Vergrößerung
1975 Rieger-Kloss3437 Neubau im alten Gehäuse

  • In 1883-1884 bouwde de firma Sauer een concertorgel voor de grote zaal van het Rudolfinum in Praag. Het orgel had 50 registers, verdeeld over drie manualen en pedaal. Op 9 april 1884 werd het opgeleverd en gekeurd door Anton Bruckner en door prof. Langer uit Leipzig. Het instrument is op 7 februari 1885 officieel in gebruik genomen. Bij de ingebruikneming werd het onder andere bespeeld door Anton Bruckner.
  • Het orgel heeft gefunctioneerd in het Rudolfinum tot 1925. Het gebouw was in 1918 in gebruik genomen als parlementsgebouw voor de republiek Tsjechoslowakije. Het orgel was hierdoor overbodig. Het werd overgeplaatst door J. Mölzer naar de grote zaal van het conservatorium in Brno. De tractuur werd door Mölzer vervangen door pneumatiek. In 1930 voerde de firma Gebr. Rieger een ingrijpende ombouw uit, omdat het orgel niet goed functioneerde. Zij vernieuwden de pneumatiek en wijzigden ook de dispositie.
  • In 1940 werd het parlementsgebouw buiten gebruik gesteld en weer hersteld als concertzaal. Onder advies van Anton Nowakowski bouwde de firma Rieger in 1941/1942 een groot concertorgel met 55 stemmen voor de zaal. Het originele front van Sauer werd uit Brno teruggehaald en voor het orgel geplaatst. In 1957 breidde de firma Rieger-Kloss het orgel uit tot 70 stemmen. Onder advies van Jiří Reinberger werd in 1975 een nieuw orgel gebouwd als opus 3437 van de firma Rieger-Kloss, waarbij een deel van het bestaande pijpwerk hergebruikt werd, evenals het front van Sauer uit 1884.
  • Van het Sauer-orgel dat in Brno achterbleef is niet veel over. Er is een nieuw orgel gebouwd, waar nog enkele registers van Sauer in bewaard zijn. Ook is de speeltafel van Sauer nog aanwezig in het conservatorium.

Kurze Übersicht der Orte, an denen die Orgel gestanden hat
1884PrahaRudolfinum
1925BrnoConservatorium

Technische Daten
Anzahl Register pro Manual
- Hauptwerk11
- Positiv13
- Schwellwerk15
- Solowerk9
- Pedal15 (13)
Gesamtzahl der Stimmen63 (61)
TastentrakturMechanical
RegistertrakturElectrical
Windlade(n)Slider chests

Disposition
Hauptwerk (C-a'''): Prinzipal 16', Prinzipal 8', Rohrflöte 8', Oktave 4', Hohlflöte 4', Quinte 2 2/3', Superoktave 2', Grosse Mixtur 5-6 fach (2'), Kleine Mixtur 4 fach (1'), Fagott 16', Trompete 8'.
Positiv (C-a'''): Gedackt 8', Quintadena 8', Violflöte 8' - C-H gecombineerd met Gedackt, Prinzipal 4', Spillflöte 4', Oktave 2', Querflöte 2', Quinte 1 1/3', Superoktave 1', Sesquialtera 2 fach, Scharf 5 fach (1'), Krummhorn 8', Schalmei 4', Tremolo - Instelbaar.
Schwellwerk (C-a'''): Bordun 16', Prinzipal 8', Koppelflöte 8', Spitzgambe 8', Oktave 4', Blockflöte 4', Nasard 2 2/3', Waldflöte 2', Terz 1 3/5', Vibrato 1-2 fach (4' + 8'), Mixtur 4-5 fach (1 1/3'), Zimbel 3 fach (1/3'), Harmonische Trompete 8', Oboe 8', Clairon 4', Tremolo - Instelbaar.
Solowerk (C-a'''): Holzprinzipal 8', Harmonische Flöte 4', Flachflöte 2', Prinzipalmixtur 7 fach (4'), Kornett 3-5 fach (from c°), Quintsept 1-2 fach (1 1/3' + 1 1/7'), Bombard 16', Solotrompete 8', Feldtrompete 4'.
Pedal (C-g'): Prinzipalbass 16', Subbass 16', Bordun 16' - transmissie, Quintbass 10 2/3', Oktave 8', Spitzflöte 8', Superoktave 4', Rohrgedackt 4', Nachthorn 2', Rauschbass 3 fach (5 1/3'), Mixtur 6 fach (2 2/3'), Kontraposaune 32', Posaune 16' - extensie, Trompete 8', Clarino 4'.
Koppeln: Hauptwerk - Positiv, Hauptwerk - Schwellwerk, Hauptwerk - Solowerk, Positiv - Schwellwerk, Positiv - Solowerk, Pedal - Hauptwerk, Pedal - Positiv, Pedal - Schwellwerk, Pedal - Solowerk.
Nebenregister und Spielhilfen: 8 electrische combinaties (generaal), 2 gedeelde combinaties, Plenum, Tutti, Walze (register-crescendo), Tongwerken af.

