Spring naar content
Description complète d'orgue sélectionné
Photo: Piet Bron. Datation: 25 July 2009.

Photo: Piet Bron

's-Hertogenbosch, Nederland (Noord-Brabant) - Kathedrale Basiliek van Sint Jan
Commune: Hertogenbosch, 's-
Adresse: Torenstraat 16, 5211 KK, 's-Hertogenbosch
Site Web: http://www.sint-jan.nl/
http://www.johannesevangelist.nl/

Description no.: 1000955.
Fondation "Centre d'orgue" carte de photo numéro: GR2407, GR2888 (Speeltafel uit 1953).

Bâti par: Floris Hocque jr. (1622)

AnnéeFacteurOpusActivité
1622 Floris Hocque jr.  orgue neuf
1634 Galtus Germer van Hagerbeer  expansion
1718 Cornelis Hoornbeeck  restauration
1722 Christian Müller  restauration
1787 Antonius Friedrich Gottlieb Heyneman  conversion
1837 Kuerten & Stöcker  restauration
1870 Johannes J. Vollebregt & Zn.  conversion
1902 Gebroeders Franssen  conversion
1953 Verschueren Orgelbouw250 restauration
1984 Flentrop Orgelbouw  reconstruction
2004 Flentrop Orgelbouw  activités différentes

  • Tijdens het twaalfjarig bestand (1609-1621) besloot men in Den Bosch een groot orgel te laten bouwen. De opdracht zou gaan naar de Brusselse bouwer Matthijs Langhedul. Dit kon wegens politieke omstandigheden niet doorgaan. Frans Simonsz maakte wel alvast de orgelkas, samen met steenhouwer Joris Deur en beeldsnijder Georg Schysler. In 1618 werd een contract gesloten met Floris Hocque (jr.). Het orgel werd in 1622 opgeleverd, maar pas in 1628 werd om een keuring verzocht. De keuring vond pas plaats in 1634. Inmiddels was Hocque overleden. Zijn meesterknecht Hans Goltfuss ontving het geld, maar het orgel werd volledig afgekraakt. Vader en zoon Hagerbeer werden ontboden. Zij werkten van 27 april tot 1 november 1634 aan het orgel. Nu werd het wel goedgekeurd.
  • In de zeventiende eeuw werd het orgel licht gewijzigd. Wel verviel het steeds meer. Het onderhoud was in handen van de organisten van de kerk. In 1713 werd Cornelis Hoornbeeck gevraagd een rapport te maken. Hij adviseerde herstel en wijziging van enkele zaken. In 1715 gaat hij aan het werk. Uiteindelijk leverde hij in 1718 het gerestaureerde orgel op. Zijn meesterknechts Christian en Andries Müller hadden ook aan de revisie meegewerkt. Hoewel het orgel werd goedgekeurd, bleven er enkele wensen voor moderniseringen over. Na de dood van Hoornbeeck in 1720 nam Christian Müller het werk over. In 1722 werden wijzigingen uitgevoerd. Hij onderhield het orgel tot 1744. Daarna nam J.H.H. Bätz dit over tot 1770. In de jaren hierna ging het orgel snel achteruit. Anastasius Meinhards uit Frankenberg (Hessen) voerde een herstelling uit van 1775 tot 1777, die echter zeer slecht uitpakte: het orgel verkeerde in een slechtere staat dan voor de reparaties.
  • De Nijmeegse bouwer A.F.G. Heijneman nam de restauratie op zich, en voltooide deze in 1787. De dispositie van Heijneman is uitgangspunt geweest bij de restauratie in 1983/1984.
  • In de negentiende eeuw is het onderhoud van het orgel in handen geweest van Heijneman, Delhaye, Verbeeke, Kuerten en Stöcker, Graindorge en Van Paeschen. Niet allemaal orgelbouwers: Verbeeke en Van Paeschen waren organist van de St. Jan. In 1869/1870 voerde Vollebregt een grote schoonmaak en restauratie uit. Jos Callaerts keurde het instrument op 26 april 1870.
  • Hierna volgde een zeer ingrijpende verbouwing: in de jaren 1897-1902 werd het orgel door de Gebroeders Franssen uit Roermond omgebouwd. Het rugwerk haalden zij helemaal leeg. Zij bouwden in de hoofdkas 66 stemmen, een pneumatische tractuur en ook veel moderne hogedrukstemmen. De speeltafel werd deels in het rugwerk geplaatst. De kas werd ook deels verzaagd om alles te kunnen plaatsen. Op 24 februari 1902 werd het orgel weer officieel in gebruik genomen. Na de wijding verzorgden de organist van de kathedraal, Peter Kallenbach en Jos A. Verheijen, organist te Amsterdam, het inwijdingsconcert. Het instrument vertoonde echter al snel veel problemen.
