Spring naar content
Volledige beschrijving geselecteerd orgel
Foto: Piet Bron. Datering: 13 September 2003.

Foto: Piet Bron

Hooge Zwaluwe, Nederland (Noord-Brabant) - Protestantse Kerk
Gemeente: Drimmelen
Adres: Raadhuisstraat 3, 4927 AM, Hooge Zwaluwe
Website: https://www.protestants-hooge-zwaluwe.nl/

Beschrijving nr.: 1005888.

Gebouwd door: Hermanus Knipscheer (II) (1865)
Het orgel bevat ouder materiaal: Orgelfront uit 1912 van firma A. Standaart

JaarOrgelbouwerOpusActiviteit
1865 Hermanus Knipscheer (II)  nieuwbouw
1935 fa. Hendrik Spanjaard  ombouw
1990 Mense Ruiter Orgelmakers  overplaatsing
1995 Mense Ruiter Orgelmakers  uitbreiding
2005 Mense Ruiter Orgelmakers  uitbreiding

  • Na de herbouw van de in 1911 uitgebrande kerk in Hooge Zwaluwe leverde de firma Standaart in hetzelfde jaar een nieuw orgel. Kerk en orgel werden in gebruik genomen op vrijdag 26 april 1912. Het instrument werd bij deze gelegenheid bespeeld door de heer W. Kool, organist van de Wilhelminakerk in Rotterdam.
  • Het binnenwerk van dit instrument is in 1984 gesloopt en werd in de jaren 1987-1990 vervangen door een oud Knipscheer-orgel, dat in 1865 is gebouwd voor de Hervormde Kerk te Noordwijk aan Zee. Enkele stemmen van Standaart werden geplaatst in het orgel van de Hervormde Kerk te Babyloniënbroek.
  • Het Knipscheer-orgel is op 12 november 1865 door de kerkvoogdij van Noordwijk aanvaard. Rond 1900 verving men de Quint 3' door een Voix Céleste 8'. In 1935 werd de oude kerk gesloten, en kwam er een nieuw gebouw naast te staan. Door de firma Spanjaard werd het binnenwerk van het Knipscheer-orgel hierop in de Baptistenkerk te Noordbergum geplaatst. Het kreeg hier een plaats in een nis, en ook de kas is niet gebruikt. Het pedaal werd verzelfstandigd met een Subbas 16' en op een kantsleep werd een Holpijp 4' (discant) geplaatst.
  • Mense Ruiter restaureerde het binnenwerk in 1987-1990, reconstrueerde de oorspronkelijke dispositie, en plaatste het achter het Standaart-front in Hooge Zwaluwe. Adviseur bij de werkzaamheden was Rudi van Straten. Op 21 april 1990 kon het in gebruik worden genomen met een bespeling door Rudi van Straten. Het orgel is in 1995 gereviseerd en uitgebreid met een Bovenwerk met vier stemmen. Adviseur bij deze werkzaamheden was Aart Bergwerff. In november 1995 is het orgel opgeleverd. In 2005 voegde Mense Ruiter een zelfstandig pedaal met drie stemmen toe aan het orgel. Op 16 oktober 2005 werd het weer feestelijk in gebruik genomen. Het werd hierbij bespeeld door Aart Bergwerff, tevens de adviseur bij het project.

Kort overzicht van plaatsen waar het orgel heeft gestaan
1865Noordwijk aan ZeeHervormde Kapel
1935NoordbergumBaptistenkerk
1987Hooge ZwaluweHervormde Kerk

Technische gegevens
Aantal registers per werk
- Hoofdwerk9
- Bovenwerk4
- Pedaal3
Totaal aantal stemmen16
ToetstractuurMechanisch
RegistertractuurMechanisch
Windlade(n)Sleepladen
Toonhoogtea' = 445 Hz
TemperatuurEqual temperament
Winddruk71 mm

Dispositie
Hoofdwerk (C-f'''): Prestant 8', Bourdon 8' (B/D), Viool 8', Octaaf 4', Fluit 4', Quint 3' - 1990, Octaaf 2', Cornet IV sterk (discant), Mixtuur II-IV sterk.
Bovenwerk (1995) (C-f'''): Prestant 8' (discant), Holpijp 8' (B/D), Dwarsfluit 4', Gemshoorn 2'.
Pedaal (C-d'): Bourdon 16' - 1911/2005, Octaaf 8' - 1995/2005, Trompet 8' - 2005.
Koppelingen: Pedaal - Hoofdwerk, Pedaal - Bovenwerk.

