Spring naar content
Description complète d'orgue sélectionné
Photo: Dirco Oskam. Datation: 12 July 2016.

Photo: Dirco Oskam

's-Hertogenbosch, Nederland (Noord-Brabant) - Grote Kerk, kabinetorgel
Commune: Hertogenbosch, 's-
Adresse: Kerkstraat 20, 5211 KG, 's-Hertogenbosch
Site Web: https://s-hertogenbosch.protestantsekerk.net/

Description no.: 1000951.
Gierveld numéro: 304.

Bâti par: Johannes Stephanus Strümphler (1780)

AnnéeFacteurOpusActivité
1780 Johannes Stephanus Strümphler  orgue neuf
2014 Van Rossum Orgelbouw  reconstruction

  • In 1957 nam de Lutherse gemeente de oude Waalse Kerk aan de Verwerstraat uit 1847 over. In de kerk bevond zich een lege orgelkas. Deze is vermoedelijk uit 1736, en lijkt van Duitse afkomst. De kas is afkomstig uit de kapel van het Sint-Geertruiklooster, de vroegere kerk van de Walen. Zij namen hem in 1847 mee naar hun nieuwe gebouw. Er is echter ook een orgel van de Waalse Kerk in 1835 overgeplaatst naar Loon op Zand en aldaar door Van Hirtum vergroot. Het Bossche orgel is getuige enkele inscripties in de deuren van de kas oorspronkelijk in gebruik geweest voor de rooms-katholieke dienst. In de dispositieverzameling van Hess uit 1774 wordt een orgel vermeld bij de Franse kerk in 's-Hertogenbosch.
  • De Lutherse Gemeente kocht het binnenwerk van een oud kabinetorgel van een particulier in IJmuiden. Dit instrument is gemaakt door J.S. Strümphler en wordt gedateerd rond 1780. Overigens zijn deze gegevens pas in 1989 door Jan Jongepier vastgesteld, tot die tijd was er niets bekend over de maker. Van de kas van het kabinetorgel ontbreekt ieder spoor. Het binnenwerk werd achter het in de kerk aanwezige orgelfront geplaatst, voorzien van een provisorische kas.
  • Na de restauratie van het kerkgebouw in 1996 zijn er ook restauratieplannen voor het orgel gemaakt. Het was de bedoeling dat er een passend binnenwerk voor het orgel wordt aangekocht, en dat dit in de oude kas uit 1736 zou worden geplaatst. Het kabinetorgel zou daarna ook gerestaureerd kunnen worden, en hiervoor diende een passende kas te worden gemaakt. Inmiddels had men de beschikking over een achttiende eeuwse windlade met pijpwerk uit de zeventiende en achttiende eeuw. Hiermee zou een orgel met negen stemmen op het manuaal en aangehangen pedaal kunnen worden gemaakt.
  • Vervolgens ging de Evangelisch-Lutherse Kerk in 2006 op in de Protestantse Kerk Nederland. Het kerkgebouw raakte na enkele jaren buiten gebruik. In 2008 is het orgel gedemonteerd en opgeslagen. De lege kas uit 1736 bleef in het kerkgebouw achter.
  • J.C. van Rossum voerde in 2013-2014 een restauratie/reconstructie uit, waarbij het orgel is geplaatst in een kabinet uit het eind van de achttiende eeuw. Met het kabinetorgel uit de Grote Kerk in Naarden als voorbeeld is de kas in de stijl van Strümphler voorzien van snijwerk en sierstukken. De restauratie van de kas is uitgevoerd door de firma R. Schouten uit Vriescheloo. Adviseur bvij de werkzaamheden was Cees van der Poel. Het orgel is hierna geplaatst in de Grote Kerk in 's-Hertogenbosch, waar het op 31 mei 2014 in gebruik zal worden genomen. Het is daarbij bespeeld door Cees van der Poel, Jacques van den Dool en Jamie de Goei.

Court sommaire des endroits où l'orgue s'est trouvé
1957Hertogenbosch, 'sEvangelisch Lutherse Kerk
2014Hertogenbosch, 'sGrote Kerk, kabinetorgel

Données techniques
Nombre de registres par manuel
- Manuaal7
Nombre de jeux total7
Transmission des clésMechanical
Transmission des jeuxMechanical
Sommier(s)Slider chests
Hauteur tonalea' = 417 Hz
TempératureKirnberger
Presse de Vent48 mm

Composition
Manuaal (C-d''', division entre b°/c'): Prestant 8' (discant), Holpyp 8' (B/D), Viol 8' (discant), Prestant 4', Fluyt 4' (B/D), Octaf 2' (B/D), Nagthoorn 2' (bas).