  • Pas in 1951 begon een nieuwe renovatie: Verschueren stelde een plan op waarbij al het oude pijpwerk weer tot haar recht zou kunnen komen. Adviseurs bij het werk waren dr. P.J. de Bruyn, Hub. Houët en Piet Hörmann. Het rugwerk werd weer in ere hersteld. In 1953 werd het nieuwe orgel opgeleverd: een groot vierklaviers instrument met 72 stemmen. Nog altijd was het orgel te groot voor de kas. De tractuur was nu electro-pneumatisch, maar wel met sleepladen. Mgr. Mutsaerts wijdde het orgel plechtig in op 6 juni 1953.
  • Na de grote kerkrestauratie tussen 1975 en 1983 werd het orgel ook gerestaureerd. De firma Flentrop voerde een reconstructie uit van het mechanische drieklaviersorgel in de toestand van 1787. Een deel van het latere pijpwerk (Vollebregt) is wel bewaard, de rest werd vernietigd. Op 15 en 16 december 1984 kon het vernieuwde orgel officieel in gebruik worden genomen en aan het publiek worden gepresenteerd. Het werd hierbij bespeeld door Huub ten Hacken en Maurice Pirenne.

Données techniques
Nombre de registres par manuel
- Hoofdwerk11
- Rugwerk12
- Bovenwerk15
- Pedaal10
Nombre de jeux total48
Transmission des clésMechanical
Transmission des jeuxMechanical
Sommier(s)Slider chests
Hauteur tonalea' = 415 Hz
TempératureEqual temperament
Presse de Vent78 mm

Composition
Hoofdwerk (C-f'''): Praestant 16' - 1622 / 1984, Bourdon 16' - 1622 / 1634 / 1870, Praestant 8' - 1718 / 1787 / 1984, Holpyp 8', Octaaf 4', Tertiaan 3 1/5', Quint 3' - 1718 / 1984, Super Octaaf 2' - 1622 / 1984, Mixtuur VII sterk - 1787 / 1984, Trompet 16' - 1787 / 1984, Trompet 8' - 1787 / 1984.
Rugwerk (C-f'''): Praestant 8', Bourdon 8', Quintadena 8', Fluyttravers 8' (discant) - 1984, Octaaf 4', Fluyt Dous 4', Super Octaaf 2' - 1622 / 1984, Flageolet 1' - 1622 / 1984, Mixtuur V sterk - 1787 / 1984, Sexquialter II sterk, Trompet 8' - 1787 / 1984, Dulciaan 8' - 1787 / 1984.
Bovenwerk (C-f'''): Quintadena 16' - 1787 / 1984, Praestant 8' - 1622 / 1984, Roerfluyt 8', Viola di Gamba 8', Octaaf 4' - 1622 / 1984, Open Fluyt 4', Quintfluyt 3', Open Fluyt 2', Super Octaaf 2' - 1622 / 1984, Sexquialter II sterk, Carillon III sterk (discant) - 1787, Cornet V sterk (discant) - 1622 / 1718, Trompet 8' - 1787 / 1984, Vox Humana 8' - 1787 / 1984, Hautbois 8' - 1870.
Pedaal (C-f'): Praestantbas 32' - 1622 / 1984, Praestant 16', Bourdon 16', Octaaf 8', Gedekt 8', Octaaf 4', Bazuyn 16' - 1787 / 1984, Trompet 8' - 1787 / 1984, Clairon 4' - 1787 / 1984, Cornet 2' - 1984.
Accouplements: Pedaal - Hoofdwerk, Pedaal - Rugwerk, Hoofdwerk - Rugwerk, Hoofdwerk - Bovenwerk, Rugwerk - Hoofdwerk.

AliquotComposition
Mixtuur VII sterk (Hoofdwerk) C: 2' - 1 1/3' - 1' - 4/5' - 2/3' - 1/2' - 1/2'. c°: 4' - 2 2/3' - 2' - 1 3/5' - 1 1/3' - 1' - 4/5'. c': 5 1/3' - 4' - 3 1/5' - 2 2/3' - 2' - 1 3/5' - 1 1/3'. c'': 8' - 5 1/3' - 4' - 3 1/5' - 2 2/3' - 2' - 2'.
Mixtuur V sterk (Rugwerk) C: 1' - 4/5' - 2/3' - 1/2' - 2/5'. c°: 2' - 1 1/3' - 1' - 4/5' - 2/3'. c': 2 2/3' - 2' - 1 3/5' - 1 1/3' - 1'. c'': 4' - 3 1/5' - 2 2/3' - 2' - 1 3/5'.
