Spring naar content
Description complète d'orgue sélectionné
Photo: Dirco Oskam. Datation: 12 July 2016.

Photo: Dirco Oskam

's-Hertogenbosch, Nederland (Noord-Brabant) - Grote Kerk
Commune: Hertogenbosch, 's-
Adresse: Kerkstraat 20, 5211 KG, 's-Hertogenbosch
Site Web: https://s-hertogenbosch.protestantsekerk.net/

Description no.: 1000952.

Bâti par: Jonathan Bätz (1831)

AnnéeFacteurOpusActivité
1831 Jonathan Bätz  orgue neuf
1966 firma D.A. Flentrop  restauration
2015 Pels & Van Leeuwen  restauration

  • Voor de Hervormde Kerk in 's-Hertogenbosch bouwde Jonathan Bätz in 1831 een nieuw orgel. Op 13 november 1831 werd het orgel in gebruik genomen. Na de officiële overdracht werd een concert gegeven door Daniël Brachthuyzer, organist te Amsterdam. Het orgel heeft een loos rugpositief, waarin een muziekkast is gemaakt. Een echt rugwerk was niet gewenst, omdat het orgel boven de preekstoel is opgesteld, en de predikant het geluid niet prettig vond. Jonathan Bätz maakte het orgel in de jaren 1829-1831, terwijl hij ook in Utrecht aan het werk was in de Domkerk.
  • In 1910 werd door Standaart de Woudfluit van het Bovenwerk door een Vox Celeste vervangen, maar deze wijziging is in 1966 weer ongedaan gemaakt. Het instrument is gerestaureerd in 1966 door Flentrop. De Woudfluit is een kopie van de Woudfluit uit het orgel van de Ronde Lutherse Kerk te Amsterdam. Op 12 mei 1966 werd het instrument weer in gebruik genomen met een concert door Albert de Klerk.
  • In 2014-2015 is het orgel door de firma Pels & Van Leeuwen gerestaureerd. Het wordt 'grootschalig conserverend onderhoud' genoemd. Op 14 november 2015 is het orgel weer in gebruik genomen. Het orgel werd hierbij bespeeld door adviseur Aart Bergwerff en Jamie de Goei.

Données techniques
Nombre de registres par manuel
- Hoofdwerk11
- Bovenwerk8
- Pedaal5
Nombre de jeux total24
Transmission des clésMechanical
Transmission des jeuxMechanical
Sommier(s)Slider chests
Hauteur tonalea' = 435 Hz
TempératureEqual temperament
Presse de Vent70 mm

Composition
Hoofdwerk (C-f'''): Bourdon 16', Prestant 8', Holpijp 8', Octaaf 4', Gemshoorn 4', Quint 3', Octaaf 2', Cornet V sterk (discant), Mixtuur III-VI sterk, Scherp III-IV sterk, Trompet 8'.
Bovenwerk (C-f'''): Prestant 8', Roerfluit 8', Quintadeen 8', Viola di Gamba 8', Prestant 4', Fluit 4', Woudfluit 2', Dulciaan 8', Tremulant.
Pedaal (C-d'): Subbas 16', Octaaf 8', Octaaf 4', Bazuin 16', Trompet 8'.
Accouplements: Gehalveerde klavierkoppeling, Pedaal - Hoofdwerk.

