Spring naar content
Volledige beschrijving geselecteerd orgel
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 2 September 2015.

Foto: Michiel van 't Einde

Oudenbosch, Nederland (Noord-Brabant) - Broeders van Saint Louis, Grote Kapel
Gemeente: Halderberge
Adres: Saint Louisplein 50, 4731 PL, Oudenbosch

Beschrijving nr.: 1002069.

Gebouwd door: Jacobus Johannus van den Bijlaardt (1894)

JaarOrgelbouwerOpusActiviteit
1883 Jacobus Johannus van den Bijlaardt  nieuwbouw
1934 Gebroeders Vermeulen  uitbreiding
1991 Pels & Van Leeuwen  restauratie

  • In 1840 werd in Oudenbosch een jongensinternaat opgericht met de naam Saint Louis. De firma Loret leverde in 1848 een klein orgel. In 1866 werd de huidige kapel 'Saint Louis' gebouwd, terwijl de koepel in 1888 is geplaatst. Het gebouw is geïnspireerd door de Italiaanse bouwkunst, en dan met name de Sint Pieter in Rome. In 1893/1894 leverde Van den Bijlaardt uit Dordrecht een nieuw orgel. Met Pasen 1894 is het orgel voor het eerst bespeeld, en met Hemelvaart was het voltooid.
  • In 1934 plaatste Vermeulen een vrij pedaal met twee stemmen. Plannen uit de jaren vijftig voor verbouwing vonden geen doorgang. Het orgel is hierna jaren lang vrijwel niet te gebruiken geweest, maar in 1973 is het opgeknapt door vrijwilligers, o.a. organist Jan Jonkers en broeder Marinus Kouters. Het orgel bleef echter in slechte staat, omdat windladen en balgen opgeknapt moesten worden. Stemmen was vrijwel niet meer mogelijk.
  • Begin 1989 werd het orgel geïnspecteerd, en is een restauratieplan gemaakt. Het instrument is een van de weinige orgels van Van den Bijlaardt, die compleet behouden zijn, het is mechanisch van opzet en daarom is restauratie noodzakelijk bevonden. Begin 1990 is het orgel gedemonteerd, en de kas is zo snel mogelijk hersteld in oude toestand door de gebroeders De Jongh in Waardenburg. De restauratie van het binnenwerk werd uitgevoerd door Pels & Van Leeuwen in Den Bosch. Het bleek bij de restauratie dat de windlade van het hoofdwerk die Van den Bijlaardt gebruikt heeft een oude lade van een kabinetorgel is. Het pneumatische pedaal van Vermeulen werd vervangen door een nieuw mechanisch pedaal. De dispositie is hersteld met behulp van oud pijpwerk dat bij Pels & Van Leeuwen nog in opslag lag. Een enkele stem is hierbij gewijzigd, zoals de Voix Celeste 8' van het Positief, die vervangen is door een Gemshoorn 2'. Hierbij moet worden opgemerkt dat het oorspronkelijke register al niet meer aanwezig was. De nieuwe Salicional 4' van het Positief is afkomstig van de gebroeders Gradussen.

Technische gegevens
Aantal registers per werk
- Hoofdwerk8
- Positief5
- Pedaal2
Totaal aantal stemmen15
ToetstractuurMechanisch
RegistertractuurMechanisch
Windlade(n)Sleepladen
TemperatuurEqual temperament

Dispositie
Hoofdwerk (C-f'''): Bourdon 16', Prestant 8', Cello 8', Holpijp 8', Prestant 4', Fluit 4', Octaaf 2', Trompet 8'.
Positief (C-f'''): Bourdon 8', Viola di Gamba 8', Salicional 4', Fluit Harmoniek 4', Gemshoorn 2', Tremulant.
Pedaal (C-d'): Subbas 16', Open Fluit 8'.
Koppelingen: Hoofdwerk - Positief, Pedaal - Hoofdwerk, Pedaal - Positief.

Overige dispositiegegevens
Broekhuijzen (1855) Het orgel in de Capel van 't Gesticht der Christelijke Broeders der R Cath Eeredienst aldaar. Is gemaakt en in 't jaar 1848 geleverd uit de Fabriek van F. Loret Vermeersch orgelmaker te Mechelen voor de somma van f 1100,-. Heeft 4 stemmen een Handclavier en een Clavier Expressive en eene draay Blaasbalg a recevoir.
Manuaal: Prestant 4 vt, Holpijp 8 vt, Fluit 4 vt, Trompet 8 vt, Tremulant en Ventil.
Verschillende disposities De dispositie in 1894:
Hoofdwerk: Bourdon 16', Prestant 8', Cello 8', Fluit 8', Fluit Harmoniek 4', Prestant 4', Octaaf 2', Trompet 8'.
Positief: Gamba 8', Céleste 8', Holpijp 8', Salicional 4', Dolce 4'.
Het pedaal was aangehangen.
Literatuur
  • Brabants orgelbezit : een inventarisatie van Brabantse orgels / Frans Jespers. - 's-Hertogenbosch: Provinciaal Genootschap van Kunsten en Wetenschappen in Noord-Brabant, 1975.
  • Repertorium van orgels en orgelmakers in Noord-Brabant tot omstreeks 1900 / Frans Jespers. - 's-Hertogenbosch : Het Noordbrabants Genootschap, 1983.
  • Het Van den Bijlaardt-orgel in de Grote kapel van "Saint Louis" Oudenbosch gerenoveerd / Jos Laus. - Oudenbosch, 1991.
  • Het Van den Bijlaardt-orgel in de Grote kapel van "Saint Louis" Oudenbosch / Jos Laus. - In: De Orgelvriend, jrg. 33 nr. 12, december 1991.
  • Het historische orgel in Nederland 1886 - 1894 / Hans Fidom (eindred.). - Amsterdam : Stichting NIvO, 2007. - (Encyclopedie Het Historische Orgel in Nederland ; 12).
  • Orgelexcursie op zaterdag 13 juni naar Fijnaart en Oudenbosch / Wim van de Ros. - In: De Orgelvriend, jrg. 57 nr. 6, juni 2015.

Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 2 September 2015.
Foto: Michiel van 't Einde
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 2 September 2015.
Foto: Michiel van 't Einde
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 2 September 2015.
Foto: Michiel van 't Einde
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 2 September 2015.
Foto: Michiel van 't Einde
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 2 September 2015.
Foto: Michiel van 't Einde
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 2 September 2015.
Foto: Michiel van 't Einde
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 2 September 2015.
Foto: Michiel van 't Einde
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 2 September 2015.
Foto: Michiel van 't Einde
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 2 September 2015.
Foto: Michiel van 't Einde
Foto: Michiel van 't Einde. Datering: 2 September 2015.
Foto: Michiel van 't Einde
Foto: Piet Bron. Datering: 8 July 2022.
Foto: Piet Bron