Sexquialter II sterk (Rugwerk) C: 1 1/3' - 4/5'. c°: 2 2/3' - 1 3/5'.
Sexquialter II sterk (Bovenwerk) C: 2 2/3' - 1 3/5'.
Cornet V sterk discant (Bovenwerk) c': 8' - 4' - 2 2/3' - 2' - 1 3/5'.
Carillon III sterk discant (Bovenwerk) c': 4' - 1 3/5' - 1'.
Autres données des dispositions
Hess (1774) Het Orgel in de St. Jans-Kerk, met drie Hand-Clavieren en een Vry- dog aangehangen-Pedaal, heeft 35 stemmen en 3550 Pypen.
Manuaal, begint met contra F dus 56 Claves en 6 stemmen: Principaal 24' (meest dubb.), Octaav 12', Super Oct. 6', Quint 4', Mixt. 8-14 st. en Scherp 7-10 st.
Rugpositief, heeft 51 Claves en 12 stemmen: Principaal 8, Gedackt 8', Quintadeena 8', Octaav 4', Fluit 4', Octaav 2', Quint 1 1/2', Mixtuur 5 tot 8 st., Scharp 3 st., Sexquialtra 2 st., Cornet half 5-6 st., Trompet 8' en Dulciaan 8'.
Bovenwerk, 48 Claves en 14 stemmen: Principaal 8', Bourdon 16', Holpyp 8', Quintadeena 8', Octaav 4', Octaav 2', Quint 3', Sexquialt. 2 st., Cimbel 3 st., Tertiaan, Cornet half 4 st., Trompet 16', Trompet 8' en Voxhuman. 8'.
Pedaal, 3 stemmen: Bourdon 8', Bazuin 16' en Tromp. 8'.
Trompet 8 voet alleen in de Bas, staat wel op de Manuaal windlade, maar spreekt ook teffens in 't Pedaal, het welk aan 't Manuaal gekoppeld is.
By dit Werk zyn 5 Blaasbalgen, 11 voeten lang en 6 1/3 voet breed. Volgens het eerste berigt dat ik daar van ontvangen hebbe, is dit Werk gebouwd Ao. 1580, en vernieuwd Ao. 1723. Dog het tweede berigt my daarvan toegezonden luid aldus: "Dit Werk is gemaakt Ao. 1718 door Cornelis Hoornbeek, en geëxamineerd door Æ.E. Veldcamps Organist in 's Hage, en Nicolaas Woordhouder Organist in de Pieters-Kerk te Leyden." Denkelyk zal dit laatste alleen eene vernieuwing of verbeetering te kennen geeven, want het geheel Werk, schoon met fraaje geluiden voorzien, kwam my gansch niet zo nieuw voor, als wel dit laatste jaargetal aanduid.
Knock (1788) Hoofd-Manuaal: Groot Bourdon 16', Praestant 8', Klein Bourdon 8', Octaaf 4', Quint 3', Super Octaaf 2', Tertiaan, Mixtuur VII sterk, Trompet 16' en Trompet 8'.
Rug Positief: Praestant 8', Holpyp 8', Quintadeen 8', Fluit travers, Octaaf 4', Fluit 4', Super Octaaf 2', Flagiolet 1', Mixtuur V sterk, Carillon (discant), Trompet 8' en Dulciaan 8'. Tremulant.
Boven-Manuaal: Quintadeen 16', Praestant 8', Holpyp 8', Viola di Gamba 8', Echo (discant), Octaaf 4', Super Octaaf 2', Cornet VI sterk, Sexquialter II sterk, Carillon (discant), Trompet 8', Voxhumana 8' (met zweving), Hautbois discant en Voxangelica bas.
Pedaal: Praestant 16', Bourdon 16', Violon 16', Octaaf 8', Octaaf 4', Bazuin 16', Trompet 8' en Clairon 4'.
Koppelingen: Hoofd-Manuaal - Boven-Manuaal, Hoofd-Manuaal - Rug Positief, Pedaal - Hoofd-Manuaal.
Van 't Kruijs (1885) Het Orgel in de Cathedraal of St. Janskerk te 's Hertogenbosch heeft 42 sprekende stemmen, drie klavieren, vrij pedaal en is omstreekt 1700 door Heineman geleverd.
Organist de Heer P.J. van Paesschen.
Hoofdklavier: Prestant 8', Bourdon 16', Holpijp 8', Octaaf 4', Quint 3', Super-Octaaf 2', Mixtuur, Tertiaan, Trompet 16', Trompet 8'.
Bovenklavier: Prestant 8', Bourdon 16', Roerfluit 8', Viola di Gamba 8', Octaaf 4', Octaaf 2', Cornet 4 st., Sexquialter, Carillon, Trompet 8', Basson-Hautbois 8', Vox Humana 8'.