AliquotComposition
Mixtuur III-VI sterk C: 2' - 1 1/3'. c°: 2 2/3' - 2' - 1 1/3'. c': 4' - 2 2/3' - 2' - 1 1/3' - 1 1/3'. c'': 4' - 4' - 2 2/3' - 2 2/3' - 2' - 2'.
Scherp III-IV sterk C: 1' - 2/3' - 1/2'. c°: 2' - 1 1/3' - 1' - 2/3'. c': 2' - 1 1/3' - 1'. c'': 4' - 2 2/3' - 2' - 1 1/3'.
Autres données des dispositions
Van 't Kruijs (1885) Het Orgel in de Hervormde Kerk te 's Hertogenbosch is in 1831 door de firma Bätz & Co., uit Utrecht, geleverd, en heeft twee klavieren, vrij pedaal en 24 sprekende stemmen.
Organist de Heer J.M. Diedrich.
Hoofdmanuaal: Prestant 8', Bourdon 16', Holpijp 8', Octaaf 4', Gemshoorn 4', Quint 3', Octaaf 2', Mixtuur 3-6 st., Cornet 5 st., Scherp 3, 4 st., Trompet 8'.
Bovenmanuaal: Prestant 8', Viola di Gamba 8', Roerfluit 8', Quintadeen 8', Prestant 4', Fluit 4', Woudfluit 2', Dulciaan 8'.
Pedaal: Subbas 16', Octaaf 8', Octaaf 4', Bazuin 16', Trompet 8'.
Stomme Registers: Koppelingen, Afsluitingen, Calcantenklok, Ventiel.
Références
  • 's Hertogenbosch, den 13den November.- In: Bredasche Courant, Dinsdag den 15 November 1831.
  • Verzameling van disposities der verschillende orgels in Nederland, benevens eene korte beschrijving van het Orgel in de Groote Kerk te Rotterdam met afbeelding / M.H. van 't Kruijs. - Rotterdam : Corns. Immig, 1885. - Fotografische herdruk, uitgegeven bij Frits Knuf, Amsterdam in 1972 in de serie Bibliotheca Organologica, volume I.
  • Bätz-orgel in Den Bosch gerestaureerd / Leon Schoenmakers. - In: Brabants Dagblad, april 1966.
  • Orgel in Bossche Hervormde Kerk gerestaureerd : Historisch Bätz-orgel weer "schoon speeltuig" / Leon Schoenmakers. - In: Brabants Dagblad, zaterdag 23 april 1966.
  • Historisch orgel voor verval gevrijwaard. - In: De Orgelvriend, jrg. 8 nr. 8, augustus 1966. - Overgenomen uit "De Rotterdammer" van 11 mei 1966.
  • Het orgel in de Hervormde Kerk te 's-Hertogenbosch / dr. M.A. Vente. - In: Het Orgel, jrg. 62 nr. 12, december 1966.
  • Ned. Herv. Kerk - 's-Hertogenbosch / Documentatie Orgelcentrum. - In: Het Orgelblad, jrg. 10 nr. 1/2, januari/februari 1967.
  • Brabantse orgelpracht / P.H. Vree. - In: De Orgelvriend, jrg. 14 nr. 9, september 1972.
  • Reizend door het Nederlandse orgellandschap : 6: orgels in Den Bos (1) / G.A. Schaap en B.J. Dikken. - In: De Orgelvriend, jrg. 18 nr. 7/8, juli/augustus 1976.
  • Excursienieuws / A. Bijvank. - In: De Orgelvriend, jrg. 21 nr. 9, september 1979.
  • Laat zich 't orgel overal... : Het koninklijk instrument en zijn bespelers / Rik Valkenburg. - Dordrecht : J.P. van den Tol, 1980.
  • De orgelmakers Bätz (1739 - 1849) : Een eeuw orgelbouw in Nederland / Gert Oost. - 3e aangevulde druk. - Alphen aan den Rijn: Canaletto, 1981.
  • Repertorium van orgels en orgelmakers in Noord-Brabant tot omstreeks 1900 / Frans Jespers. - 's-Hertogenbosch : Het Noordbrabants Genootschap, 1983.
  • Er staat een orgel in... / Gert Oost, Bert Wisgerhof, Piet Hartemink . - Baarn: Bosch & Keuning, 1983.
  • Een orgel voor de Nederlands Hervormde Kerk te 's-Hertogenbosch. 1816-1831 / J.J. van Veldhuizen. - Januari 1997. - Losbladige uitgave.
  • De orgels van de St.-Janskathedraal, de St.-Catharinakerk en de Hervormde Kerk te 's-Hertogenbosch / Rogér van Dijk. - In: De Orgelkrant, jrg. 5, nr. 5, juni 2000.
  • Het historische orgel in Nederland 1819 - 1840. - Amsterdam : Stichting NIvO, 2001. - (Encyclopedie Het Historische Orgel in Nederland ; 5).
  • Uit de orgelwereld : Organisten Grote Kerk 's-Hertogenbosch starten actie voor behoud Bätz-orgel. - In: De Orgelvriend, jrg. 57 nr. 6, juni 2015.
  • Najaarsexcursie op 10 oktober naar noordoost-Brabant : 's-Hertogenbosch - Vlijmen - Heusden / Wim van der Ros. - In: De Orgelvriend, jrg. 57 nr. 10, oktober 2015.
  • Bätz-orgel Grote Kerk 's-Hertogenbosch gerestaureerd... / Wim van der Ros. - In: Brabants Orgelrijkdom 2016.
  • Bätz-orgel Grote Kerk 's-Hertogenbosch gerestaureerd / Wim van der Ros. - In: De Orgelvriend, jrg. 58 nr. 3, maart 2016.
  • Kerken en kapellen in de stad 's-Hertogenbosch en hun orgels. - 's-Hertogenbosch : Kring Vrienden van 's -Hertogenbosch, 2017.
  • Drie orgels van de derde Bätz-generatie gerestaureerd / Sietze de Vries. - In: Het Orgel, jrg. 113, nr. 6, november 2017.
Enregistrements
  • Bätz Reborn / Jamie de Goei. - VDG 20151120 (CD). - 2015.
  • Revived / Jamie de Goei. - VDG 20140502 (CD). - 2014. - Opgenomen op de beide orgels van de Grote Kerk in 's-Hertogenbosch.
  • Orgel / Jamie de Goei. - VDG 20130510 (CD). - 2013.
  • Jacques van den Dool : Bätz (1831) 's-Hertogenbosch / Jacques van den Dool. - DL 183182909 (CD). - 2008.
Lièns https://www.batzorgel.nl/

Photo: Dirco Oskam. Datation: 12 July 2016.
Photo: Dirco Oskam
Photo: Dirco Oskam. Datation: 12 July 2016.
Photo: Dirco Oskam
Photo: Dirco Oskam. Datation: 12 July 2016.
Photo: Dirco Oskam
Photo: Dirco Oskam. Datation: 12 July 2016.
Photo: Dirco Oskam
Photo: Dirco Oskam. Datation: 12 July 2016.
Photo: Dirco Oskam
Photo: Dirco Oskam. Datation: 12 July 2016.
Photo: Dirco Oskam
Photo: Wigbert Riphagen. Datation: 3 August 2016.
Photo: Wigbert Riphagen
Source: Postcard.
Source: Postcard
Source: Calendar.
Source: Calendar