VulstemSamenstelling
Mixtuur II-III-IV sterk (Hoofdwerk) C: 1 1/3' - 1'. c°: 2' - 1 1/3' - 1'. c': 2 2/3' - 2' - 1 1/3' - 1'. c'': 4' - 2 2/3' - 2' - 1 1/3'. c''': 5 1/3' - 4' - 2 2/3' - 2'.
Cornet IV sterk discant (Hoofdwerk) c': 4' - 2 2/3' - 2' - 1 3/5'.
Overige dispositiegegevens
Verschillende disposities Het orgel van Standaart had als dispositie:
Manuaal (C-g'''): Bourdon 16', Prestant 8', Roerfluit 8', Viool de Gamba 8', Voix Céleste 8', Aeoline 8', Octaaf 4', Fluit 4', Woudfluit 2', Cornet V sterk, Trompet 8' (B/D).
Pedaal (C-f'): Bourdon 16' (transmissie).
Speelhulpen: Pedaalkoppel, Tremulant, Ventiel, 3 vaste combinaties.
Literatuur
  • Van een mooie kerk en een prachtig orgel. - In: De Stichtsche Courant, zaterdag 27 april 1912.
  • Repertorium van orgels en orgelmakers in Noord-Brabant tot omstreeks 1900 / Frans Jespers. - 's-Hertogenbosch : Het Noordbrabants Genootschap, 1983.
  • Repertorium van advertenties in de 'Kerkelijke Courant' / W.D. van der Kleij. - In: De Mixtuur, nr. 66, september 1990.
  • Kroniek : 21 april 1990. - In: De Mixtuur, nr. 70, februari 1992.
  • Kroniek / J.K.G. Brouwer. - In: De Mixtuur, nr. 71, juli 1992.
  • Orgelbouwnieuws / Aart Bergwerff. - In: Het Orgel, jrg. 92 nr. 2, februari 1996.
  • De orgelgeschiedenis van de Nederlandse Hervormde Kerk te Hooge Zwaluwe. - Elburg : Stichting tot Behoud van het Nederlandse Orgel, 1999. - (Publicatie van de Stichting tot behoud van het Nederlandse Orgel ; 51).
  • Berichten uit de orgelwereld : Ingebruikneming in Hooge Zwaluwe / Gerco Schaap [red.]. - In: De Orgelvriend, jrg. 47 nr. 10, oktober 2005.
  • Orgelbouw in kort bestek : Hooge Zwaluwe, Protestantse Kerk / Gerco Schaap. - In: De Orgelvriend, jrg. 47 nr. 12, december 2005.
  • Orgelbouwnieuws : Hooge Zwaluwe, Protestantse Kerk / Rogér van Dijk [red.]. - In: De Orgelkrant, jrg. 11 nr. 6, juni 2006.
  • Orgelexcursie in de Noordwest hoek van Brabant zaterdag 20 oktober 2012 : Hooge Zwaluwe, Moerdijk en Zevenbergen / Wim van der Ros. - In: Brabants Orgelrijkdom 2012
  • Zaterdag 20 oktober: najaarsexcusie naar Brabants Noordwesthoek / Wim van der Ros. - In: De Orgelvriend, jrg. 54 no. 10, oktober 2012.
Links https://www.protestants-hooge-zwaluwe.nl/historie/orgel.php

Situatie in Noordwijk. Bron: Collectie Henk Brussee.
Bron: Collectie Henk Brussee