Rugwerk: Prestant 8', Bourdon 16', Holpijp 8', Fluit Travers 8', Octaaf 4', Salicet 4', Fluit 4', Octaaf 2', Flageolet 1', Mixtuur 5 st., Trompet 8', Dulciaan 8'.
Pedaal: Prestant 16', Subbas 16', Octaaf 8', Gedekt 8', Octaaf 4', Bazuin 16', Trompet 8', Clairon 4'.
Stomme registers: Koppelingen, Tremblant, Afsluitingen.
Autres dispositions
  • Na het werk van Hoornbeeck (1718) luidde de dispositie:
    Principaal of Middenwerk: Prestant 24' (dubbelkorig), Octaaf 12' (deels dubbelkorig), Superoctaaf 6' (deels dubbelkorig), Quint 4', Trompet 8', Mixtuyr VI-XIV sterk, Scherp VII-X sterk.
    Rugwerk: Prestant 8', Holpijp 8', Quintadena 8', Octaaf 4', Fluyt 4', Superoctaaf 2', Quintfluyt 1 1/2', Mixtuyr VI-VIII sterk, Scherp III sterk, Sexquialter II sterk (gedeeld), Cornet IV-VIII sterk, Trompet 8', Schalmey 4'.
    Bovenwerk: Bordon 16', Prestant 8', Holpijp 8', Octaaf 4', Fluyt 4', Quint 3', Superoctaaf 2', Terziaan 2', Simbal III sterk, Sexquialter II sterk, Cornet IV sterk, Trompet 16', Trompet 8', Vox Humana 8'.
    Pedaal: Groot Trompet of Bombart 16', Trompet 8', Bordon 8'.
    Het manuaal had een omvang van C D - c''' (rug-, bovenwerk), terwijl het hoofdwerk van Contra-F G A B H C - g'' a'' liep. Pedaal: C D - d'.

  • In 1787', na de restauratie van Heijneman, was de dispositie:
    Hoofdwerk: Bourdon 16', Praestant 8', Holpyp 8', Octaaf 4', Tertaan 3 1/5', Quint 3', Super Octaaf 2', Mixtuur VII sterk, Trompet 16', Trompet 8'.
    Rugwerk: Praestant 8', Bourdon 8', Quintadena 8', Fluyttravers 8' (discant), Octaaf 4', Fluyt Dous 4', Super Octaaf 2', Flageolet 1', Mixtuur V sterk, Carillon III sterk (discant), Trompet 8', Dulciaan 8'.
    Bovenwerk: Quintadena 16', Praestant 8', Roerfluyt 8', Viola di Gamba 8', Echo 8' (discant), Octaaf 4', Super Octaaf 2', Sexquialter II sterk, Cornet VI sterk (discant), Carillon III sterk (discant), Trompet 8', Vox Humana 8', Hautbois 8' (discant), Vox Angelica 4' (bas).
    Pedaal: Praestant 16', Bourdon 16', Violonbas 16', Octaaf 8', Super Octaaf 4', Bazuyn 16', Trompet 8', Clairon 4'.
    Manuaalomvang was C-f''', pedaalomvang C-d'. De Hautbois, Vox Angelica van het bovenwerk,, de Violonbas van het pedaal waren niet geplaatst.

  • In 1902 maakten de gebroeders Franssen een gigantisch orgel met de volgende dispositie (H.D. is hoge druk):
    Hoofdwerk: Principaal 16', Bourdon 16', Praestant 8', Flûte Harmonique 8', Stentorphone 8' (HD), Violon 8', Groot Gedekt 8' (HD), Holpijp 8', Praestant 4', Flûte Octaviante 4', Vioolpraestant 4' (HD), Superoctaaf 2', Repieno II sterk, Mixtuur III-VII sterk, Cornet V sterk, Trompet 16', Trompet 8', Tuba Maribilis 8' (HD), Dulciaan 8', Clairon 4'.
    Bovenwerk: Bourdon 16', Praestant 8', Holpijp 8', Flûte Traversière 8', Salicionaal 8', Dolce 8', Octaaf 4', Salicet 4', Quint 3', Octaaf 2', Mixtuur III sterk, Trompet 8', Basson 8'.
    Zwelwerk: Bourdon 16', Vioolpraestant 8', Gemshoorn 8', Viola di Gamba 8', Voix Céleste 8', Roerfluit 8', Sologamba 8' (HD), Aeoline 8', Solofluit 8' (HD), Flûte Dolce 4', Violine 4', Octave 4', Blokfluit 2', Carillon (discant), Cornet V sterk (discant), Trompet Harmonique 8', Clarinet 8', Vox Humana 8'.
