Spring naar content
Volledige beschrijving geselecteerd orgel
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 6 July 2013.

Foto: Michiel van 't Einde

Heerenveen, Nederland (Fryslân) - Heilige Geestkerk
Gemeente: Heerenveen
Adres: Crackstraat 13, 8441 ES, Heerenveen
Website: http://petrusenpaulusparochie.nl/

Beschrijving nr.: 1003037.

Gebouwd door: Gebroeders Adema (1867)

JaarOrgelbouwerOpusActiviteit
1867 Gebroeders Adema  nieuwbouw
1986 Orgelmakerij Reil  restauratie

  • Het orgel dat in de Heilige Geestkerk in Heerenveen staat behoort tot het vroege werk van Adema. Het is op 12 mei 1867 in gebruik genomen. Enkele jaren later is het uitgebreid met een Cornet V sterk op het eerste manuaal, en een Dulciaan 8' op het tweede manuaal. Hoewel het uiterlijk behoorlijk is aangetast, is het binnenwerk nog vrijwel origineel. Het is gebouwd voor de oude Sint Willibrorduskerk in Heerenveen, waar het op de koorzolder stond opgesteld.
  • Na de bouw van het huidige gebouw in 1933 was er geen geld voor een nieuw orgel, zodat het Adema-instrument behouden bleef. Wel werd het front omgebouwd en werden de Cornet en de Dulciaan 8' van het tweede klavier verwijderd.
  • Het orgel verkeerde rond 1980 in zeer slechte staat en was nauwelijks bespeelbaar. De firma Reil restaureerde het instrument in 1986. De Cornet werd herplaatst, en op het tweede klavier plaatste Reil een Woudfluit 2'. Beide registers zijn gekopieerd naar voorbeelden uit het Adema-orgel in Valkoog. Het van oorsprong aangehangen pedaal kreeg een zelfstandige lade met een Subbas 16'. Er werden plaatsen gereserveerd voor een Praestant 8' en een Trompet 8'. Op 3 juni 1986 werd het gerestaureerde orgel in gebruik genomen met een bespeling door Hans van der Harst, die tevens als adviseur bij de restauratie was betrokken.

Kort overzicht van plaatsen waar het orgel heeft gestaan
1867HeerenveenSint Willibrorduskerk
1933HeerenveenHeilige Geestkerk

Technische gegevens
Aantal registers per werk
- Manuaal I7
- Manuaal II5
- Pedaal3 (1)
Totaal aantal stemmen15 (13)
ToetstractuurMechanisch
RegistertractuurMechanisch
Windlade(n)Sleepladen
TemperatuurEqual temperament

Dispositie
Manuaal I (C-f'''): Bourdon 16', Praestant 8', Holpijp 8', Octaaf 4', Fluit 4', Octaaf 2', Cornet V sterk - 1986.
Manuaal II (C-f'''): Roerfluit 8' (B/D), Violon 8', Voix Céleste 8', Roerfluit 4', Woudfluit 2' - 1986.
Pedaal (C-c'): Subbas 16', Praestant 8' - gereserveerd, Trompete 8' - gereserveerd.

Overige dispositiegegevens
Van 't Kruijs (1885) Het Orgel in de Katholieke Kerk te Heerenveen is in 1864 door Gebr. Adema te Leeuwarden afgeleverd. Het werk heeft twee klavieren, aangehangen pedaal en 12 sprekende stemmen.
Organist de Heer Schöne.
Hoofdmanuaal: Prestant 8', Bourdon 16', Holpijp 8', Octaaf 4', Fluit 4', Octaaf 2', Cornet 4 st., Trompet 8'.
Bovenmanuaal: Viola 8', Violon 8', Roerfluit 8', Roerfluit 4'.
Aangehangen Pedaal.
Stomme Registers: Koppeling.
Literatuur
  • Verzameling van disposities der verschillende orgels in Nederland, benevens eene korte beschrijving van het Orgel in de Groote Kerk te Rotterdam met afbeelding / M.H. van 't Kruijs. - Rotterdam : Corns. Immig, 1885. - Fotografische herdruk, uitgegeven bij Frits Knuf, Amsterdam in 1972 in de serie Bibliotheca Organologica, volume I.
  • Uit de pers geknipt: Herboren Adema-orgel grote aanwinst voor Heerenveense muziekcultuur / Johan G. Koers. - In: De Orgelvriend, jrg. 29 nr. 1, januari 1987. - Overgenomen uit de Heerenveense Courant van 11 juni 1986.
  • Het Adema-orgel in de R.K. kerk te Heerenveen / Victor Timmer. - In: Het Orgel, jrg. 84 nr. 3, maart 1988.
  • Enkele indrukken van het orgel in de R.K. kerk te Heerenveen / Jan Jongepier. - In: Het Orgel, jrg. 84 nr. 3, maart 1988.
  • Het Adema-orgel in de R.K. kerk te Heerenveen : vervolg / Hans van der Harst. - In: Het Orgel, jrg. 84 nr. 5, mei 1988.
  • Het Adema-orgel in de R.K. kerk te Heerenveen : Reactie / Victor Timmer. - In: Het Orgel, jrg. 84 nr. 6, juni 1988.
  • Het historische orgel in Nederland 1865 - 1872 / Teus den Toom (eindred.). - Amsterdam : Stichting NIvO, 2004. - (Encyclopedie Het Historische Orgel in Nederland ; 9).
  • Vijf eeuwen Friese orgelbouw : Een schoone voorraad waarlyk / Jan Jongepier. - Leeuwarden : Friese Pers Boekerij, 2004.
Opnamen Friese Orgelpracht : Lemmer - Easterein - Leeuwarden Noorderkerk - Heerenveen / Jan Jongepier. - VLS Records VLC 0306 (CD). - 2004.
Links http://rijksmonumenten.nl/monument/452458/heilige-geestkerk-orgel/heerenveen/

Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 6 July 2013.
Foto: Michiel van 't Einde
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 6 July 2013.
Foto: Michiel van 't Einde
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 6 July 2013.
Foto: Michiel van 't Einde
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 6 July 2013.
Foto: Michiel van 't Einde
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 6 July 2013.
Foto: Michiel van 't Einde
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 6 July 2013.
Foto: Michiel van 't Einde
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 6 July 2013.
Foto: Michiel van 't Einde