Übrige dispositiondaten
Mehrere dispositionen
  • De dispositie van het Sauer-orgel luidde bij de oplevering:
    I. Manual: Principal 16', Bordun 16', Principal 8', Flute Harmonique 8', Gedackt 8', Gamba 8', Nassard 5 1/3', Octave 4', Rohrflöte 4', Rauschquinte 2 fach (2 2/3'+2'), Cornet 5 fach (8'), Gross-Mixtur 3 fach (3 1/5'), Mixtur 5 fach (2'), Cymbel 3 fach (1'), Bombarde 16', Trompete 8'.
    II. Manual: Bordun 16', Principal 8', Salicional 8', Gedackt 8', Traversflöte 8', Harmonika 8', Octave 4', Flute Octaviante 4', Octave 2', Mixtur 5 fach (2 2/3'), Schalmei 8'.
    III. Manual (Schwellwerk): Quintatön 16', Principal 8', Flute Harmonique 8', Rohrflöte 8', Violine 8', Voix Céleste 8', Fugara 4', Flöte 4', Nassard 2 2/3', Flautino 2', Mixtur 3 fach (2'), Vox Humana 8', Tremolo für die Vox Humana.
    Pedal: Contrabass 16', Violon 16', Subbass 16', Nassard 10 2/3', Offenbass 8', Violoncello 8', Gedackt 8', Quintflöte 5 1/3', Octave 4', Posaune 16', Trompete 8'.
    Koppeln: I. Manual - II. Manual, I. Manual - III. Manual, Pedal - I. Manual, Pedal - II. Manual, Collectivkoppeln.
    Spielhilfen: 1 freie Kombination, Mezzoforte, Forte, Tutti, Collectiv-Schweller (General-Crescendowalze), Schweller für die Vox Humana, Schweller für das I. und II. Manual, Calcantenglocke, Evacuant.

  • Voor de uitbreiding van 1970 luidde de dispositie:
    Hoofdwerk: Gedacktpommer 16', Prinzipal 8', Rohrflöte 8', Oktav 4', Gemshorn 4', Quinte 2 2/3', Superoktav 2', Mixtur 4-5 fach, Trompete 8'.
    Positief: Gedackt 8', Quintadena 8', Prinzipal 4', Spindelflöte 4', Querflöte 2', Quinte 1 1/3', Scharff 4 fach, Krummhorn 8.
    Zwelwerk: Koppelflöte 8', Salizional 8', Blockflöte 4', Nasat 2 2/3', Prinzipal 2', Terz 1 3/5', Sifflöte 1', Zimbel 3 fach, Rohrschalmei 8'.
    Pedal: Prinzipalbass 16', Subbass 16', Oktavbass 8', Spitzflöte 8', Choralbass 4', Nachthorn 2', Mixtur 5-6 fach, Stille Posaune 16', Singend Kornett 4'.

Literatur
  • Vermischtes : Orgelbau-Nachrichten. - In: Zeitschrift für Instrumentenbau, 4. Band No. 23, 11. Mai 1884.
  • Een Tsjechische orgelreis / Jan Jongepier. - In: Het Orgel, jrg. 71 nr. 1, januari 1975.
  • Der Orgelbauer Wilhelm Sauer (1831-1916) : Leben und Werk / Hans-Joachim Falkenberg. - Lauffen : Orgelbau Fachverlag Rensch, 1990. - (124. Veröffentlichung der Gesellschaft der Orgelfreunde).
  • Praag als orgelstad / Pavel Cerný. - In: Het Orgel, jrg. 93 nr. 3, maart 1997.
Aufnahmen
  • Sylvie Bodorová : Pontem video - Planctus - Dignitas homini - Ventimiglia - Concerto del fiori / Vera Hermanová m.m.v. Prague Symphony Orchestra o.l.v. Jirí Belohlávek. - Panton-Bonton Cassics 71 0522-2 (CD). - 1997. - Opnames uit 1984. - (Czech Twentieth Century Music).
  • Aleš Bárta Varhany/Organ : Bach - Reger - Flosman / Aleš Bárta. - Panton 8111 0557 (LP). - 1985.
  • Sylvie Bodorová : Plankty - Pontem video - Ivan Kurz : Naklonená Rovina - Podobenstvi / Vera Hermanová m.m.v. Prague Symphony Orchestra o.l.v. Jirí Belohlávek. - Panton 8110 0439 (LP). - 1984.
  • Musica nova bohemica / Vera Hermanová. - Supraphon 1111 3375 (LP). - 1983.
  • Alena Veselà speelt Bach. - Supraphon SUA 10880 (mono) / SUA 50 880 (stereo) (LP). - 1970.
  • Czech modern organ music : Česká moderní varhanní tvorba / Petr Sovadina, Václav Rabas. - Supraphon 1 11 0470 (LP). - 1968.