    Pedaal: Contrabas 32', Praestant 16', Subbas 16', Violonbas 16', Octaaf 8', Violoncel 8', Groot Gedekt 16' (HD), Gedekt 8', Quint 6', Octaaf 4', Octaaf 2', Trompet 16', Bas-Tuba 16' (HD), Trompet 8', Clairon 4').
    De hogedrukstemmen hadden een winddruk van ruim 300 mm.

  • Na de herbouw door Verschueren in 1953 was de dispositie:
    Hoofdwerk: Praestant 16', Bourdon 16', Praestant 8', Holpijp 8', Quint 5 1/3', Octaaf 4', Wijdgedekt 4', Quint 2 2/3', Superoctaaf 2', Sesquialtera II sterk (2 2/3'), Cornet V sterk (8') (discant), Mixtuur V-VI sterk (2'), Scherp III-V sterk (2/3'), Trompet 16', Trompet 8', Klaroen 4', Vox Humana 8'.
    Rugwerk: Praestant 8', Bourdon 8', Viola di Gamba 8', Octaaf 4', Gedekte Fluit 4', Octaaf 2', Quint 1 1/3', Carillon III sterk (4') (discant), Mixtuur V-VIII sterk (1 1/3'), Trompet 8', Dulciaan 8'.
    Bovenwerk: Bourdon 16', Praestant 8', Roerfluit 8', Salicionaal 8', Octaaf 4', Gemshoorn 4', Roerquint 2 2/3', Woudfluit 2', Terts 1 3/5', Nachthoorn 1', Scherp V-VI sterk (1'), Trompet 8', Basson 8', Cinck 4'.
    Zwelwerk: Quintadeen 16', Praestant 8', Zingend Gedekt 8', Tolkaan 8', Spitsgamba 8', Octaaf 4', Koppelfluit 4', Nasard 2 2/3', Blokfluit 2', Tertiaan II sterk (1 1/3'), Groot Mixtuur X sterk (2'), Cimbel IV sterk (1/2'), Kromhoorn 16', Trompet 8', Musette 8', Hobo 4'.
    Pedaal: Praestant 32', Contrabas 16', Subbas 16', Zingend Gedekt 16', Octaafbas 8', Bourdon 8', Quint 5 1/3', Octaaf 4', Octaaf 2', Mixtuur VIII sterk (2 2/3'), Bazuin 16', Trompet 8', Klaroen 4', Schalmei 2'.

Références
  • Dispositien der merkwaardigste kerk-orgelen welken in de zeven vereenigde provincien als mede in Duytsland en elders aangetroffen worden (Gouda, 1774) / Joachim Hess. - Facsimile herdruk, verzorgd door Arend Jan Gierveld. - Buren : Frits Knuf, 1980. - (Bibliotheca Organologica ; volume XI).
  • Dispositien der merkwaardigste kerk-orgelen welken in de Provincie Friesland, Groningen en Elders aangetroffen worden / Nicolaas Arnoldi Knock. - Nieuwe uitgave. - Sneek: Boeijenga, 1968. - Herdruk van het boekje uit 1788.
  • Verzameling van disposities der verschillende orgels in Nederland, benevens eene korte beschrijving van het Orgel in de Groote Kerk te Rotterdam met afbeelding / M.H. van 't Kruijs. - Rotterdam : Corns. Immig, 1885. - Fotografische herdruk, uitgegeven bij Frits Knuf, Amsterdam in 1972 in de serie Bibliotheca Organologica, volume I.
  • Orgelbau-Nachrichten. - In: Zeitschrift für Instrumentenbau, 17. Jahrg., No. 26, 11. Juni 1897.
  • Kunst en wetenschap : Het orgel in de Bosscher kathedraal. - In: De Tijd, 20 maart 1901.
  • Het gerestaureerde orgel der kathedraal van St. Jan te 's-Hertogenbosch en zijne inwijding op 24 februari 1902, 's namiddags te 3 uur. - 's-Hertogenbosch : P. Stokvis, 1902.
  • Kunst en wetenschappen : Het Orgel van St. Jan. - In: Algemeen Handelsblad, maandag 24 februari 1902.
  • De inwijding van het gerestaureerde Orgel der Kathedraal van St. Jan. - In: Provinciale Noordbrabantsche en 's-Hertogenbossche courant, woensdag 26 februari 1902.
  • Ingezonden : Waarde Heer Redacteur! : Hierbij de beide Disposities Orgel in de St.-Jans Kerk te 's-Hertogenbosch / J.R.T. Tellegen. - In: Het Orgel, 1e Jaargang No. 7, April 1904.
  • Orgelberichten. - In: Organophilia, Maandblad voor Orgelvrienden. - jrg. 1 nr. 12, december 1950.
