Spring naar content
Volledige beschrijving geselecteerd orgel
Foto: Erik van der Heijden. Datering: 24 July 2010.

Foto: Erik van der Heijden

Schiermonnikoog, Nederland (Fryslân) - Cultureel Ontmoetingscentrum Schiermonnikoog COS (voormalige Ontmoetingskerk)
Gemeente: Schiermonnikoog
Streek:Waddeneilanden
Adres: Langestreek 21, 9166 LA, Schiermonnikoog
Website: http://www.kerkschiermonnikoog.nl/

Beschrijving nr.: 1001086.
Kaartnummer Stichting Orgelcentrum: GR3141.

Gebouwd door: Ernst Leeflang (1965)
Het orgel bevat ouder materiaal: Orgelkas uit 1884 van Bakker & Timmenga

JaarOrgelbouwerOpusActiviteit
1647 Harmen Jansz Camp  nieuwbouw
1884 Bakker & Timmenga  nieuwbouw
1933 firma M. Spiering  nieuwbouw in bestaande kas
1965 Ernst Leeflang  nieuwbouw in bestaande kas
1993 Ernst Leeflang  diverse werkzaamheden
1998 J.J. Elbertse & Zn.  wijzigen temperatuur
2008 Maarten Oranje  overplaatsing
2010 Maarten Oranje  wijzigen dispositie
2016 Maarten Oranje  uitbreiding

  • In 1884 plaatste de firma Bakker & Timmenga een orgel in de Sypekerk te Loosdrecht. Bij de bouw maakten zij gebruik van een oud binnenwerk, dat in 1646/1647 werd gebouwd door Harmen Jansz. voor de kerk van Âldtsjerk (Oudkerk) in Friesland. De wangen van de orgelkas zijn ook ouder, mogelijk gemaakt door Van Gruisen. Het binnenwerk is in 1933 gesloopt en vervangen door een orgel met één manuaal en pedaal van de firma Spiering. Dit orgel had pneumatische kegelladen. Een deel van het oude pijpwerk is hergebruikt in Reeuwijk.
  • In verband met een restauratie van het kerkgebouw is de orgelkas in 1965 gerestaureerd. De firma Leeflang bouwde onder advies van Lambert Erné een nieuw binnenwerk in de kas. Op 19 december 1965 is het orgel in gebruik genomen met een bespeling door dhr. L. van Reenen. Het orgel is in 1993 gereviseerd door Leeflang. Daarbij werd een tremulant geplaatst, de Gemshoorn 2' en de Prestant 2' verwisselden van plaats en er kwam een nieuw pedaalklavier en een nieuwe orgelbank. Gedurende enkele jaren is het orgel gestemd geweest in een ongelijkzwevende temperatuur. In 1998 stemde Elbertse het orgel weer evenredig zwevend.
  • In maart 2008 werd het orgel te koop aangeboden via Marktplaats. In de Sypekerk komt het orgel van de Stationsstraatkerk in Zaandam te staan. Het Leeflang-orgel is door Maarten Oranje gereviseerd en overgeplaatst naar de voormalige Ontmoetingskerk op Schiermonnikoog. Begin 2010 is de dispositie van het orgel licht gewijzigd: Maarten Oranje heeft de Nasard 1 1/3 vanaf g opgeschoven naar 2 2/3'. Van C-fis is het nog steeds 1 1/3'. Tevens zijn de bekers van de Kromhoorn in de discant verlengd. Eind juli 2010 rondde Henk van der Luyt de werkzaamheden aan de kas af. Er is verguld snijwerk aangebracht en ook de balustrade is in stijl aangepast, o.a. met trompet en klarinet in de panelen.
  • In 2016 breidde Maarten Oranje het orgel uit met twee tongwerken: een Trompet 8' op het hoofdwerk (uit voorraad) en een Basson 16' op het pedaal. De Basson werd samen met de Subbas geplaatst op een nieuwe pedaalwindlade, die achter het orgel is opgesteld. Op de plaats van de Subbas werd een Gedekt 8' geplaatst, afkomstig uit voorraad van de orgelmaker. De Prestant 8' (transmissie) op het pedaal is opgeschoven tot een Prestant 4' en aangevuld met twaalf nieuwe pijpen. Op 8 juli 2016 is het uitgebreide orgel feestelijk in gebruik genomen.

Kort overzicht van plaatsen waar het orgel heeft gestaan
1647OudkerkDorpskerk (Pauluskerk)
1884Nieuw-LoosdrechtSijpekerk
2008SchiermonnikoogCultureel Ontmoetingscentrum Schiermonnikoog

Technische gegevens
Aantal registers per werk
- Manuaal I6
- Manuaal II5
- Pedaal3 (2)
Totaal aantal stemmen14 (13)
ToetstractuurMechanisch
RegistertractuurMechanisch
Windlade(n)Sleepladen

Dispositie
Manuaal I (C-f'''): Prestant 8', Holpijp 8', Octaaf 4', Octaaf 2', Mixtuur IV sterk, Trompet 8'.
Manuaal II (C-f'''): Gedekt 8', Roerfluit 4', Gemshoorn 2', Nasard 1 1/3' - vanaf g 2 2/3', Kromhoorn 8'.
Pedaal (C-d'): Subbas 16', Gedekt 8', Prestant 4' - deels transmissie, Basson 16'.
Koppelingen: Pedaal - Manuaal I, Pedaal - Manuaal II, Manuaal I - Manuaal II.
Speelhulpen: Tremulant - 1993.

Literatuur
  • Utrechts orgellandschap / Bert Wisgerhof. - Amersfoort: J.C. Willemsen, 1979.
  • De Friese orgels tussen 1500 en 1750 : Een onderzoek naar de geschiedenis en de bouw van de orgels, de kasarchitectuur, de orgelmakers en de organisten / Auke Hendrik Vlagsma. - Leeuwarden : Fryske Akademy, 2003.
  • Het historische orgel in Nederland 1878 - 1886 / Hans Fidom (eindred.). - Amsterdam : Stichting NIvO, 2006. - (Encyclopedie Het Historische Orgel in Nederland ; 11).
  • De orgelgeschiedenis van de Gereformeerde Kerk te Schiermonnikoog : Van kerkgebouw tot cultureel ontmoetingscentrum / Thomas Klontje, Hermann S.J. Zandt. - Schiermonnikoog : Stichting Cultureel Ontmoetingscentrum, 2010.
  • Orgels die van zich deden spreken : Spiering-orgels in Wâlterswald en andere Friese plaatsen / Johan Sjoukema. - In: Friese Orgelkrant 2018.
Overige bronnen
  • Erik van der Heijden
  • Bert Wisgerhof
  • Maarten Oranje

Foto: Erik van der Heijden. Datering: 24 July 2010.
Foto: Erik van der Heijden
Foto: Maarten Oranje.
Foto: Maarten Oranje
Foto: Maarten Oranje.
Foto: Maarten Oranje
Foto: Maarten Oranje.
Foto: Maarten Oranje
Situatie in Nieuw-Loosdrecht.
Nieuw-Loosdrecht - NH Kerk AK. Bron: Postcard.
Bron: Postcard
Situatie in Nieuw-Loosdrecht. Bron: Postcard.
Bron: Postcard
Situatie in Nieuw-Loosdrecht. Bron: Postcard.
Bron: Postcard