Autres données des dispositions
Hess (1774) Het Orgel in de Fransche-Kerk (Den Bosch) is aldus gedisponeerd:
Praestant 8', Holpyp 8', Octaav 4', Fluit 4', Octaav 2', Flajeolet bas 2', Mixtuur, Sexquialter en een Tongw. dragende de tytel Voxhumana 8'.
Het Clavier was wel eer van C tot 3 gestreept a, dog nu verkort tot op driegestreept d; fraaje geluiden worden in dit kleyn Werkje aangetroffen.
Références
  • Dispositien der merkwaardigste kerk-orgelen welken in de zeven vereenigde provincien als mede in Duytsland en elders aangetroffen worden (Gouda, 1774) / Joachim Hess. - Facsimile herdruk, verzorgd door Arend Jan Gierveld. - Buren : Frits Knuf, 1980. - (Bibliotheca Organologica ; volume XI).
  • Brabants orgelbezit : een inventarisatie van Brabantse orgels / Frans Jespers. - 's-Hertogenbosch: Provinciaal Genootschap van Kunsten en Wetenschappen in Noord-Brabant, 1975.
  • Het Nederlandse huisorgel in de 17de en 18de eeuw / Arend Jan Gierveld. - [Utrecht] : Vereniging voor Nederlandse muziekgeschiedenis, 1977. - (Muziekhistorische monografieën; 6).
  • De orgelmakers Bätz (1739 - 1849) : Een eeuw orgelbouw in Nederland / Gert Oost. - 3e aangevulde druk. - Alphen aan den Rijn: Canaletto, 1981.
  • Repertorium van orgels en orgelmakers in Noord-Brabant tot omstreeks 1900 / Frans Jespers. - 's-Hertogenbosch : Het Noordbrabants Genootschap, 1983.
  • De geschiedenis van de Waalse Kerk en haar orgels / Jan de Bloeme. - Alphen aan den Rijn: Canaletto / Repro-Holland, 1997.
  • De orgelmakers Witte : Een bijdrage tot de geschiedschrijving van de orgelbouw in Nederland in de tweede helft van de negentiende eeuw / dr. Teus den Toom. - Heerenveen: Uitgeverij J.J. Groen en Zoon, 1997.
  • Het historische orgel in Nederland 1726 - 1769 / dr. Hans van Nieuwkoop (eindred.). - Amsterdam : Stichting NIvO, 1997. - (Encyclopedie Het Historische Orgel in Nederland ; 2).
  • De orgels in de Evangelisch-Lutherse Kerk te 's-Hertogenbosch / Kees Mijderwijk (organist). - Stencil, ca. 1998.
  • Brabants orgel allerlei : 'Nieuw' Strümphler-kabinetorgel in Grote Kerk 's-Hertogenbosch. - In: Brabants Orgelrijkdom 2014.
  • Eindverslag restauratie Strümphler-kabinetorgel staande in de Grote Kerk te 's-Hertogenbosch / Hans van Rossum, Cees van der Poel. - 2014.
  • 'Nieuw' Strümphler-kabinetorgel in Grote Kerk 's-Hertogenbosch / Wim van der Ros. - In: De Orgelvriend, jrg. 56 nr. 9, september 2014.
  • Najaarsexcursie op 10 oktober naar noordoost-Brabant : 's-Hertogenbosch - Vlijmen - Heusden / Wim van der Ros. - In: De Orgelvriend, jrg. 57 nr. 10, oktober 2015.
  • Kerken en kapellen in de stad 's-Hertogenbosch en hun orgels. - 's-Hertogenbosch : Kring Vrienden van 's -Hertogenbosch, 2017.
  • Twee gerestaureerde kleinoden : De huisorgels van Kasteel Amerongen en de Grote Kerk te 's-Hertogenbosch / Sietze de Vries. - In: Het Orgel, jrg. 114, nr. 1, januari 2018.
Enregistrements Revived / Jamie de Goei. - VDG 20140502 (CD). - 2014. - Opgenomen op de beide orgels van de Grote Kerk in 's-Hertogenbosch.
Lièns https://www.batzorgel.nl/
https://rossumorgelbouw.nl/projects/restauratie-en-reconstructie-kabinetorgel-strumphler-2014/
https://www.orgelnieuws.nl/strumphler-kabinetorgel-voor-grote-kerk-s-hertogenbosch/

Photo: Dirco Oskam. Datation: 12 July 2016.
Photo: Dirco Oskam
Photo: Piet Bron. Datation: 25 July 2017.
Photo: Piet Bron
Photo: Piet Bron. Datation: 25 July 2017.
Photo: Piet Bron
Photo: Piet Bron. Datation: 25 July 2017.
Photo: Piet Bron
Photo: Wigbert Riphagen. Datation: 3 August 2016.
Photo: Wigbert Riphagen
Situatie in de voormalige Lutherse Kerk. Photo: Arno Bekers.
Photo: Arno Bekers
Situatie in de toen nog Waalse Kerk (1956). Photo: G. Meyster. Datation: 1956.
Photo: G. Meyster
Situatie in de voormalige Lutherse Kerk. Photo: Janco Schout.
Photo: Janco Schout