  • Firma L. Verschueren, orgelbouwers te Heythuysen, bestaat 60 jaar : Opdracht tot restauratie van orgel der Bossche St. Jan. - In: Krantentitel: De Tijd, 11 augustus 1951.
  • Een orgelbedrijf jubileert / W.A. Houtman. - In: Organist & Eredienst, jrg. 17, nr. 187, oktober 1951.
  • Het orgel van de St Jans kathedraal in Den Bosch / L.C. van Gulik. - In: Mens en Melodie, jrg. 6, 1951.
  • Het orgel van de St. Jan : Grootste antieke instrument van Nederland komt weer in gebruik. - In: De Maasbode, 18 maart 1953.
  • Herstelde luister in Bossche kathedraal : Mgr. Mutsaerts wijdt gerestaureerd orgel in. - In: De Maasbode, 5 juni 1953.
  • Orgel in de Kath. Basiliek van St. Jan 's-Hertogenbosch : De restauratie van het oude orgel van Sint Jan / Mr. A. Bouman, Leon Verschueren. - 's-Hertogenbosch : [Bisdom 's-Hertogenbosch], 1953.
  • Plechtige Inzegening van het gerestaureerde oude orgel in de Kath. Basiliek van St. Jan te 's-Hertogenbosch door zijne hoogw. exc. mgr. W.P.A.M. Mutsaerts op zaterdag 6 juni 1953 des avonds te 7 uur ter gelegenheid van het 25-jarig priesterfeest van de hoogeerw. heer J.J.M. van Susante, plebaan.
  • Orgel van de Sint Jan gerestaureerd en vernieuwd. - In: De Week Uit, wekelijks bijvoegsel van Provinciale Noord-Brabantse Courant Het Huisgezin, zaterdag 11 juli 1953.
  • Orgelnieuws. - In: Sint Gregoriusblad, jaargang 74, nummer 7-8, juli-augustus 1953.
  • Het orgel van de kathedrale basiliek van St Jan te Den Bosch / dr. P.J. de Bruijn. - In: Sint Gregoriusblad, jaargang 74, nummer 9, september 1953.
  • Orgel Janskathedraal Den Bosch. - In: Organist & Eredienst, jrg. 19, nr. 209, oktober 1953.
  • Orgels gebouwd door de fa. L. Verschueren c.v. Heijthuijsen in het tijdvak 1951 - 1956. - [Heijthuijsen] : [fa. L. Verschueren c.v.], [1956].
  • Bij de foto's. - In: Het Orgel, jrg. 57 nr. 10, december 1961.
  • De orgels van de St.-Janskerk te 's-Hertogenbosch / Broeder Thomas. - In: Het Orgelblad, jrg. 8 nr. 2, februari 1965.
  • De orgels van de St.-Janskerk te 's-Hertogenbosch (II) / Broeder Thomas O.F.M. Carm. - In: Het Orgelblad, jrg. 8 nr. 7/8, juli/augustus 1965.
  • Het orgel in Nederland / M. Hoving. - Amsterdam: Allert de Lange, 1966.
  • Andreas Egbertus Veldcamps : drager van Oudhollandse orgeltradities (1686-1741) / dr. M.A. Vente. - In: Het Orgel, jrg. 64 nr. 9, september 1968.
  • Klein-orgelboek (deel 1). - Amersfoort: J.C. Willemsen, [1970].
  • De Orgelgeschiedenis van de St. Janskathedraal te 's Hertogenbosch / J. Martijnse. - Elburg : Stichting tot Behoud van het Nederlandse Orgel, 1976. - (Publicatie ; nr. 5).
  • Reizend door het Nederlandse Orgellandschap 7: Orgels in Den Bosch 2 : Het hoofdorgel in de Kathedrale Basiliek van Sint Jan / G.A. Schaap en B.J. Dikken. - In: De Orgelvriend, jrg. 18 nr. 9, september 1976.
  • Orgel ABC : Orgelfoto-album. - Amersfoort: J.C. Willemsen, [1976]. - Extra editie van "De Orgelvriend".
  • Laat zich 't orgel overal... : Het koninklijk instrument en zijn bespelers / Rik Valkenburg. - Dordrecht : J.P. van den Tol, 1980.
  • Het grote orgel in de Kathedrale Basiliek van St. Jan te 's-Hertogenbosch : 1617 - 1980 / Hans van der Harst. - Hilversum, 1981.
  • Repertorium van orgels en orgelmakers in Noord-Brabant tot omstreeks 1900 / Frans Jespers. - 's-Hertogenbosch : Het Noordbrabants Genootschap, 1983.
  • Orgel Sint Jan komt in stilte op klank / Wim Hagemans. - In: Eindhovens Dagblad, 23 juni 1984.
