Spring naar content
Volledige beschrijving geselecteerd orgel
Foto: Piet Bron. Datering: 7 May 2007.

Foto: Piet Bron

Schiedam, Nederland (Zuid-Holland) - Stedelijk Museum (voormalige Waalse- of Gasthuiskerk)
Gemeente: Schiedam
Adres: Hoogstraat 112, 3111 HL, Schiedam
Website: http://www.stedelijkmuseumschiedam.nl/

Beschrijving nr.: 1001392.

Gebouwd door: Hendrikus Hermanus Hess (1773)

JaarOrgelbouwerOpusActiviteit
1773 Hendrikus Hermanus Hess  nieuwbouw
1944 Ernst Leeflang  restauratie
1968 Ernst Leeflang  restauratie
2017 Van den Heuvel Orgelbouw  restauratie

  • De aula van het huidige Stedelijk Museum te Schiedam was voorheen in gebruik bij de Waalse Gemeente. Het gebouw werd ook wel Gasthuiskerk genoemd, omdat het voorheen bij het Sint Jacobsgasthuis behoorde. In 1773 bouwde Hess een orgel in deze kerk. Op 9 september 1773 nam men het instrument feestelijk in gebruik. Het orgel is hierbij bespeeld door Joachim Hess, organist te Gouda, en door de organist, de heer Hagen jr. Het instrument is in 1944 en in 1968 door Leeflang gerestaureerd, en verkeert nog volledig in de oorspronkelijke staat. Het enige verschil met 1773 is dat er in 1944 een transmissie is aangelegd van de Bourdon 16' naar het pedaal. De restauratie van 1968 werd eind mei 1968 afgerond. Hierbij is de windvoorziening aangepast, omdat de balgen door een verbouwing van het museum niet meer aangesloten waren.
  • Het orgel is in 2017 gerestaureerd door de firma Van den Heuvel onder advies van Arjen Leistra. Er is niets gewijzigd, maar alle mechanieken zijn gerepareerd, balgen en windkanalen gedicht, pijpwerk hersteld en het geheel is schoongemaakt. Op 19 januari 2018 is het orgel weer in gebruik genomen met een concert door Arjen Leistra, waar hij muziek vertolkte in samenwerking met twee violisten.

Technische gegevens
Aantal registers per werk
- Manuaal12
- Pedaalaangehangen
Totaal aantal stemmen12
ToetstractuurMechanisch
RegistertractuurMechanisch
Windlade(n)Sleepladen

Dispositie
Manuaal (C-e'''): Bourdon 16' (B/D), Prestant 8' (B/D), Holpijp 8', Fluittravers 8' (discant), Octaaf 4', Fluit 4', Quintprestant 3' (B/D), Superoctaaf 2', Flageolet 1' (B/D), Mixtuur II-III sterk (B/D), Cornet IV sterk (discant), Trompet 8' (B/D), Tremulant.
Pedaal (C-b°): Bourdon 16' - 1944; transmissie, Aangehangen.
Koppelingen: Pedaalkoppel.

VulstemSamenstelling
Mixtuur II-III sterk C: 2' - 1 1/3'. c': 4' - 2 2/3' - 2'.
Cornet IV sterk discant c': 8' - 4' - 3 1/5' - 2 2/3'.
Overige dispositiegegevens
Hess (1774) Het Orgel in de Fransche-Kerk (Schiedam), is aldus gedisponeert: Bourdon 16' (gehalv.), Praestant 8', Holpyp 8', Fluittrav. 8' D, Octaav 4', Fluit 4', Sup. Octaav 2', Flajeolet 1' (gehalv.), Quint Praest. 3', Mixt. 2 en 3 st., Cornet 4' D en Trompet 8' (gehalv.).
Tremulant, Ventiel, 2 Blaasbalgen. De Clavier toetzen van C tot 3 gestr. c een aangeh. Pedaal.
Dit Werk is vervaardigt door H.H. Hess den 20 augustus 1773, zynde hetzelve den 9 September daar aanvolgende plegtig Ingewyd door den wel Eerwaarde zeer Geleerden Heer H.H. Certon, met een gepaste Redenvoering over Psalm CXLVII vers 1. en 7. Voor en na de Predicatie, wierd on het bestier van de Heer Hage, Zoon van den vermaarden Violist van dien naam te Rotterdam, een fraai Instrumentaal Musicq gehoord.
Literatuur
  • Dispositien der merkwaardigste kerk-orgelen welken in de zeven vereenigde provincien als mede in Duytsland en elders aangetroffen worden (Gouda, 1774) / Joachim Hess. - Facsimile herdruk, verzorgd door Arend Jan Gierveld. - Buren : Frits Knuf, 1980. - (Bibliotheca Organologica ; volume XI).
  • "De beste Orgelbouwers wonen in Denemarken en Middelharnis" : Zo schreef "Het Orgel", juli 1949, wel wat overdreven, maar...... - [Middelharnis] : [Ernst Leeflang Orgelbouw], [1950].
  • Het orgel in de aula. - Schiedam: Stedelijk Museum. - (Informatie Stedelijk Museum ; 4). - Stencil.
  • Het orgel in Nederland / M. Hoving. - Amsterdam: Allert de Lange, 1966.
  • Restauratie orgel in museum-aula : Historisch instrument, vrijwel in de oorspronkelijke staat : In 1773 gebouwd door Hess uit Gouda voor Franse Kerk. - Krantenbericht, eind 1967.
  • Bij de foto's : 2. Schiedam, Museum / Jan Jongepier. - In: Het Orgel, jrg. 64 nr. 6, juni 1968.
  • Schiedam bezit in gemeentemuseum kostbaar orgel. - In: Reformatorisch Dagblad, woensdag 17 september 1975.
  • Het orgel in de Aula van het Stedelijk Museum te Schiedam (Het voormalige St. Jacobs Gasthuis) / C. Passchier. - Elburg : Stichting tot Behoud van het Nederlandse Orgel, 1981. - (Publicatie ; nr. 14).
  • Vocale en instrumentale muziek van Joachim Hess / F.W. Huisman. - In: De Mixtuur, nr. 39, augustus 1982.
  • De geschiedenis van de Waalse Kerk en haar orgels / Jan de Bloeme. - Alphen aan den Rijn: Canaletto / Repro-Holland, 1997.
  • Het historische orgel in Nederland 1769 - 1790 / Jan Jongepier (eindred.). - Amsterdam : Stichting NIvO, 1999. - (Encyclopedie Het Historische Orgel in Nederland ; 3).
  • Hess-orgel Stedelijk Museum Schiedam weer in gebruik / Gerco Schaap. - In: De Orgelvriend, jrg. 60, nr. 1, januari/februari 2018.

Foto: Piet Bron. Datering: 7 May 2007.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 7 May 2007.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 7 May 2007.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 7 May 2007.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 7 May 2007.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 7 May 2007.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 7 May 2007.
Foto: Piet Bron
Foto: Piet Bron. Datering: 7 May 2007.
Foto: Piet Bron
Foto: D. Franken.
Foto: D. Franken
Foto: Piet Bron. Datering: 14 January 2009.
Foto: Piet Bron