  • De restauratie van het grote orgel in de kathedrale basiliek van Sint Jan te 's-Hertogenbosch / Hans van der Harst. - 's-Hertogenbosch: Kerkbestuur Parochie Binnenstad, 1984.
  • Heringebruikname orgel St. Jan Den Bosch. - In: Het Orgel, jrg. 80 nr. 12, december 1984.
  • Herstel orgel St-Jan vergde 1,7 miljoen : Orgelkenners zijn enthousiast. - In: Het Brabants Dagblad, 8 december 1984.
  • Magistrale orgel nu op klank : Met oor en oog weer genieten. - In: De Meierij, woensdag 12 december 1984.
  • Met drieduizend pijpen minder klinkt Bossche orgel voller / Frans Straatman, Rob van der Hilst. - In: Trouw, donderdag 13 december 1984.
  • Orgel Sint Jan gerestaureerd : Concerten markeren oplevering. - In: Brabants Dagblad, december 1984.
  • Orgel St. Jan voldoet goed : Sint zaterdag in gebruik / Hein Zomerdijk. - In: Brabants Dagblad, december 1984.
  • Een kringloop voltooid : Over de restauratie van het orgel in de Sint Jan te Den Bosch / Gerco A. Schaap. - In: De Orgelvriend, jrg. 27 nr. 2, februari 1985.
  • Beknopte geschiedenis van het grote orgel in de St. Jan te 's-Hertogenbosch / Hans van der Harst. - In: Het Orgel, jrg. 81 nr. 5, mei 1985.
  • Enkele indrukken van het grote orgel in de St. Jan / Jan Jongepier. - In: Het Orgel, jrg. 81 nr. 5, mei 1985.
  • Kroniek : 15 december 1984. - In: De Mixtuur, nr. 51, oktober 1985.
  • De orgels van St.-Jan in Den Bosch / Frans Jespers. - In: Gregoriusblad, 111e Jrg., Nr. 2, Juni 1987.
  • Berühmte Orgeln : Meisterwerke europäischer Orgelbauer / Ursula und Ulrich Rüge. - Hamburg : Nikol Verlagsgesellschaft mbH, 1994.
  • Het historische orgel in Nederland 1479 - 1725 / dr. Hans van Nieuwkoop (eindred.). - Amsterdam : Stichting NIvO, 1997. - (Encyclopedie Het Historische Orgel in Nederland ; 1).
  • Luisterrijk : Nederlandse kerkorgels in beeld / Carel van Gestel. - Alphen aan den Rijn: Atrium, 1998.
  • De orgels van de St.-Janskathedraal, de St.-Catharinakerk en de Hervormde Kerk te 's-Hertogenbosch / Rogér van Dijk. - In: De Orgelkrant, jrg. 5, nr. 5, juni 2000.
  • De mooiste vrouw is weer schoon / Rinus van der Heijden. - In: Brabants Dagblad, vrijdag 30 januari 2004.
  • Christian Müller Orgelmaker in Amsterdam : Proefschrift [...] / Geert Hermen (Gerben) Gritter. - Utrecht : Universiteit Utrecht, 2014.
  • Het orgel van de Sint-Janskathedraal : De nachtwacht van 's-Hertogenbosch / Frans Sluijter, Wies van Leeuwen. - Zwolle : Wbooks, 2016.
  • Kerken en kapellen in de stad 's-Hertogenbosch en hun orgels. - 's-Hertogenbosch : Kring Vrienden van 's -Hertogenbosch, 2017.
  • Brabants Orgelrijkdom : in vogelvlucht langs orgels in Noord-Brabant / Wim van der Ros. - In: Orgelkunst, jrg. 44, nr. 173, juni 2021.
  • De orgelmakers Smits en het orgel van de Sint Jan in Den Bosch / Frans Jespers. - In: De Orgelvriend, jrg. 63, nr. 9, november 2021.
Enregistrements
  • Illuster / Véronique van den Engh. - Tuliprecords TURE 201725 (CD). - 2017.
  • Imposant / Véronique van den Engh. - Tuliprecords TURE 201414 (CD). - 2014.
  • Jacques van den Dool bespeelt het Heynemannorgel in de Sint Janskathedraal te 's-Hertogenbosch / Jacques van den Dool. - Stichting Hendrik Niehoff 07122007 (CD). - 2007.
  • Zes eeuwen Mariale orgelmuziek / Maurice Pirenne. - Contrapunctus Musicus VC 2518 (CD). - 2004.
  • Live-opname : Jacques van den Dool - Sint Jan's Kathedraal te 's-Hertogenbosch. - STH Records CD 031 22001 (CD). - 2001.
  • The majestic organ. - Superclub Classics. - SP 45010 (CD). - Opnamen uit 1996.
  • Orgellandschap Nederland : Een reis langs minder bekende Nederlandse orgels / Diverse organisten. - Lindenberg LBCD 51 (CD). - Live opnamen uit Leiden, Rotterdam, Haarlem, Utrecht, Amsterdam en 's-Hertogenbosch.
  • Bach Orgelwerke VI / Ton Koopman. - Novalis 150078-2 (CD). - 1992.
  • St. Jans Kathedraal 's-Hertogenbosch - Lambertuskerk Helmond / Kees van Houten. - Fidelio Prestant 6610 (CD). - 1990. - (Nederlandse orgelpracht).
  • J.S. Bach Orgelwerken 6 / Bram Beekman. - Lindenberg LBCD 48/49 (dubbel-CD).
  • J.S. Bach Orgelwerke / Organ Works CD 6 / Ton Koopman. - Interdisc 97440/6 (CD).
  • J.S. Bach - Orgelwerken 13 / Ewald Kooiman. - KMK Records 2025/26 (dubbel-LP). - 1985.
  • Het grote orgel in de Kathedrale Basiliek van Sint Jan te 's-Hertogenbosch : Huub ten Hacken speelt werken van de Lange, Liszt, Regel en Arvo Pärt. - Phonogram 6818.463 (LP). - 1985. - Uitgegeven door de orgelkring "Hendrik Niehoff".
  • Simon C. Jansen bespeelt het orgel van de St. Jan te 's-Hertogenbosch. - Artone (LP), 1974.
Lièns http://www.orgelconcerten-hendrik-niehoff.nl/
https://www.robvanhaarlem.com/den%20bosch-an.htm
http://www.bossche-encyclopedie.nl/overig/sint%20jan/Orgel%20(Grote%20orgel).htm
http://www.veroniquevandenengh.nl/groot-orgel-sint-janskathedraal
YouTube Organ Recital - At the magnificent organ of 's-Hertogenbosch (NL) / Evan Bogerd (2022)


Photo: Wigbert Riphagen. Datation: 3 August 2016.
Photo: Wigbert Riphagen
Photo: Piet Bron. Datation: 25 July 2009.
Photo: Piet Bron
Photo: Piet Bron. Datation: 25 July 2009.
Photo: Piet Bron
Photo: Piet Bron. Datation: 25 July 2009.
Photo: Piet Bron
Photo: Piet Bron. Datation: 25 July 2009.
Photo: Piet Bron
Photo: Piet Bron. Datation: 25 July 2009.
Photo: Piet Bron
Photo: Piet Bron. Datation: 25 July 2009.
Photo: Piet Bron
Photo: Piet Bron. Datation: 25 July 2009.
Photo: Piet Bron
Photo: Piet Bron. Datation: 25 July 2009.
Photo: Piet Bron
Photo: Piet Bron. Datation: 25 July 2009.
Photo: Piet Bron
Photo: Piet Bron. Datation: 25 July 2009.
Photo: Piet Bron
Photo: Piet Bron. Datation: 25 July 2009.
Photo: Piet Bron
Photo: Piet Bron. Datation: 25 July 2009.
Photo: Piet Bron
Photo: Piet Bron. Datation: 25 July 2009.
Photo: Piet Bron
Photo: Piet Bron. Datation: 25 July 2009.
Photo: Piet Bron
Photo: Piet Bron. Datation: 24 August 2013.
Photo: Piet Bron
Photo: Piet Bron. Datation: 24 August 2013.
Photo: Piet Bron
Photo: Piet Bron. Datation: 24 August 2013.
Photo: Piet Bron
Photo: Piet Bron. Datation: 24 August 2013.
Photo: Piet Bron
Photo: Piet Bron. Datation: 24 August 2013.
Photo: Piet Bron
Photo: Piet Bron. Datation: 24 August 2013.
Photo: Piet Bron
Source: Postcard.
Source: Postcard
Photo: Piet Bron. Datation: 24 August 2013.
Photo: Piet Bron
Photo: Piet Bron. Datation: 25 July 2009.
Photo: Piet Bron
Photo: Piet Bron. Datation: 27 January 2018.
Photo: Piet Bron
Source: Postcard.
Source: Postcard
Source: Postcard.
Source: Postcard
Source: Postcard.
Source: Postcard
Source: Postcard.
Source: Postcard
Photo: Janco Schout.
Photo: Janco Schout
Photo: Verschueren Orgelbouw. Datation: 1953.
Photo: Verschueren Orgelbouw
Source: Postcard.
Source: Postcard
Photo: Piet Bron. Datation: Zomer 1984.
Photo: Piet Bron
's-Hertogenbosch - Kathedrale Basiliek van Sint Jan